محسن امیر یوسفی همزمان با اكران عمومی آتشكار همچنان خرسند است كه این فیلم پس از سه سال اكران عمومی شده است و مطرح می‌كند كه این فیلم تاریخ مصرف ندارد. او در گفتگو با ایسنا اظهار داشت «در آن زمان كسانی می‌توانستند از آتشكار و خواب تلخ دفاع كنند كه اكنون جزو حامیان طرح امنیت شغلی هستند به همین دلیل اكنون برای من طرح چنین بحث‌هایی نوعی فكاهی است و خود من نمی‌توانم هیچ حسی نسبت به این موضوع داشته باشم. چرا كه ازنظرمن تمام این حرف‌ها نوعی بازی است كه البته امیدوارم این بازی به نتیجه برسد. هر چند به عنوان یك شاهد دیده‌ام آنها كه امروز داعیه امنیت شغلی دارند با وجود اینكه موضوع جزو وظایفشان بود هیچ حمایتی از من و فیلم هایم نكردند. چرا كه آن زمان خوشبختانه میان همه تعامل بود و همه تعامل داشتند و تنها ما اضافه بودیم.»

امیر یوسفی در عین حال این موضوع را یكی از ناگفته‌های خود برشمرد و با بیان اینكه دوست دارد زمانی مطلبی درباره تمام این اتفاقات بنویسد، گفت: فكر می‌كنم آنهایی كه مسوولیت كمك به امثال من را داشتند، باید پاسخگو باشند حال اگر پاسخگوی ما نیستند حداقل باید پیش وجدان خودشان پاسخگو باشند.

اتفاقاتی كه برای آتشكار افتاده خودش یك فیلم است

امیر یوسفی كارگردان این فیلم درباره‌ی تاخیر سه ساله‌ای كه در نمایش و اكران این فیلم پیش آمده پرداخت و اظهار كرد: نمی‌دانم چه حكایتی است كه بعد از سه سال که از ساخته شدن این فیلم می‌گذرد، هرسال اوج جدال و حواشی آتشکار در زمان جشنواره‌های فجر بوده و بعد از سه دوره درگیری و حرف و حدیث های زیاد امسال هم که همزمان با جشنواره فجر و بدون تبلیغ قبلی، فیلم به نمایش در آمد.

وی با بیان برخی اتفاقاتی كه در سه سال گذشته برای حضور این فیلم در فجر رخ داده،یادآور شد: آتشكار در سال 86 به دلایل سلیقه‌ای و مواردی فراتر از ممیزی از جشنواره كنار گذاشته شد. در سال 87 هم همین اتفاق افتاد و در نهایت در سال 88 یك بار در سالن مطبوعات جشنواره به نمایش در آمد.اكنون هم باز سرنوشت فیلم به گونه‌ای است كه همزمان با فجر 89 شرایط اكران عمومی آن فراهم شده است.

امیر یوسفی ادامه داد: از آنجا كه سینما عصرجدید در سالن‌های نمایش‌دهنده‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر نبود، این سالن به فیلم ما اختصاص داده شده و بعد از جشنواره هم سالن‌های بیشتری در اختیار آتشكار قرار خواهد گرفت.

وی با اشاره به حواشی كه در سال‌های اخیر برای اكران آتشكار به وجود آمده است، ادامه داد: شاید اتفاقاتی كه در این مدت برای آتشکار افتاده خودش یك فیلم باشد و من ناگفته‌هایی از این مسائل دارم كه دوست دارم روزی یک فیلم در مورد آن بسازم.

دوست دارم موضوعات جدی را با لحن طنز بگویم

این كارگردان همچنین با بیان اینكه آتشكار فیلمی است كه داستانی اجتماعی- تراژیک را با لحنی طنز بیان می‌کند ادامه داد: این فیلم فضایی بین کمدی و تراژیک است و همیشه علاقمند بودم كه بتوانم موضوعات جدی را با لحنی طنز‌ به تصویر بكشم.

