پرده سینما

واقعیت یا خیال؟ نگاهی به «چشمانت را باز کن» ساخته‌ی آلخاندرو آمنابار

پیمان عباسی‌نیا

 

 

 

 

 

 

 

هر پنج‌شنبه، طعم سینما را در پرده سینما بچشید!

 

با طعم سینما، سینما را از دریچه ای تازه ببینید!

 

نقد و بررسی فیلمهای مهم تاریخ سینما در طعم سینما

 

 

 

 

 

Open Your Eyes

عنوان اصلی: Abre los ojos

كارگردان: آلخاندرو آمنابار

فيلمنامه: آلخاندرو آمنابار و ماتئو گیل

بازيگران: ادواردو نوریگا، پنلوپه کروز، نجوا نمیری و...

محصول: اسپانیا و فرانسه و ایتالیا، ۱۹۹۷

زبان: اسپانیایی

مدت: ۱۱۷ دقیقه

گونه: درام، معمایی، هیجان‌انگیز

بودجه: ۳۷۰ میلیون پزوتا

فروش: بیش از ۱ میلیارد پزوتا (در اسپانیا)

درجه‌بندی: R

 

 

■ طعم سینما - شماره‌ی ۱۰۳: چشمانت را باز کن (Open Your Eyes)

 

 

طعم سینما - شماره‌ی ۱۰۳چشمانت را باز کن دومین فیلم بلند آلخاندرو آمنابار در مقام کارگردان سینما به‌حساب می‌آید که علی‌الخصوص با ساخته‌های مطرحی هم‌چون دیگران (The Others) [محصول ۲۰۰۱] -با نقش‌آفرینی نیکول کیدمن- و فیلم اسکاری‌اش دریای درون (The Sea Inside) [محصول ۲۰۰۴] در سطح بین‌المللی و هم‌چنین میان سینمادوستان ایرانی شناخته‌شده است.

چشمانت را باز کن درباره‌ی پسر جوان و خوش‌قیافه‌ی متمولی به‌نام سزار (با بازی ادواردو نوریگا) است که در جشن تولدش با دختری به‌اسم سوفیا (با بازی پنلوپه کروز) آشنا می‌شود و به او دل می‌بندد. نام دیگر شخصیت اصلی فیلم، نوریا (با بازی نجوا نمیری) است؛ دختری که به سزار علاقه دارد اما او به نوریا تمایلی نشان نمی‌دهد. نوریا از روی حسادت و درماندگی، طی حادثه‌ای عمداً باعث مرگ خود و آسیب‌دیدگی غیرقابلِ تصور چهره‌ی سزار می‌گردد. پس از این تصادف شدیدِ اتومبیل است که داستان وارد فضای جدیدی می‌شود...

نزدیک به ۱۸ سال از ساخت و اکران چشمانت را باز کن گذشته است، فیلمی که آمنابار آن را در اوج جوانی -بیست‌وپنج سالگی- کارگردانی کرد و بسیار مورد توجه قرار گرفت. به‌دنبال موفقیت جهانی چشمانت را باز کن -نه البته به‌لحاظ گیشه- نسخه‌ای هالیوودی هم از آن و با نام آسمان وانیلی (Vanilla Sky) [محصول ۲۰۰۱] توسط کامرون کرو ساخته شد که گرچه از نظر تجاری ناموفق نبود و ابداً نمی‌توان یک بازسازیِ مفتضحانه خطاب‌اش کرد، اما ورژن اصلی -به‌نظرم- فیلم بهتری است و بیش‌تر دوست‌اش دارم. از میان بازیگران فیلمِ اسپانیایی، تنها پنلوپه کروز در آسمان وانیلی نیز -در همان نقش سوفیا- حضور داشت.

