در شرایطی که سینما در روزگار برگ‌ریزان به‌سر می‌برد و مخاطبش، هرروز کمتروکمتر می‌شود، سخن از ناامنی سالن‌های سینما نیز به میان آمده است. گفته می‌شود پردیس‌های سینمایی ناامن هستند و مجوز موقت دارند. از مدت‌ها پیش درباره سینمای آزادی گفته می‌شد که این سینما ناامن است چون در مساحتی به اندازه ٨٠٠ مترمربع، پنج سالن در ارتفاع بیش از ٦٠ متر دارد که این خود از نشانه‌های خطر است. چراکه در هیچ‌کجای دنیا در ٨٠٠ متر مساحت، در چنین ارتفاعی، پردیس سینمایی نمی‌سازند. این خطر و عدم رعایت استاندارد البته شامل حال دیگر پردیس‌ها هم می‌شود. گفته شده تمامی پردیس‌های سینمایی، به‌جز یکی، دوتا از آنها نظیر پردیس کیان در نعمت‌آباد، از مجوز دائمی آتش‌نشانی برخوردار نیستند. پردیس آزادی با ظرفیت هزاروصد صندلی پارکینگ ندارد. چطور ممکن است پردیس‌های سینمایی همچون پردیس ملت یا آزادی پارکینگ نداشته باشند؟ و نهایتا گفته می‌شود این پردیس‌ها تاکنون با مجوزهای موقت ادامه حیات داده‌اند و با این اوضاع معلوم نیست حیاتشان تا کی ادامه دارد.

اینها در حالی است که اخیرا سخنگوی شورای صنفی نمایش گفته: اگر سینمایی ایمنی نداشته باشد، مجوز فعالیت آن لغو می‌شود. غلامرضا فرجی، درباره اظهارات نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر مبنی‌بر ایمن‌نبودن بعضی از سالن‌های سینما توضیح داد: سینماها زیر نظر وزارت ارشاد اداره می‌شوند‌ و هر سالنی براساس مجوزی که از سوی کمیسیونی که متشکل از نمایندگان آتش‌نشانی، استانداری‌، فرمانداری ارشاد و... است، بازبینی می‌شود. اگر سالنی ایمنی نداشته باشد‌، این کمیسیون مجوز بازماندن و ادامه فعالیت آن را نمی‌دهد. مجوز فعالیت سالن‌ها در کمیسیون خود وزارت ارشاد تصویب می‌شود و اگر دیدگاه‌هایی درباره بعضی از مشکلات باشد‌، آنها این موضوع را اعلام می‌کنند و برطرف می‌شود.  البته فرجی حساب پردیس‌های سینمایی را جدا می‌کند: پردیس‌ها در کانال خود شهرداری هستند و هر سالنی براساس پایان‌کاری که دارد فعالیت می‌کند. بنابراین اگر مشکلی باشد‌، از طرف خود شهرداری حل می‌شود.

پردیس آزادی؛ به‌سوی امنیت

اما شاخصه‌های امنیت برای سالن‌های سینما چیست؟ بابک شکوفی، معماری که طراح پردیس سینمایی آزادی است، در این‌باره می‌گوید: «چند مؤلفه اصلی ایمنی یک سالن سینما را فراهم می‌کند. اولین مؤلفه شرایط سازه‌ای سالن است. چون سالن سینما، تجمع افراد را در پی دارد، به‌لحاظ سازه‌ای باید در برابر زلزله و حوادث طبیعی مقاوم باشد و ساختمان درست طراحی و اجرا شده باشد. سینما در طبقه‌بندی فضای تجمع تراکمی محسوب می‌شود که باید در آن ضوابط آتش‌نشانی به دقت رعایت شده باشد. مثلا تعداد درهای خروجی و عرض درها، مسیری که به فضای آزاد بیرون منتهی می‌شود و... همه از نکات مهم هستند. در درجه بعدی، آرایش خود سالن، ردیف صندلی‌ها، فواصل صندلی‌ها، عرض صندلی‌ها و راهروها اهمیت دارند. مواد و مصالحی که در ساخت جداره بیرونی فضای سالن استفاده می‌شود نیز باید اجناس مقاومی در برابر آتش‌سوزی باشند. سالن باید مجهز به آبفشان باشد و همچنین مجهز به سیستم اعلام حریق». برخلاف شنیده‌ها درباره اوضاع ناامن پردیس آزادی اما معمار آن می‌گوید: «در این پردیس، ضوابط آتش‌نشانی تماما رعایت شده است. از جمله اینکه دو مسیر فرار اصلی در این پردیس تعبیه شده است؛ یک مسیر شمالی و یک مسیر جنوبی». اخیرا خلیل راحتی، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، نیز گفته بود‌، کافه‌های طبقات چهارم و ششم پردیس سینمایی آزادی به‌منظور ایمن‌سازی این سالن حذف خواهند شد.

هرچند مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی اعلام کرده که کافه‌های طبقات چهارم و ششم پردیس سینمایی «آزادی» برای ایمن‌سازی این مجموعه از بین می‌روند‌، اما مدیر این پردیس تأکید کرد که این کافه‌ها سر جای خود باقی می‌مانند. رضا سعیدی‌پور، مدیر سینما آزادی، درباره خراب‌شدن یا باقی‌ماندن کافه‌های این سینما روز گذشته توضیح داد: «همان‌طور که آقای راحتی اعلام کرده‌اند، سینما آزادی از نظر استاندارد، بالاترین استاندارد ساخت را داشته، اما با توجه به اینکه هرسال استانداردها و کارشناسان آتش‌نشانی تغییر می‌کنند، در دفتر شهرداری به این جمع‌بندی رسیدیم که کافی‌شاپ‌ها حذف نشوند.

