نقد فیلم

تهمینه میلانی را همه می شناسد. بانوی فیلمسازی که از سالهای قبل به فعالیت در سینمای ایران می پردازد و از منشی گری صحنه و دستیاری شروع کرده تا توانسته امروز کارگردانی شناخته شده برای هر ایرانی باشد. میلانی کارگردان و فیلمنامه نویسی است که همیشه دغدغه مسائل زنان را داشته و عده ای او را به عنوان یک کارگردان «فمینیست» می شناسند. دغدغه های تهمینه میلانی نسبت به مسائل و نقش اجتماعی و خانوادگی زنان هیچگاه تمامی نداشته و نخواهد داشت چرا که نگاه و افکار او اینگونه است و براستی که چه درست فکر می کند.

او همچنان خود را مدافع حقوق از دست رفته زنان در جامعه می داند  و می خواهد با ساختن فیلمهایش که شاید برخی فیلمهایش را به شعارزدگی متهم کنند قسمتی از درد جامعه زنان را به تصویر بکشد دردی که شاید اگر به آن توجه نشود جامعه را دچار یک بحران غریب بنماید بحرانی که دیگر هیچگونه راه حلی نداشته باشد.

میلانی در واقع با ساخت تسویه حساب می خواهد بگوید تا زود است و بحران به وجود نیامده دست به کار شوید وگرنه دو روز دیگر خیلی دیر خواهد بوداو با ساخت تسویه حساب که به گفته خودش بر اساس داستانی واقعی ساخته شده حقیقتی از جامعه امروز ایران را به تصویر می کشد. حقیقتی که شاید به مذاق عده ای خوش نمی آید و به همین دلیل میلانی و افکارش را مورد هجوم و انتقادهای شدید خود قرار می دهند. میلانی در این فیلم به زندگی 4 دختر که هر کدام به نوعی از جامعه مردانه سرخورده شده اند می پردازد. این دختران به دلیل عقده های بی اندازه خود می خواهند از مردان انتقام بگیرند و این انتقام فقط از مردانی است که علیرغم داشتن زن و فرزند به همسران  خود خیانت می کنند.

میلانی با ساخت تسویه حساب می خواهد بگوید ما نباید به اینگونه زنان که از دوران کودکی شان توسط جامعه مرد سالار حاکم بر جامعه و یا خانواده شان مورد سرخوردگی قرار گرفته اند و از سر ناچاری به بزهکاری روی آورده اند و مدتی از عمرشان را در زندان و در بدبختی گذرانده اند بی محلی کنیم و آنها را از خودمان طرد کنیم و به نوعی به آنها لگد بزنیم. او ما می گوید بیایید با این زنان همدلی و همدردی کنیم و با آنها حرف بزنیم و خواسته هایشان را برآوریم و به آنها احترام بگذاریم.

در تسویه حساب تنها مردانی مورد حمله و انتقاد شدید قرار می گیرند که به فکر سوء استفاده از زنان و دختران آسیب دیده جامعه هستند و تنها به تمایلات شهوانی خود می اندیشند و نه هیچ چیز دیگری! اما متاسفانه عده ای با برداشتهای غلط خود میلانی را متهم می کنند که او به تمامی جامعه مردان بی احترامی کرده در صورتی که اصلا اینطور نیست و ما حتی در تسویه حساب مردی را می بینیم که با وجود وضع مالی خود به پیشنهاد یکی از این دختران پاسخ منفی می دهد و آن دختر به او میگوید «واقعا از آشناییتان خوشحال شدم» و این نشان دهنده آن است که مردان خوب مورد احترام همین قشر از جامعه هم هستند و هدف میلانی این نبوده که همه مردان را زیر سوال ببرد.

میلانی در جلسه نشست پرسش و پاسخ فیلمش در سینمای مطبوعات سخنانش را با شعری از سعدی آغاز کرد: چو عضوی به درد آورد روزگار/دگر عضوها را نماند قرار/    تو کز محنت دیگران بی غمی/ نشاید که نامت نهند آدمی.

او در همین جلسه فیلمش را یک نقد اجتماعی خواند و گفت من نمی توانم در جامعه ای که مرد سالار است بی طرف باشم و چشم خود را روی حقیقتی که در اطرافم می گذرد ببندم.

حال باید دید که کسانی که فیلمهای میلانی را مورد انتقاد خود قرار میدهند به این دوبیت شعر اعتقاد دارند یا نه؟ 

 عکس از: الهام عبدلی

همچنین در این باره بخوانید:

مخالفان تهمینه میلانی در نشست رسانه ای با او تسویه حساب کردند

تسویه حساب به سبک زنانه البته تنها از نوع میلانی

تهوع: نگاهی به فیلم تسویه حساب

میلانی: زمان ساخت تسویه حساب فریب مسئولین وقت را خوردم