بهناز شیربانی

اتفاقی دور از انتظار و غیرمعمولی نیست که برخی فیلم‌ها از کارگردانان سرشناس سینمای ایران در آستانه برگزاری جشنواره فیلم فجر به دلیل نهایی‌نشدن نسخه‌ای که قابل ارائه به جشنواره باشد، از این رویداد هنری جا بمانند یا به‌نوعی ترجیح دهند فیلم در زمان دیگری جدا از هیاهوی جشنواره دیده شود. در روزهای گذشته مثل هر سال نقل‌قول‌ها و گزارش‌هایی از برخی کارگردانان سرشناس سینمای ایران رسانه‌ای شد که به احتمال زیاد فیلم‌های آنها را در جشنواره پیش‌رو نخواهیم دید.

کانال سینما اعلام کرد که امسال فیلم‌های مانی حقیقی و محمدرضا هنرمند در جشنواره حضور نخواهند داشت و از سویی دیگر فیلم خودسر به کارگردانی کمال تبریزی و سال دوم دانشکده من ساخته رسول صدرعاملی در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر حضور ندارند. همچنین بهمن فرمان‌آرا و ابوالحسن داوودی نیز ترجیح دادند تا فیلم‌هایشان در جشنواره نمایش داده نشود و البته به این عناوین باید به نام‌های محسن امیریوسفی، حمید نعمت‌الله و پرویز شیخ‌طادی نیز اشاره کرد که هنوز هم حضور فیلم‌هایشان در جشنواره فجر با اماواگرهایی همراه است و ظاهرا تصمیم‌گیری درباره حضور یا عدم حضور فیلم‌های آنها در جشنواره فیلم فجر برعهده دبیر جشنواره خواهد بود.

مسعود ردایی، تهیه‌کننده جدیدترین ساخته رسول صدرعاملی، درباره عدم حضور فیلم سال دوم دانشکده من در جشنواره فجر به طولانی‌شدن انجام مراحل فنی فیلم اشاره کرد و به ایسنا گفت: «این فیلم از لحاظ کیفی نیاز به تأمل و دوراندیشی بیشتر داشت تا به امید خدا، فیلمی کیفی و قابل‌قبول برای عامه و مجامع هنری ارائه دهیم. هرچند اهمیت جشنواره، بنده، کارگردان و سایر عوامل فنی را بر آن داشت که تلاش خودمان را انجام دهیم که میسر نشد».

او ادامه داد: «اهمیت مهم‌ترین جشنواره ملی فیلم در کشورمان بر همگان، به‌ویژه هنرمندان روشن و هویداست. ما هم سعی کردیم تمام تلاشمان را برای رساندن فیلم به جشنواره بکنیم، اما نتوانستیم این فیلم را باوجود تلاش کارگردان، عوامل فنی و تولیدی به جشنواره برسانیم».

از سوی دیگر واکنش ابوالحسن داوودی که مایل نیست فیلمش، هزارپا، در جشنواره امسال حضور داشته باشد جالب‌توجه است. او در بخشی از صحبت‌هایش با کانال سینما گفت: «جشنواره فجر با تمام مزایایی که دارد، می‌تواند برای بسیاری از فیلم‌ها کمک باشد و درباره بعضی فیلم‌ها هم این موضوع کاملا برعکس است. فیلم‌هایی هم هستند که با حضور در جشنواره به‌کل منهدم می‌شوند».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «شایعات اخیر درباره نوع انتخاب فیلم‌ها برای جشنواره فجر عجیب است. اینکه قوه‌قضائیه به صورت واضح اعلام می‌کند که ما در انتخاب فیلم‌ها سهیم هستیم و بعد جشنواره فجر این موضوع را تکذیب می‌کند، در نوع خود نکته مهمی قلمداد می‌شود و این سؤال به وجود می‌آید که چه کسانی در این میان راست می‌گویند و چه اتفاقی در حال وقوع است».

هیئت انتخاب باید در آرامش فیلم‌ها را انتخاب کنند

سیروس الوند، از کارگردانان پیش‌کسوت سینمای ایران، درباره حواشی اخیر جشنواره فیلم فجر به «شرق» گفت: «هرچند که حواشی قبل از برگزاری جشنواره فیلم فجر همیشه وجود داشته و اجتناب‌ناپذیر است، اما باید توجه داشت که در این شرایط هیئت انتخاب باید به‌دور از هرگونه فشار و در کمال آرامش، آزادی و استقلال رأی فیلم‌ها را ببینند و باید به نظرات آنها احترام گذاشت».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «قطعا اگر امسال به‌جای جمعی که فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند، افراد دیگری حضور داشتند، نتیجه دیگری حاصل می‌شد و باید به نگاه افرادی که در جشنواره سی‌وششم فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند احترام گذاشت، چراکه چهره‌های موجهی در این جمع حضور دارند و سابقه حضور در هیئت انتخاب را پیش از این داشته‌اند. تصور می‌کنم خروجی هیئت انتخاب، اتفاق خوبی خواهد شد. باید تا حد امکان از حواشی بپرهیزیم و امیدوارم جشنواره خوبی پیش‌رو داشته باشیم».

 باید به قواعد احترام گذاشت

حسن برزیده نیز در گفت‌وگو با «شرق» گفت: «هیئت انتخاب وظایفی دارد که باید انجام دهد. وقتی شخصی می‌پذیرد که در این بخش حضور داشته باشد، به‌نوعی قبول می‌کند با دبیر جشنواره همکاری کند و به‌نوعی قاعده بازی را می‌پذیرد. مقصودم از قاعده بازی این است که برخی سال‌ها هیئت انتخاب و داوری فیلمی را پذیرفته و جایزه‌ای برای آن در نظر گرفته است، اما به‌ناگاه در زمان اهدای جوایز همه‌چیز تغییر می‌کند. گاهی هم می‌شود قاعده‌ای را تعریف کرد به این شکل که مبنای حضور در بخش هیئت انتخاب و داوری منوط به احترام به رأی آدم‌هایی که در آن جمع حضور دارند باشد».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «اما گاهی شکل سومی هم وجود دارد؛ به این صورت که در آن جمع آدم‌هایی از نهادها و طیف‌های مختلف حضور دارند، گاهی در چنین جمعی با آدم‌های معقول و منطقی برخورد می‌کنید که می‌شود با آنها به جمع‌بندی رسید و می‌شود با استدلال به جمع‌بندی نهایی رسید، اما گاهی هم ممکن است عکس این قضیه وجود داشته باشد».

او ادامه داد: «به‌هرحال تمامی شرایطی که به آنها اشاره کردم، معمولا در دوره‌های مختلف جشنواره وجود داشته و در نهایت می‌توانم با درنظرگرفتن تمامی این شرایط بگویم که قطعا نمی‌توان توقع زیادی داشت».

برگرفته از روزنامه «شرق»