نشست پرسش و پاسخ فیلم ترنج به کارگردانی مجتبی راعی  دقایقی قبل با حضور تعدادی از اهالی رسانه و دست اندرکاران این فیلم در سالن کنفرانس سعدی مرکز همایش های بین المللی برج میلاد برگزار شد.

رضا ناجی (بازیگر)، محمود پاک نیت (بازیگر)، مجتبی راعی (کارگردان)، امیر سحرخیز (جلوه های ویژه)، هاشم مرادی (مدیر فیلمبرداری) و حسن روح پروری (طراح صحنه و لباس) از جمله عوامل این فیلم بودند که در این نشست حاضر شدند و به سوألات خبرنگاران در خصوص این فیلم پاسخ گفتند.

مجتبی راعی در ابتدای جلسه گفت: من وقتی فیلم تولد پروانه را ساختم مدام به من می‌گفتند که از این نوع فیلم ها بسازم ، حتی ایده‌های عارفانه‌ای را نیز از مرحوم دولابی گرفتم اما در آن زمان این ایده‌ها قابلیت تبدیل شدن به فیلم نامه را نداشتند؛ سرانجام در سال 90 احساس کردم که می‌شود از این طرح‌ها فیلم ساخت.

وی ادامه داد: من به سینمای مولف اعتقاد ندارم، سینما کاری کاملاً گروهی و جمعی است و من با گروهی کاملاً صمیمی این فیلم را ساختم بنظر من رضا ناجی با خود چیزی در فیلم آورد ، خیلی ها وقتی نقش آقای پاک نیت را می‌دیدند می‌گفتند باید این را یا حذف کنی یا چیزی به آن اضافه کنی اما کم کم شکل خود را یافت و ثمره آن یک فیلم بی کیفیت شد که آن را در بخش مسابقه جشنواره فجر نپذیرفتند.

وی ادامه داد: من با جشنواره هیچ کاری ندارم اما بنظرم ریل گذاری بی کیفیت شده و به خیابان رفته است و ارزش هر فیلمی به میزان دستمزدهایی است که ستارگان آن فیلم می ‌گیرند.

راعی در ادامه تصریح کرد: فرهنگ رده 4 ، رده 10 شده است ، سیاستمداران ما هرچیزی را به روز می‌خواهند اما فرهنگ چیزی نیست که به روز باشد ، به نظرم رئیس جمهور آینده باید کارنامه ریاست سازمان سینمایی را بررسی کند، آدم سیاسی نمی‌تواند کار فرهنگی انجام دهد و فرهنگ را باید به دست اصحاب فرهنگ سپرد.

کارگردان فیلم ترنج ادامه داد: من فیلم‌نامه را به بنیاد فارابی ارائه دادم اما آنجا رد شد و هرکسی زیر بار این نوع فیلمنامه نمی‌رفت به این عنوان که سینما باید سینمای بدنه باشد سرانجام در بخش بین‌المللی صدا و سیما آن را ساختیم.

این کارگردان ادامه داد: خیلی ها به من می‌گفتند که انتخاب آقای ناجی در این نقش در فیلم ترنج مناسب نیست چرا که ایشان در فیلم های آقای مجید مجیدی نقش یک ترک خوش زبان پر هیاهو را بازی کردند، من به این فکر کردم و کم کم نگرانم کرد اما آقای ناجی به من گفت من در دست تو مثل موم هستم هرچیزی می‌خواهی با من بساز ، حین فیلمبرداری متوجه شدم که واقعاً همینطور است.

راعی ادامه داد: ما 75 جلسه در زنجان، همدان ، 2 سکانس در تهران و 1 سکانس به نیابت از پاریس جلسه داشتیم،

وی در مورد بودجه فیلم نیز اظهار داشت: 1 میلیارد بودجه فیلم است و سر افکنده نیستم که بگویم این میزان برای فیلم بودجه هزینه شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این بودجه متعلق به بخش خصوصی است یا خیر، گفت: خیر بخش خصوصی ما برای این فیلم‌ها سرمایه گذاری نمی‌کنند بلکه همانطور که گفتم بخش برون مرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذار این فیلم است.