چشمانت را باز کن هم عاشقانه و معمایی و درام است و هم یک تریلر روان‌شناسانه و فیلمی علمی-تخیلی؛ مهم‌ترین توفیق آلخاندرو آمنابار در ساخت چشمانت را باز کن را شاید بایستی همین درهم‌تنیدگیِ دلچسب چند گونه و زیرگونه‌ی محبوب سینمایی محسوب کرد. چشمانت را باز کن با وجود این‌که خیلی طولانی‌تر از آنچه که هست به‌نظر می‌رسد، هنوز هم برای شگفت‌زده کردن مخاطب این روزهای سینمای جهان، برگ‌های برنده‌ی فراوانی در چنته دارد.

خانم پنلوپه کروز بعد از درخشش در این فیلم بود که بازی در پروژه‌های آمریکایی را تجربه کرد. شکی نیست که اگر نقش سوفیا به‌درستی اجرا نمی‌شد، چشمانت را باز کن سخت زمین می‌خورد و جهان رازواره و ابهام‌آلودِ ساخته و پرداخته‌ی فیلمساز عقیم می‌ماند. درست‌وُدرمان از آب درآمدن حال‌وُهوای فراواقع‌گرایانه‌ی فیلم، کمک بزرگی به تسهیل رفت‌وُآمد مداوم مخاطب میان واقعیت و خیال کرده؛ دو دنیایی که مرزهایشان در چشمانت را باز کن -آگاهانه و تعمداً- مخدوش است.

اما عمده‌ترین ایرادی که به چشمانت را باز کن وارد می‌دانم این است که ماجراهایش به‌کُندی پیش می‌روند و درنتیجه خیلی دیر به فصل غافلگیرکننده‌ی فیلم می‌رسیم. ضمناً چنانچه با جان‌وُدل و حواس‌جمعی به تماشای چشمانت را باز کن ننشسته باشید، گره‌گشایی پایانی‌اش بیش‌تر به گره‌افکنی می‌ماند و شما را دچار سردرگمی خواهد کرد! کاش می‌شد آلخاندرو آمنابار، این فیلم را خودش با امکانات کنونی سینما و تجربه‌ی حالایش بازسازی کند هرچند که او سال‌هاست از روزهای پرفروغ‌اش فاصله گرفته.

آمنابار در حال حاضر -درست مثل دیگر فیلمساز پرآوازه‌ی هم‌وطن خود، پدرو آلمودوار- دوران دیرپای افول را طی می‌کند؛ او که شهرت جهانی‌اش را بیش‌تر مدیون فیلم‌ترسناک نامتعارف دیگران است، دوباره دست‌به‌دامنِ سینمای وحشت شده. باید تا آگوستِ سال جاری میلادی منتظر بمانیم و ببینیم پروژه‌ی جمع‌وُجورِ تازه‌اش Regression -که می‌شود "قهقرا" و "پس‌رفت" ترجمه‌اش کرد- می‌تواند بعد از ۶ سال فیلمی بر پرده‌ی نقره‌ای نداشتن، نقطه‌ی پایانی بر سیر قهقراییِ این فیلمسازِ سابقاً مستقل و مستعد بگذارد؟ فیلم قبلی‌اش آگورا (Agora) [محصول ۲۰۰۹] که از هر دو بُعد ساختاری و محتوایی، لنگ می‌زد و ساخته‌ای ضعیف، پیشِ‌پاافتاده‌ و به‌طور کلی ابلهانه بود!

به سینمای سوررئال علاقه‌مندید؟ داستان‌های سرراست دل‌تان را زده‌اند؟ سرتان برای دیدن فیلمی پیچیده درد می‌کند، دوست دارید مغز‌تان سوت بکشد و سرآخر شوکه شوید؟! چشمانت را باز کن را تماشا کنید! چشمانت را باز کن چراغ پرسشی چالش‌برانگیز را در ذهن‌تان روشن می‌کند: خیال بهتر است یا واقعیت؟ کامل‌ترش این است که: شما غوطه خوردن در یک دنیای خوشایندِ سراسر خیالی را انتخاب می‌کنید یا ادامه‌ی زندگی در همین جهان واقعی رنج‌آور خودتان را ترجیح می‌دهید؟