نمایش آتشكار فرصتی بود كه ازجشنواره فجرسال 86 گرفته شد

كارگردان فیلم‌هایی چون آتشكار و خواب تلخ در ادامه این گفت وگو جشنواره فیلم فجر را فرصت مناسبی برای دیده شدن فیلم ها توسط اهالی مطبوعات دانست و افزود: فكر می‌كنم نمایش این فیلم فرصتی بود كه در جشنواره سال 86 به ناحق از ما گرفته شد و علی‌رغم اینكه همان سال بیش از 120 نفر از اهالی مطبوعات خواستار نمایش آن شدند اما همین حداقل هم دریغ شد و هیچ گاه جوابی هم به آن نامه داده نشد.

آرزو می کنم چنین شرایطی دیگر برای هیچ فیلمسازی پیش نیاید

وی جریان نمایش این فیلم در فجر 1387 را هم جریان مشابه دانست و اظهار كرد: كل فیلم‌هایی كه در آن دوران توقیف شده بودند در زمان دیگری حتی به اكران عمومی درآمدند و در این میان تنها حسرت نمایش به موقع به دل كارگردانان این فیلم‌ها ماند، چراكه اگر این فیلم‌ها در زمان خودشان اكران می‌شدند، سازندگان آنها می‌توانستند پس از نمایش فیلم‌هایشان به سایر فعالیت‌های خود بپردازند. به عنوان مثال اگر آتشكار همان سه سال پیش دیده می‌شد حداقل كاری كه من می‌توانستیم طی این مدت انجام بدهم، ساخت فیلمی دیگر بود اما شرایطی برای من پیش آوردند كه چه از نظر مالی و روحی بسیار بد بود و من آرزو می‌کنم چنین شرایطی برای هیچ فیلمسازدیگری پیش نیاید.

این كارگردان ادامه داد: در سال 1386 پس از مشكلاتی كه برای این فیلم پیش آمد نهایت صحبت ها این بود كه اکران این فیلم را فراموش كنم، اما من پیگیر اكران فیلم شدم و اسفند همان سال توانستم پروانه نمایش آتشكار را بگیرم!

وی با اشاره به مشكلاتی كه در دفعات قبلی در اكران این فیلم پیش آمده، ادامه داد: به نظرم می‌توان برخی امور را در سینمای ایران و به صورت فردی انجام داد اما این كار قیمتی دارد و آن قیمت هم هدر رفتن وقت و انرژی بسیار است. اما به هر حال هیچ چیز غیر ممكن نیست.

امیریوسفی كه پیگیری‌های شخصی‌اش و کمک اهالی مطبوعات را در حل مشكلات آتشكار موثر می‌داند، همچنین عنوان كرد: من نمی‌دانم اگر شوراهای پروانه ساخت و نمایش چنین فیلمی را قبول نداشته‌اند چرا چنین پروانه‌هایی را صادر كرده‌اند. البته معاون سینمایی می‌تواند بگوید كه یك فیلم برای مدتی قابل اكران نیست اما بحث من طی این سه سال این موضوع بود كه برخوردی كه با این فیلم‌ها صورت می‌گیرد حالت سلیقه‌ای دارد.

عملكرد تیم جدید ارشاد به مراتب بهتر از قبل است

وی در عین حال خاطرنشان كرد: به عنوان فردی كه شش سال است پیگیر اكران هر دو فیلمم هستم می‌توانم بگویم تیم جدید مدیریت سینمائی ، در زمینه اکران فیلمهای پشت خط مانده عملكردی به مراتب بهتر از مدیران قبلی داشته‌اند و اكران هر چند بد موقع و دیرهنگام آتشكار مدیون كار و سیاست‌گذاری این گروه است.

خوشبختانه موضوع آتشکار تاریخ مصرف ندارد

امیر یوسفی ادامه داد: خوشبختانه موضوع فیلم آتشكار به گونه‌ای نیست كه با گذشت زمان قدیمی شود فیلم قبلی من خواب تلخ هم اینگونه است، ولی این دلیل نمی‌شود که این فیلمها نباید در زمان خودشان اکران می‌شدند.