راعی در ادامه توضیح داد: وقتی تولد پروانه اکران شد به من گفتند حدود 1000 نفر این فیلم را دیده‌اند ، من نمی‌توانم باور کنم که از جمعیت 12 میلیون نفری تهران فقط 1000 نفر فیلم را دیده باشند البته اکران‌، ساز و کار خاصی دارد و حتی فیلم  هایی که در آنها ستاره‌هایی وجود دارد نصف وامشان را از جاهایی می‌گیرند که پس نمی‌دهند، شما بروید لیست بدهکارهای فارابی را نگاه کنید .

در ادامه جلسه پاک نیت نیز در مورد ایفای نقش در فیلم ترنج گفت: این فیلم هفتمین همکاری من با آقای راعی است ، سینمای ایشان برای من یک سینمای خاص است ، من از کار کردن با آقای راعی لذت بردم و چیزهایی یاد گرفتم ، من اهل تملق نیستم اما امروز که کار را دیدم به همکاری در آن افتخار کردم ، اگر آقای راعی به من بگوید بیا یک پلان از جلوی دوربین من رد شو این کار را انجام می‌دهم چرا که معتقدم فکری که او دارد بسیاری از کارگردانان سینما ندارند.

ناجی نیز در ادامه این نشست گفت: من از روز اول به آقای راعی گفتم من مثل قلم هستم و شما می توایند من را خم کنید و هر طور شما بخواهید من این کاراکتر را در می آورم و از کلیه عوامل ترنج تشکر می کنم که به نحو احسن کارشان را انجام دادند.

مرادی نیز در ادامه این نشست اظهار داشت: این کار هنوز مقداری از بخش های فنی اش انجام نشده و به دلیل رسیدن به جشنواره برخی از کارهای ما و آقای سحرخیز مانده و هنوز اشکال فنی دارد و در کل افتخاری بود که ما در خدمت آقای راعی بودیم و ایشان انسان شریف هستند و برای ما افتخاری است که با ایشان کار کنم به لحاظ فنی بخش اعظمی از این کار پرده سبز کار شده و ما تصوری باید از جهنم می داشتیم و باید از لحاظ رنگ و نور همه چیز را می ساختیم و با صحبت هایی که با آقای راعی و سحرخیز داشتیم در اجرا مشکلی نداشتیم و دکوپاژ هم به این صورت بود که آقای راعی سعی کردند هیچ پیچیدگی به صورت دکوپازی نباشد و در خانه ای که کار می کردیم لوکیشن خوبی بود و ما به درخواست آقای راعی از جذابیت های بصری خانه ارائه ندادیم و بر اساس ماکتی که آقای راعی داشتند کار را انجام دادیم.

روح پروری در مورد اینکه طراحی صحنه متوجه بومی سازی و یا انتقال فضا است گفت: این سومین همکاری من با آقای راعی بود و ذهنیت آقای راعی را از سفر به هیدالو متوجه شدم و آقای راعی می خواست لوکیشن ها و تصاویر به نقاشی نزدیک باشند چون دنیای که دار معرفی می شود از منظر یک نقاش است و جهانی که نقاش از پیرامونش به تصویر می کشد و در مراحل بعدی اقلیم و جغرافیا مهم بوده است. من به این صورت کار نکرده بودم و این کار مقدماتی داشت که ما با آقای راعی مطالعه کردیم و به حوزه علمیه اصفهان که نمایشگاهی از بهشت و جهنم ترتیب داده بود و 114 تصویر بود که ما رفتیم و بازدید کردیم و به دانشگاه ها رفتیم و کتاب ها را مطالعه کردیم و بعد رفتیم در دل اجار و انتخاب لوکیشن ها که کار را به تصویر بکشیم.