 

پیمان عباسی‌نیا

دو‌شنبه ۱ تیر ۱۳۹۴

 

 

برای مطالعه‌ی شماره‌های دیگر، می‌توانید لینک زیر را کلیک کنید:

■ نگاهی به فیلم‌های برتر تاریخ سینما در صفحه‌ی "طعم سینما"


 تاريخ ارسال: 1394/4/1
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>روح خطاب به "یه نفر":

نمی دونستم اینقدر از من میترسی!!!! تو "یه نفر"ی منم "یه روح"م... میام دنبالت!!!!!!!!! وااااااااااا هههههههههههههه ووووووووووو

1+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>مجتبا:

ندیدم اینو! اسمشم نشندیم حتا!

0+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

سلام به همگی. من یه نفر هستم. مثل همه. برای همیشه خداحافظ.

0+4-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>خطاب به دانای کل:

لطفا بگو . منم مشتاقم یه نفر عزیز رو بشناسم .

10+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>دانای کل خطاب به "یه نفر":

میدونم کی هستی "یه نفر" عزیز! دست مریزاد! دیشب در جلسه احضار روح، از روحی که احضار شده بود خواستم بگه این "یه نفر" کیه توی مقالات سایت "پرده سینما "کامنت می گذاره. و اون روح بهم گفت. مشخصاتت را بگم؟ اسمت را هم حتی می دونم! بگم؟

15+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>eli:

Like ♡♡♡♡

21+1-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

نکاتی که باید درباره پنه لوپه کروز بدانید : همسرش خاویر باردم ( بازیگر فیلمهایی نظیر جایی برای پیرمردها نیست ، زیبا ) است. بعد از بازی در فیلم همه اسبهای زیبا، تصمیم گرفت که یک گیاه خوار باشد. شایعه شده بود که کروز تمام دستمزدش از فیلم The Hi-Lo Country را به معبد مادرترزا که در شهر کلکته ی هند واقع است اهدا کرده. هرچند گفته می شود که او بعدها این خبر را تکذیب کرد. یک خواهر به نام مونیکا دارد که او هم یک بازیگر- مجری در اسپانیا است. چند سالی با تام کروز رابطه داشت اما این رابطه بهم خورد. دوست صمیمی سلما هایک است. علاقه زیادی به نگهداری گربه های خیابانی دارد! به چهار زبان انگلیسی ، اسپانیایی ، ایتالیایی و فرانسوی می تواند صحبت کند. علی رغم حضور مستمرش در آمریکا ، او یک شهروند اسپانیایی است. گفته می شود بازی ویکتوریا ابیل در فیلم Tie Me Up! Tie Me Down! باعث شد او به بازیگری علاقه مند شود. همچنان رابطه ی دوستانه اش با تام کروز را حفظ کرده است. او جزو اولین نفراتی بود که به دیدن دختر تازه متولد شده تام کروز که سوری نام داشت ، رفت. دومین بازیگر تاریخ اسپانیا است که کاندید دریافت اسکار شده است. اولین نفر خاویر باردم بود که در حال حاضر همسرش است! یکی از طرفداران سینمای بالیوود است و آرزو دارد روزی با شاهرخ خان در یک فیلم حضور پیدا کند! زمینه ازدواج اش با خاویر باردم به حضورش در فیلم ویکی کریستینا بارسلونا بر می گردد که این دو با یکدیگر همبازی بودند. البته این دو سالها پیش در فیلم Jamon Jamon و گوشت تازه نیز با هم همبازی بودند اما رابطه ایی با یکدیگر نداشتند. بُت او در بازیگری مریل استریپ است. چند ماهی را هم با مت دایمون رفت و آمد داشت اما هیچ نتیجه ایی نداشت. جایی گفته بود : من عاشق ایتالیا هستم ، عاشق فرهنگ ، عاشق موسیقی ، عاشق زبان و در کل عاشق همه چیز آن هستم! بعضی مواقع فکر می کنم که من یک ایتالیایی در بدن یک زن اسپانیایی هستم! قرار بود در فیلم مالیخولیا حضور پیدا کند اما نقش را به خاطر حضور در چهارمین قسمت از دزدان دریایی کارائیب رد کرد و بجایش کریستین دانست جایگزین او شد. در سکانس های نمای دور که در روی امواج غریبه ( قسمت چهارم دزدان دریایی کارائیب ) حضور داشت، خواهرش به جای او نقش آفرینی کرد! دلیل انجام این کار این بود که پنه لوپه باردارد بود و نمی توانست زیاد اکشن بازی انجام دهد! نام پسرش لئو است. زمانی که بازی در روی امواج غریبه را به اتمام رساند، 7 ماهه حامله بود!