در طراحی اولیه سینما کافی‌شاپ‌ها بوده‌اند و مشکل آتش‌نشانی این بود که طبقات چهارم و ششم راه‌پله دوم نداشت که خوشبختانه در جلسه‌ای با حضور معاونان شهرداری‌، مدیر دفتر شهردار، آقایان راحتی، منبتی، شوشتری‌، مدیر شرکت تصویر شهر، کارشناسان آتش‌نشانی و... قرار شد فضای کافی‌شاپ‌ها با یک دیوار کاذب از آسانسور و راه‌پله‌ها جدا شود تا ‌آتش‌نشانی برای ایمنی سینما آزادی تأییدیه ارائه دهد، بنابراین کافی‌شاپ‌ها کماکان به قوت خود باقی هستند».

سعیدی‌پور تصریح کرد: «ایرادی که به سینما وارد شده، این است که باید یک دیوار یا پرده حریق میان کافی‌شاپ‌ها، آسانسور و راه‌پله‌های خروج ایجاد می‌شد که چنین اتفاقی افتاده است و می‌توانم این نوید را بدهم که در آینده نزدیک سینما آزادی جزء اولین پردیس‌های سینمایی است که تأییدیه آتش‌نشانی را می‌گیرد». مدتی است که برخی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران مطالبی را درباره ایمن‌نبودن سالن‌های سینما مطرح می‌کنند. از سوی دیگر مدیران این سالن‌ها نیز به این نکته اشاره دارند که استانداردهای ایمنی و کارشناسان آتش‌نشانی مدام در حال تغییر هستند و به محض اینکه نظر یک کارشناس تأمین و ایرادات مطرح‌شده از سوی او برطرف می‌شود، کارشناس دیگری نظر تازه‌ای را درباره ایمن‌سازی سالن‌ها ارائه می‌کند و همین موضوع سبب شده تا بسیاری از پردیس‌های سینمایی نتوانند گواهی‌نامه پایان‌کار بگیرند.

پردیس کورش؛ امن یا ناامن؟

اما پردیس کورش که در طبقات انتهای یک مگامال بزرگ واقع شده، به‌لحاظ امنیتی چه وضعیتی دارد؟ مهداد جاویدی‌نژاد، معماری که طراح این پردیس سینمایی است، در این‌باره به «شرق» می‌گوید: «ایمنی سالن‌ها ضوابط و مقرراتی تعریف‌شده دارد که شامل تعداد درهای خروج، عرض معابر، نحوه دسترسی به درهای خروج، سیستم‌های اطفای‌حریق و... می‌شود. ما در ساخت پردیس سینمایی کورش تلاش کردیم سالن‌ها را بالاتر از استاندارد رایج بسازیم». اما استانداردهای امنیتی ساخت یک پردیس سینمایی که در یک مگامال واقع شده، چه تفاوتی با سالن‌های تک‌طبقه سینما دارد؟ آیا واقع‌شدن سالن‌های سینما در طبقه‌های بالای ساختمان‌های بزرگ و شلوغ، از امنیت حاضران در این سالن‌ها نمی‌کاهد؟ جاویدی‌نژاد در پاسخ می‌گوید: «شرایط اقتصادی عصر حاضر سینماهای تک‌سالنه را به مرور منقرض می‌کند و باید بپذیریم دوره تک‌سینماها در سراسر دنیا به‌سر آمده. اتفاقا در ضوابط مربوط به تک‌سالنه‌ها، ایمنی و آتش‌نشانی به‌شدت سهل گرفته شده بود. در سال ١٣٧٢ و قبل از آن، ضابطه‌ای برای اینکه در طراحی ساختمان‌ها اجبارا قوانین مربوط به مقاومت در برابر زلزله رعایت شود وجود نداشت. از آن سال به‌بعد شیوه‌نامه‌هایی ارائه شد برای رعایت ضوابط ایمنی در برابر زلزله. اتفاقا واقع‌شدن سالن‌های سینمایی در داخل مجموعه‌های بزرگ شاپینگ‌سنتر، به بالارفتن ایمنی سالن‌ها کمک کرده چون تراکم جمعیت، عامل خطر است بنابراین در سالن‌هایی که در مراکز خرید بزرگ واقع شده‌اند، نظیر کورش، امنیت بیشتر موردتوجه قرار گرفته است». درباره وضعیت امنیت دیگر پردیس‌ها و سالن‌ها درصدد بودیم با مهندس مسچی، مدیرعامل مؤسسه سینماشهر، نیز گفت‌وگو کنیم که متأسفانه تلاش‌های‌مان برای تماس با ایشان نافرجام ماند.

میان سخنان سینماداران و معمارانی که پردیس‌های سینمایی را طراحی کرده‌اند، با هشداری که اهالی شورای شهر از مدت‌ها پیش درباره وضعیت سالن‌های سینما داده‌اند، تناقض عجیبی وجود دارد. در شرایطی که مخاطب، ترجیح می‌دهد فیلم‌ها را در شبکه خانگی و در تلویزیون خانه‌اش، به وقت استراحتش تماشا کند، آیا این اظهارات متناقض، او را برای ادامه این روش، آن‌هم در شرایطی که به نظر می‌رسد اهالی سینما و مسئولان درصددند مخاطب را با سالن سینما آشتی دهند، مصمم‌تر نخواهد کرد؟

● پرده سینما، این گزارش عسل عباسیان را از روزنامه شرقِ امروز برگزید.