امیر سحرخیز در ادامه این نشست گفت: من لازم می دانم اسم 3 گروه را اضافه کنم یکی بحث جلوه های بصری بود که تیم بسیار بزرگی فعالیت کردند و صداگذاری بی نظیر آقای قاسمی بود و یکی از دلایل خوب دیده شدن فیلم است و موسیقی آقای روشن روان هم بی تأثی نیست و در مرود خود فیلم هم ما تجربیاتی داریم و در مورد بخش هایی مثل جهتم برداشت زیاد است و ما منابع تصویری زیادی دیدیم و بخشی بود که ما تصوری نداشتیم و آن جایی بود که شخصیت اصلی قصه به تابلوهای داستانش می رفت و چون در مینیاتور پرسپکتیو مطرح نیست ما وارد شدیم و این بخش بسیار مهم بود و حداقل چیزی بود که ما حتی در سینمای غرب هم نداریم ما این فیلم رو به صورت کامل 4 بار دیدیم و اینجا نتیجه نهایی را دیدیم.

راعی نیز افزود: ما یک سری صحنه های سبز دیدیم که اصلاً معلوم نیست و در لوکیشن های مختلف گرفتیم روشن روان درک خوب و آماده ای برای این فیلم داشت و آقای دکتر حسامی طراح مینیاتور و فرش هم خیلی چیزها به این فیلم اضافه کردند و این فرش آخر که مثل در بود برای ورود به جایی با ممارست خیلی زیادی به دست آمده و این فرش برای این فیلم طراحی شده و ما با ماشین این فرش را بافتیم و تک تک این  مسائل وقت زیادی برده و ما حتی رنگ های زیادی را بعد از بافت فرش به آن اضافه کردیم.

شهیدی فر پرسید فکر نمی کنید بعضی جاها نسبتی به سینما ندارد؟

راعی گفت: این که آدمی اندیشمند مرگ می شود و چگونگی از این اندیشمندی رد می شود به نظر من دیالوگ ها لازم است و مطمئن هستیم در این مرحله به حذف حداکثری این جور فیلم ها فکر کردیم و اگر نبود فیلم با این قاب بندی های زیبا توریستی می شد

وی در خصوص کاراکترها گفت: پاک نیت مثل دوستش نیست و خشکه مقدس بوده و از خشکه مقدسی کسی به دین نمی رسد و الآن اینجاسنت و ما نیزا نبود در فیلم به او بپردازیم و این شخصیت البته منفی هم نیست. به نظر من ممکن است برخی بگویند وحی و عرفان بیخود است اما همخ دنیا قبول دارند هرمندان چیزهایی را می بینند که دیگران نمی بینند این چیزی نیست که بقیه بگویند مثل شما می بینیم شاید اگر فرمی در فیلم است این است که اول فیلم هنرمندی را آوردیم که این چنین است و از طریق او به جهان مثالی جهنم و بهشت رسیدیم و تماشاگر مقاومت نمی کند. در اینجا مسئله ای بود که من این را ول کنم و بروم چشم آبی ها را بیاورم و در مورد موضوع های اجتماعی کار کنم و یاد گرفتم اگر پلانی را بردارم ریتم بهتر می شود در این کارها خیلی سخت است و ورود به این زمینه ها آسان نیست و سختی و مرارت روحی زیادی آدم می کشد که چنین فیلم هایی دربیاید.

قطعاً کسی که مرگ اندیش می شود یک راهی باید پیدا کند و اگر به بن بست برسد خودکشی کند و مفری باید پیدا کند و باید سعی کند فکر به سراغش نیاید و تنهایی نداشته باشد و البته اگر دین به درد بخورد در همینجا باید به درد بخورد و این مفر در اینجا به درد می خورد و من صحنه دکتر را دوست دارم که تحقیر می کند دکتر را راجع به مرگ.

ناجی: من کی خودم را تکرار کرده ام و همه نقش های من با هم متفاوت هستم در یکی مکانیک هستم در یکی باغبانم در یکی طنز کار می کنم و بازی های من هم تکراری نیست من در باران و بچه های آسمان و آواز گنجشک ها متفاوت بازی کردم و من برایم فیلمنامه مهم است و می خوانم و با کارگردان صحبت می کنم و هیچگاه ادا میاورم و من در کاراکتر را در اجتماع پیدا می کنم و آن را می فهمم. 

در همین رابطه ببینید

عکس های الهام عبدلی از نشست پرسش و پاسخ فیلم ترنج