كلكسیونی از پروانه‌ه ساخت ها و مجوزهای مختلف دارم

محسن امیریوسفی كه پیش از این فیلم خواب تلخ او به اكران راه نیافته درباره اینكه آیا فیلم‌هایش پس از صدور پروانه ساخت، ساخته شده‌اند، هم به طنز گفت: بله من برای هر دوی این فیلم‌ها پروانه گرفته بودم، حتی الان كلكسیونی از پروانه‌ها و مجوزها دارم كه هیچ یك تا این اواخر تاثیری نداشته‌اند.

وی در پیش‌بینی از میزان استقبالی كه از آتشکار به عمل خواهد آمد، افزود: این فیلم بسیار پرحاشیه بود، هر چند كه خود من همواره سعی کرده‌ام فیلمساز بی‌حاشیه‌ای باشم، اما به هر حال برای آتشكار حواشی مختلفی پیش آمد و مثل اینكه این سرنوشت برخی فیلم‌ها و فیلمسازان است. درباره این فیلم بحث‌ها، سوء تفاهم‌ها و حواشی مختلفی پیش‌آمد و ظلم‌هایی در حق آتشكار شد البته من اصلا نمی‌خواهم چهره مظلوم یا حق به جانب برای این فیلم بگیرم و علاوه بر این ،فیلم قبلی‌ام خواب تلخ هم بود كه در كل بیشترین فشارها و مسائل ناعادلانه بر این دو فیلم اعمال شد. من هم طی این سالها هیچگاه چیزی نگفتم تا شرایط برای اكران آتشكار مهیا شود.

تاثیر مطبوعاتی‌ها بر اكران آتشكار

این كارگردان در ادامه با اشاره به نقدهایی كه بر روی این فیلم نوشته شده، گفت: شاید حتی خود اهالی مطبوعات هم ندانند كه بعد از نمایش فیلم در فجر 88 نقدها و نظرات صریح‌شان چه تاثیر مثبتی برای اکران این فیلم داشته است. البته در این میان نوشته‌هائی هم بود كه در حوزه نقد نبود و خارج از فضای فیلم سیر می‌کرد، اما درباره نقدهای درست اهالی مطبوعات از هر دیدگاهی جا دارد كه تشكر كنم.

وی درباره‌ آتشكار و موضوع نسبتا تلخی كه علی رغم طنز بودن در آن مطرح می‌شود گفت: چه این فیلم و چه اثر قبلی من از موضوعی تراژدیك برخوردارند و به عنوان مثال در خواب تلخ همین موضوع كه قرار است یك مرده‌شور بمیرد و خودش شسته شود به اندازه كافی رعب‌آور هست یا در آتشكار موضوع فیلم در مورد كارگری است كه با روح پدرش درگیر است. در این فیلم شخصیت اصلی همواره در برزخ تراژیك خودش است.

امیریوسفی در ادامه از عدم اكران این فیلم در شهرستانها خبر داد و درباره روند ساخت این فیلم و پروانه ساخت آن عنوان كرد: من پروانه ساخت این فیلم را در یك دوره مدیریت گرفته بودم اما زمان تمدید در مدیریت بعدی، بحث این بود كه پروانه ساخت به من ندهند، چرا كه من تقاضای تهیه‌كنندگی داشتم اما من هم گفتم كه در آن صورت ترجیح می‌دهم از ساخت آتشكار صرف‌نظر كنم. چرا كه آنقدر اتفاقات مختلف در حوزه تهیه‌كنندگی برایم افتاده بود كه دیگر دوست نداشتم فرد دیگری فیلم را تهیه كند، اما به هر حال پس از مدتی پروانه ساخت من تمدید شد و در سال 86 موفق به دریافت پروانه ساخت مجدد شدیم.

