پرده سینما | پایگاه خبری و تحلیلی سینمای ایران و جهان

بهاریه نوروز ۱۴۰۰- در سال های پیر و پاییزی

فهیمه غنی نژاد

«زندگی وارونه»ی وودی آلن را خیلی دوست دارم. طنزمانندی که ساده و کوتاه، دغدغه ای انسانی و مهم را مطرح کرده است. این دغدغه را که کاش مسیر زندگی، وارونه طی می شد. یعنی انسان به جای اینکه کوچکِ کوچک به دنیا بیاید و کم کم کودک و بزرگ و بزرگ تر شود و به چروکیدن و مُچاله شدن و تمام شدن در اوج بیماری و بیزاری برسد، تمام شده به دنیا می آمد و پس از آن، تازه آغاز می شد. با پیری و میانسالی شروع می کرد و به ترتیب، جوانی و کودکی را از سر می گذرانید تا به خیلی کوچکی می رسید و در بطن مادر، نُه ماه زیستن را بی خیال و بی مسئولیت، تجربه می کرد. بعد هم در نهایتِ سلامت و سرخوشی، جهان را با همین نوع زندگانی، به آیندگان می سپرد.

در فیلم معروفِ دیوید فینچر یعنی مورد عجیب بنجامین باتن نیز روی رَوند وارونه ی زندگی، و از پیری به جوانی رسیدن، مکث شده است. نگاه مثبت به این وارونگیِ عمر، شاید ناشی از برداشتِ دیگری از مفهوم کلّیِ تکامل باشد که تکامل را در مسیری رو به زوال نمی بیند بلکه برایش حرکتی در جهت نوسازی و آسایش بخشی قائل است.

استحاله ی زمستان به بهار را، به آنچه وودی آلن و دیوید فینچر مورد توجه قرار داده اند، به نوعی نزدیک می بینم و تبعاً بسیار دوست می دارم. پیکری یخکرده و سپید که به اعتدالی سبز می رسد و تنی فرتوت که جوانه های جوانی می زند، برایم جاذبه ای انگیزه دهنده دارد. اینکه از خود به در شدن، جانشینِ در خود فرو شدن می شود و افسردگی به سرمستی می رسد، شعر و شیدایی به جانم می ریزد. شعرِ «یک نقاشی ساده» را - با اشاره به عناصر چهارگانه ی طبیعت - در همین حال و هواها سروده ام:

یک نقاشی ساده

سال ها را سرازیر می کنم

که باز

به بازی های کودکی بازگردی

و خاک و خورشید

خیمه هایشان را

از نو برپا کنند

آب را

و آتش را

در آینه می ریزم

آبی و قرمز*

شاید بیامیزند