پرده سینما

یک کنجکاوی سطحی و یک پایانِ خوشِ محافظه کارانه؛ نگاه به فیلم «درست مانند یک زن» ساخته رشید بورشارب

ساسان دسی

 

 

 

 

 

 

 

 

گلشیفته فراهانی در فیلم درست مانند یک زنشاید شباهت مضمونی و تفکر فمینیستی قوام دهنده به فیلم (درست مانند یک زن) تا حدودی یادآور فیلم ماندگار تلما و لوییز (رایدلی اسکات) باشد و شاید مایه اصلی علاقه شخصیت اصلی فیلم به رقص و مصائب آن فیلم محبوب فلاش دانس آدریان لین (1983)را به ذهن مخاطب می اورد، اما رشید بورشارب (کارگردان فیلم ) نه می تواند به محبوبیت فیلم دهه هشتاد لین برسد و نه از جسارت تلما و لوییز بهره ای برده است. پایان درخشان و تأثیر گذار فیلم تلما و لوییز جای خود را به به یک پایان خوش محافظه کارانه در فیلم درست مانند یک زن داده است.

رشید بورشارپ (فیلمساز الجزایری-فرانسوی) در فیلم درست مانند یک زن سعی کرده است با طرح اندیشه فمینیستی و تقابل دو فرهنگ غرب و شرق و مستقل بودن زن و....ژست های روشنفکری بگیرد، اما اگر این لایه های غلط انداز را کنار زنیم با داستان قراردادی و شخصیت هایی باسمه ای و کلیشه ای مواجه می شویم.

نخستین سکانس فیلم که تیتراژ هم بر آن شکل می گیرد قرار است که هم مشکل مونا (گلشیفته فراهانی ) بیان شود و هم رابطه وی با مادر شوهرش مطرح گردد اما از آنجایی که فیلمساز در ترسیم جغرافیای شخصیت مادر شوهر مونا به سطحی ترین عناصر درام متوسل شده است، در پایان این سکانس با یک شخصیت تیپیکال از مادر شوهر مواجه می شویم (شخصیتی که نمونه های فراوان آن را در سینمای سطحی وطنی سراغ داریم) و طبق معمول رفتار ناشایست مادر شوهر و عروس. به راستی جای تعجب دارد که فیلمسازی فعال در سینمای غرب همچنان ذهن اش در سطح شخصیت ها و برخوردهای کلیشه ای مانده  است.

چینش بازیگران و میزانسن بد فیلمساز در سکانس دوم فیلم که مادر شوهر و در پی آن مراد (شوهر مونا) و سپس مونا به دنبال آنها روان است   یکی از بدترین شیوه های بیانی بصری در بیان ارتباط میان شخصیت های فیلم می باشدو مثلاً قرار است که مفهوم ارتباط میان آنها نمایان شود.

درست مانند یک زناگر بپذیریم که ( تصادف) در فیلمنامه از عناصر مطرودی است که همواره به عنوان یک نمره منفی محسوب می شود و از عناصری محسوب می شود که فیلمنامه نویسان همواره سعی کرده اند از آن دوری کنند، در فیلم درست مانند یک زن تبدیل به لولایی ارتباطی شده است که پیش برنده داستان است و بدون آن تصور ادامه داستان غیر ممکن.

اخراج بی دلیل مریلین (sienna miller) از کار و برخورد با خیانت شوهرش – مرگ اتفاقی مادر شوهر مونا – برخورد اتفاقی مونا و مریلین و .. تنها نمونه هایی ازسلسله  اتفاقات و تصادفاتی هست که فیلمساز با بهره گیری از آنها توانسته است داستان خود را جلو برد.

رشید بورشارپ آنقدر تأکید بر مضمون فیمینیستی فیلم اش دارد که در ترسیم جلوه هایی بد ار مردهای فیلمش از هیچ کوششی فرو گذار نکرده است و تا آنجا پیش رفته است که مردان در اطراف مونا و مریلین یا پیشنهاد هایی خارج از عرف به آنها می دهند و یا آنکه آنقدر زن ذلیل هستند که بی اندک تحقیقی مریلین را به زیر مشت و لگد می گیرند! ترسیم بصری مراد (ته ریشی که بر چهره دارد و نوع پوشش وی) نیز در همین راستا است.

فیلم درست مانند یک زن در ژانر جاده ای قرار می گیرد. ژانری که مشخصه اصلی آن قرار گرفتن خواسته یا ناخواسته شخصیت های فیلم در جاده ای است که در پایان منجر به تغیر در بینش شخصیت و حتی جهان بینی آنها می شود. شاید بتوان تعبیری نمادین از جاده در این گونه سینمایی داشت و از آن بتوان مفهوم زندگی را استخراج کرد. درست مانند یک زن مشخصه های این نوع سینمایی را دارد: دو زن که سعی می کنند با قرار گرقتن در جاده زندگی مفهوم تازه ای به هستی خود ببخشند. اما نکته جالب آن است که مریلین و مونا در پایان فیلم به نه تنها تغییری نمی رسند، بلکه به آن نقطه ای می رسند که در همان ابتدای فیلم بودند و شاید بهتر است بگویم که چند قدم هم به عقب رفته اند! که البته این مهم بیشتر ناشی از نگاه محافظه کارانه فیلمساز است.

 

شاید اگر حضور گلشیفته فراهانی در فیلم برای من مخاطب ایرانی کنجکاوی برانگیز نبود، درست مانند یک زن مشابه ده ها فیلم ضعیف دیگری بود که هرساله در سینمای غرب تولید، و خیلی زود هم به بوته فراموشی سپرده می شوند و زحمت نگارش نقد هم ندارند.


 تاريخ ارسال: 1392/6/23
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>مرجان:

نقد خوبی بود و تبریک به خاطر حضور ایشان در پرده سینما.امیدوارم شا هد نقد های دیگر ایشان باشیم.

1+5-

شنبه 23 شهريور 1392



>>>مهدى. ف از انگلستان:

نقد بسيار آموزنده اى بود، ونمونه ديگرى در ضعف گسترده فيلمنامه در سينما،

1+5-

شنبه 23 شهريور 1392



>>>حمید سهیلی:

بعنوان یک خواننده به آقای ساسان دسی خیرمقدم میگم و امیدوارم ایشون نقدهای بهتری بنویسند

0+6-

شنبه 23 شهريور 1392



>>>پژمان.ع:

نقد خوبی بود اقای دسی

2+5-

شنبه 23 شهريور 1392



>>>منوچهر جعفري:

سلام تبريك عرض مي كنيم منتقد جديد و نقد جديد .شكستن انحصاري بخش نقد فيلم سايت پرده سينما را شاد باش مي گويم

2+5-

شنبه 23 شهريور 1392




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.