وی در ارتباط با مشاركت مركز گسترش سینمای مستند و تجربی در ساخت این فیلم گفت: ابتدا مركز مشاركتی 30 درصدی در این فیلم داشت، اما بعدها مالكیت كل فیلم را بر عهده گرفتم. چرا كه فكر كردم برای اكران فیلم‌ بهتر باشد كه مالكیت تمام فیلم‌ را بر عهده داشته باشم و البته این موضوع مربوط به سال گذشته است كه در این زمینه مركز هم همكاری خوبی با من داشت.

این كارگردان با اشاره به اولین ارائه این فیلم به جشنواره فیلم فجر در سال 1386 اظهار كرد: در آن زمان پس از دیده شدن این فیلم توسط هیات انتخاب، شرایط خاص و سوء تفاهمات مختلفی برای آن پیش آمد و هیات انتخاب و دیگران پس از دیدن فیلم جوی برای فیلم ایجاد كردند كه بسیار جو سهمگینی بود و فقط من و محمد آفریده (مدیریت وقت مركز گسترش) آن را می‌دانیم. البته محمد آفریده برای حضور این فیلم در فجر تلاش بسیاری كرد اما در نهایت این اتفاق نیفتاد.

اثرمتفاوت اگر دهها مجوز هم داشته باشد،مخالفانی دارد

وی با بیان اینكه احتمالا متفاوت بودن آتشكار موجب بوجود آمدن چنین مشكلاتی برای آن شده، خاطرنشان كرد: فكر می‌كنم در سینمای ایران اثری كه بخواهد كمی خلاف جریان حركت كند، حتی اگر دهها مجوز هم داشته باشد به دلیل اینكه خلاف جریان سینماست مخالفت‌های بسیاری با آن می‌شود كه درباره آتشكار بخشی از این مشكلات به ارشاد و بخش دیگر به بدنه سینما باز می‌گشت.

نمایندگان منتقد فیلم را ندیده‌اند

این كارگردان كه چندی قبل نمایندگان مجلس نامه‌ای درباره چرایی اكران فیلمش منتشر كرده بودند، در این باره گفت: جالب است كه در آن نامه گفته شده بود كه چرا چنین فیلمی اكران شده، در حالیكه در آن زمان اصلا آتشكار به اكران درنیامده بود. از سوی دیگر درباره این فیلم‌ صحبت‌هایی مطرح شد كه بنابر آنچه من شنیده‌ام و خود این دوستان به خبرنگاران گفته بودند گوینده آن صحبت‌ها اصلا فیلم را ندیده بوده است و من فقط می‌توانم از ایشان دعوت كنم بیایند فیلم را ببینند، چرا كه پیش از این هم عده بسیاری حتی بسیار تندتر از این به انتقاد از فیلم پرداخته بودند، اما پس از دیدن فیلم با یك لبخند و خسته نباشید سالن را ترك كردند.

وی در عین حال به نمایش این فیلم برای كمیسیون فرهنگی مجلس خبر داد و افزود: انتقاداتی هم كه از سوی نمایندگان مجلس مطرح شده مربوط به افرادی است كه عضو این كمیته نیستند و فیلم را ندیده‌اند.

آنها كه امروز داعیه امنیت شغلی دارند با وجود اینكه موضوع جزو وظایفشان بود هیچ حمایتی از من و فیلم هایم نكردند

محسن امیریوسفی در ادامه در پاسخ به این سوال كه با این نوع اتفاقات چقدر یك فیلمساز امنیت شغلی دارد، توضیح داد: زمانی که من دو فیلمم را به دوش می‌كشیدم آن زمان هنوز واژه امنیت شغلی مطرح نشده بود .در آن زمان كسانی می‌توانستند از آتشكار و خواب تلخ دفاع كنند كه اكنون جزو حامیان طرح امنیت شغلی هستند به همین دلیل اكنون برای من طرح چنین بحث‌هایی نوعی فكاهی است و خود من نمی‌توانم هیچ حسی نسبت به این موضوع داشته باشم. چرا كه ازنظرمن تمام این حرف‌ها نوعی بازی است كه البته امیدوارم این بازی به نتیجه برسد. هر چند به عنوان یك شاهد دیده‌ام آنها كه امروز داعیه امنیت شغلی دارند با وجود اینكه موضوع جزو وظایفشان بود هیچ حمایتی از من و فیلم هایم نكردند. چرا كه آن زمان خوشبختانه میان همه تعامل بود و همه تعامل داشتند و تنها ما اضافه بودیم.