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

Penélope Cruzپنه لوپه کروز : 4 تاریخ تولد : 28 آپریل 1974 در مادرید ، اسپانیا مهمترین افتخارات : کاندید دریافت اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن برای فیلم وولور ، کاندید دریافت اسکار بهترین بازیگر مکمل زن برای فیلم نُه ، دریافت اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای فیلم ویکی کریستینا بارسلونا و... معرفی کوتاه : پنه لوپه در شهر مادرید اسپانیا به دنیا آمد. پدرش ادواردو یک خرده فروش و مادرش انکارنا یک آرایشگر بود. پنه لوپه از بچگی علاقه زیادی به رقص داشت به همین دلیل تصمیم گرفت تا باله را با جدیت دنبال کند و تا سن 15 سالگی نیز به تصمیم خود پافشاری می کرد اما در این سن او توانست در تست هنرپیشگی ایی که بین 300 دختر انجام گرفته بود، قبول شود و آغازگر راه ورود او به دنیای سینما و تلویزیون باشد. کروز در اوایل دوران بازیگری اش توانست نقش مختصری در یکی از فیلمهای تیموتی دالتون به نام Framed ایفا کند. اما فیلم مطرح عصر زیبایی بود که نام پنه لوپه کروز را بیش از پیش بر سر زبانها انداخت. او در این فیلم ایفاگر نقش یکی از چهار خواهری بود که عاشق یک نظامی فراری می شدند. بعد از این فیلم پنه لوپه افتخار این را پیدا کرد که با کارگردان مطرح اسپانیا یعنی پدرو آلمودار در فیلم گوشت تازه همکاری کند. سپس در فیلم مطرح چشمهات رو باز کن حضور پیدا کرد که بعدها نسخه هالیوودی آن با نام آسمان وانیلی ساخته شد. اما ورود پنه لوپه به سینمای بین الملل با فیلم همه چیز درباره مادرم از پدرو آلمودار رقم خورد که پی آیند آن حضور در فیلمهای مطرح هالیوودی و تبدیل شدنش به مطرح ترین بازیگر بین الملل بود.

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>حوا:

این پنلوپه کروز واقعا بازیگر بسیار خوبیه. میدونید؟!؟! خیلی مشتاق دیدن بازیهاشم...

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>oxizhen:

میخواستم دانلودش کنم پشیون شدم کلا ترغیبم کردی داداش!!!!!!