امیر یوسفی در عین حال این موضوع را یكی از ناگفته‌های خود برشمرد و با بیان اینكه دوست دارد زمانی مطلبی درباره تمام این اتفاقات بنویسد، گفت: فكر می‌كنم آنهایی كه مسوولیت كمك به امثال من را داشتند، باید پاسخگو باشند حال اگر پاسخگوی ما نیستند حداقل باید پیش وجدان خودشان پاسخگو باشند.

كارگردان آتشكار كه چندی پیش پروانه ساخت فیلم جدیدی به نام سایه‌های دودی برایش صادر شده در توضیح زمان ساخت این فیلم هم عنوان كرد: اگر آتشكار اكران نمی‌شد، واقعا فیلم دیگری نمی‌ساختم. این قولی است كه به خودم داده‌ بودم چرا كه سینمایی كه من به آن اعتقاد دارم به گونه‌ای است كه بدون لجبازی اصلا معنا ندارد البته نه لجبازی كودكانه ،در واقع حرف من این است كه در كار سینما باید موضعی داشته باشی و پای اصول خودت بایستی. من در كل خیلی علاقمند به شور و هیجانات مقطعی نیستم كه سریع مذاكرات پشت پرده‌ای داشته باشم و مشكلم حل شود ، اگر اهل این نوع زد و بندها و این نوع شور و هیجان‌ها بودم قطعا اكنون آتشكار یكی از فیلم‌های توقیفی بود و یا شاید نهایتا یك فیلم دیگر هم ساخته بودم اما خود من طرز فكرم این بود كه آتشكار می‌تواند نماینده نوعی طرز تفكر باشد كه می‌خواهد كمی متفاوت باشد و حال اگر این فیلم علی‌رغم اینكه حق آن است به پرده سینما راه نیابد، پیام جالبی برای این نوع سینما شنیده نمی‌شود.

حضور حمید فرخ نژاد در آتشکار

این كارگردان درباره چگونگی حضور حمید فرخ‌نژاد آتشكار هم توضیح داد: در یكی از اكران های محدود، حمید فرخ‌نژاد هم به تماشای خواب تلخ نشست و پس از آن با صداقت تمام گفت كه اگر كار دیگری داشتم مایل به همكاری است. بعدها هم با توجه به اینكه كاراكتر آتشكار با او تطابق داشت او را انتخاب كردم هر چند كه در نگاه اول كاراكتر او با آتشكار تفاوت بسیار داشت.

وی با بیان اینكه حمید فرخ نژاد تنها بازیگر حرفه‌ای این فیلم بوده از زنده‌یاد محمد ماهوَش یاد كرد و با اشاره به همراهی‌های خوب این نابازیگر مسن گفت: هرگاه او را می‌دیدم از زمان اكران فیلم می‌پرسید اما آنقدر دیر این اتفاق افتاد كه در نهایت فوت كرد.

امیریوسفی درباره دلیل استفاده از نابازیگر در كارهایش افزود: كلا علاقمندم كه از نابازیگران استفاده كنم و در آتشكار استفاده از یك بازیگر حرفه‌ای در میان انبوهی از نابازیگران برای خود من هم نوعی تجربه بود.

این كارگردان در عین حال كار كردن یك بازیگر حرفه‌ای در مقابل نابازیگران را از جمله كارهای سخت در بازیگری برشمرد و گفت: معمولا در مواقعی كه این اتفاق می‌افتد، بازی بازیگر فیلم تا حدی گل درشت می‌شود اما خوشبختانه در این فیلم اینگونه نبود. نكته دیگر آنكه نابازیگر با كسی كه اولین بازی خود را انجام می‌دهد بسیار متفاوت است. خوشبختانه نابازیگران فیلم‌های من همه افرادی بودند كه اصلا قصد ورود به حرفه بازیگری را نداشتند و همین موضوع بود كه بازی های آنها را طبیعی و جذاب می‌كرد.

آتشکار  ممیزی، جشنواره های بین المللی و تائید این فیلم از نظر جنبه های علمی

وی همچنین جشنواره مونترال را تنها حضور بین‌الملی آتشكار دانست و با بیان اینكه پس از این نمایش جلوی اكرانهای خارجی این فیلم گرفته شد، عنوان كرد: البته از ابتدا من این فیلم را برای مخاطب داخلی ساخته بودم. البته خواب تلخ را هم همه می‌گفتند كه به نمایش بین‌المللی‌اش فكر نكنم چرا كه این مفاهیم برای مخاطب خارجی تا حدی ناشناخته است اما طی 45 حضور این فیلم در جشنواره‌های بین‌المللی به این نتیجه رسیدم كه اینگونه نیست.

وی درباره ممیزی‌های اعمال شده در نسخه درحال اكران آتشكار‌ هم گفت: نسخه اكران این فیلم شاید یك دقیقه كمتر از نسخه فیلم فجر آن باشد.

امیر یوسفی در عین حال درباره پرداخت‌های اجتماعی این فیلم عنوان كرد: به هر حال هر فیلم گویای شرایط خاص یك بخش از جامعه است حال در این میان گاه برخی فیلم‌ها به صورت سفارشی ساخته می‌شوند اما این فیلم سفارشی نبوده و در آن بحث وازكتومی نوعی بهانه برای جلو رفتن درام فیلم است.در واقع اصلا قرار نبود كه این فیلم بخواهد به قضاوت درباره مثبت و یا منفی بودن این عمل بپردازد.

وی در ادامه با اشاره به تائید این فیلم از نظرجنبه های علمی اظهار كرد:کارشناسان و اعضای جامعه پزشكی که این فیلم را دیده‌اند اذعان كرده‌اند كه پرداخت به این موضوع بسیار دقیق صورت گرفته و این موارد هم بر اساس تحقیقات شخصی ما بوده است. من در این فیلم سعی داشتم جدا از فیلم، اطلاعاتی هم به مخاطب منتقل شود و قطعا برایم مهم بود كه این اطلاعات درست منتقل شود.

این كارگردان در عین حال به فضای تجربی آتشكار اشاره و بیان كرد: در این فیلم بیشتر به فضایی مابین واقعیت و خیال یا خواب و بیدار پرداخته‌ام كه به عقیده عده‌ای شاید در فیلم هیچ وجه تمایزی میان این دوبخش نباشد اما من فكر می‌كنم تماشاگری كه صد سال سینما را دیده و درك كرده سطح دركش بالاتر از این است كه صحنه‌هایی كلیشه‌ای را ببیند.از نظر من تماشاگرآتشكاربه راحتی می‌تواند تشخیص بدهد كدام صحنه‌ها مربوط به خواب و كدام سكانس‌ها مربوط به بیداری است و خوشبختانه نمایش‌هایی هم كه برای مردم داشتیم بیانگر این ارتباط بوده است.

سعی می‌كنم گذشته را فراموش كنم

اما محسن امیر یوسفی در پایان این گفت‌وگو بار دیگر تاكید كرد:بسیار خوشحالم كه پس از سه سال این فیلم به نمایش عمومی درمی‌آید و اكنون سعی می‌كنم گذشته را فراموش كنم، چرا كه این فیلم تاریخ مصرف هم ندارد و ما مدتها برای دیده شدن آن تلاش كرده‌ایم. علاوه بر این تغییری كه در نوع دید مسوولان ارشاد بوجود آمده بود كمك كرد تا این سد شكسته شود و از این به بعد همه چیز به تماشاگران این فیلم برمی‌گردد.