21+1-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

در سال ۱۹۹۷ آلخاندرو آمنابار فیلم چشمانت را باز کن (فیلم) را ساخت. نویسندگی و آهنگسازی این اثر را هم آلخاندرو به کمک دیگران انجام داد. در سال ۲۰۰۱ نسخه هالیوودی این فیلم به نام آسمان وانیلی و به کارگردانی کامرون کراو و بازی بازیگرانی چون تام کروز، کامرون دیاز، پنه لوپه کروز و کرت راسل ساخته شد. اما با وجود بازی پنه لوپه کروز که در فیلم اصلی نیز بازی کرده بود این فیلم نتوانست به موافقیت‌های فیلم اصلی دست پیدا کند. او در سال ۲۰۰۱ اولین فیلم انگلیسی زبانش را ساخت. این فیلم با بازی نیکول کیدمن موفقیت‌های زیادی را برای آمنابار به همراه داشت و شهرت او را جهانی کرد. این فیلم ۸ جایزه گویا را برد و اولین فیلم انگلیسی زبانی لقب گرفت که جایزه بهترین فیلم گویا را می‌برد. این فیلم نامزد یک جایزه گلدن گلوب و دو جایزه بفتا هم شد. آمانبار در سال ۲۰۰۴ فیلم دریای درون با بازی خوب خاویر باردم را به نمایش درآورد. این فیلم ۱۴ جایزه گویا و جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان را به دست آورد. این فیلم همچنین برنده جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره فیلم ونیز نیز شد.[۱] دریای درون اقتباسی از زندگی واقعی رامون سمپدرو ملوان جوانی است که در یک حادثه دچار شکستگی استخوان گردن و قطع نخاع می‌شود. او به مدت ۲۹ سال تلاش کرد دادگاه حق مرگ آسان را برای او به رسمیت بشناسد تا او بتواند به زندگی خود پایان دهد. در سال ۲۰۰۸ گران‌قیمت ترین فیلم تاریخ اسپانیا را به نام آگورا ساخت که در سال ۲۰۰۹ نخستین بار در بخش خارج از مسابقه شصت و دومین جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد؛ که داستان تاریخی و عاشقانه‌ای که در قرن چهارم میلادی و در روم باستان رخ می‌دهد را به نمایش در می‌آورد. در این فیلم همایون ارشادی بازیگر ایرانی به ایفای نقش می‌پردازد.

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

آلخاندرو آمنابار ۳۱ مارس ۱۹۷۲ در سانتیاگو پایتخت کشور شیلی متولد شد. پدر او (هوگو ریکاردو آمنابار) شیلیایی و مادرش (ژوزفینا سانتوس) اسپانیایی بود. خواهر بزرگتر مادر آلخاندرو که در سانتیاگو زندگی می‌کرد از ژوزفینا خواست که به سانتیاگو بیاید. زوزفینا به شیلی رفت و در آنجا با پدر آلخاندرو آشنا شد و با هم ازدراج کردند که حاصل این ازدواج دو پسر است. برادر بزرگتر آلخاندرو متولد ۴ دسامبر ۱۹۶۹ است. در آگوست سال ۱۹۷۳ خانواده آمنابار تصمیم گرفتند به اسپانیا نقل مکان کنند و در مادرید ساکن شدند.

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>یه نفر:

آلخاندرو آمنابار (به اسپانیایی: Alejandro Fernando Amenábar Cantos) (زاده ۳۱ مارس ۱۹۷۲ در سانتیاگو، شیلی) نویسنده، کارگردان و آهنگساز شیلیایی-اسپانیایی است. او در سال ۱۹۹۷ با ساخت فیلم چشمانت را باز کن به شهرت رسید.

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>خادم:

سپاس از زحمات فراوان......................................

21+0-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>نونا:

با سلام، نقدی خواندنی بود همانند صد و دو نقد گذشته. پاینده باشید.

22+1-

دوشنبه 1 تير 1394



>>>زینب کریمی:

سلام. وقت بخیر. نقد کامل و منسجمی خواندم. متشکرم از نوشته های سراسر آگاهی و شعورتان. برگرفته از فیلم، سؤال عجیبی مطرح کردید در انتهای تحلیل تان: "شما غوطه خوردن در یک دنیای خوشایندِ سراسر خیالی را انتخاب می‌کنید یا ادامه‌ی زندگی در همین جهان واقعی رنج‌آور خودتان را ترجیح می‌دهید؟" باید به سؤال خوب فکر کنم! موفق و سلامت باشید و به خوب نوشتن ادامه بدهید.

23+1-

دوشنبه 1 تير 1394




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.