پرده سینما

به بهانه اکران قسمت تازه «نابودگر»: باید تهدید هوش مصنوعی را جدی بگیریم؟

پرده سینما

 

 

 

 

 

 

 

 

مدیرعامل و مؤسس جئومتریک اینتلجنس و کارشناس هوش مصنوعی، نگاهی کارشناسانه به تازه‎ ترین فیلم از مجموعه فیلم‌ های «نابودگر» انداخته است. به نقل از بی‌بی‌سی، گری مارکوس که پروفسور روان‌ شناسی و عصب ‌شناسی در دانشگاه نیویورک است پس از دیدن فیلم «نابودگر» در مطلبی نوشته است: «مگر این که شما به جلوه های ویژه پرواز هلی کوپتر و فلزات مذاب علاقه داشته باشید در غیر اینصورت هیچ دلیل دیگری برای تماشای فیلم جدید از مجموعه «نابودگر» (ترمیناتور) وجود ندارد. شبی که من این فیلم را تماشا کردم فقط پنج تماشاچی در سینما نشسته بودند و دو نفرشان وسط فیلم سینما را ترک کردند. اگر شما «ترمیناتور ۲» را دیده اید نکته تازه ای در این فیلم جدید وجود ندارد. با این همه شبح اسکای نت که اولین بار جیمز کامرون، خالق مجموعه «نابودگر»، در سال ۱۹۸۴ آن را معرفی کرد هنوز هم در تعقیب ماست. فرضیه محوری تمام پنج فیلم سینمایی از مجموعه «نابودگر» این است که روزی در آینده ای نه چندان دور ماشین از بردگی انسان خسته می شود، بر جهان مسلط شده و سعی خواهد کرد ما را نابود کند.

من دقیقاً نمی دانم که آن ها به جای نابود کردن ما انسان ها چرا ما را به باغ وحش نمی فرستند ولی می دانم زمانی که اولین فیلم «نابودگر» در دهه هشتاد میلادی اکران شد این فرضیه بیشتر شبیه جوک بود. در آن زمان به نظر نمی رسید که هوش مصنوعی قابلیت کنترل جهان را داشته باشد. پس از علاقه و هیجان اولیه درمورد هوش مصنوعی که در دهه های پنجاه و شصت میلادی بروز کرد این عرصه از پژوهش و تخیلات علمی دوران سختی را از سر گذراند که اصطلاحاً به آن زمستان هوش مصنوعی می گویند. در بریتانیا گزارش جیمز لایتهیل (درمورد هوش مصنوعی که در سال ۱۹۷۳ منتشر شد)، تقریباً این موضوع را به خاک سپرد. هوش مصنوعی در آن سال ها ارزش تجاری چندانی نداشت و بسیاری از مردم چیزی در مورد آن نشنیده بودند.

اما امروزه برخی از صاحب نفوذترین افراد زمانه ما به شدت از آن هراس دارند. الون ماسک از صاحبان بزرگ صنایع، مخترع و سرمایه گذار آمریکایی - کانادایی نگران است که هوش مصنوعی شیطان را احضار خواهد کرد و استیون هاوکینگ نگران است که هوش مصنوعی ممکن است آخرین اختراع بشریت باشد، البته نه به معنای مثبت آن. روز اول ژوئیه ۲۰۱۵ مؤسسه آینده حیات اعلام کرد هفت میلیون دلار که بخش اعظم آن را الون ماسک اهدا کرده، به طرحی پژوهشی با هدف قرار دادن هوش مصنوعی در خدمت بشریت اختصاص خواهد داد. رئیس این مؤسسه هشدار داد که این فیلم جدید ممکن است مرزهای واقعیت و تخیل را به هم بریزد. او افزود: خطر داستان فیلم «نابودگر» در این نیست که چنین حوادثی ممکن است اتفاق بیافتد بلکه در این است که حواس ما را از مسائل واقعی ای که هوش مصنوعی در آینده به وجود خواهد آورد پرت می کند.

برحسب تصادف طی هفته های گذشته من با تعدادی از اندیشمندان مهم این عرصه و تعدادی از مدیران و صاحبان شرکت های بزرگ صحبت کردم. مقررات مرکز پژوهشی چتم هاووس به من اجازه نمی دهد اسم این اشخاص را ذکر کنم ولی در خلال این صحبت ها دو نکته کاملاً روشن شد: نکته اول اینکه گروهی از افراد بسیار آگاه و اندیشمند واقعاً درمورد خطرات هوش مصنوعی نگران اند. نکته دوم این که هیچکس دقیقاً نمی داند چه اتفاقی خواهد افتاد. در صحبت های خصوصی افراد شکاک و افراد نگران نتوانستند طرف دیگر را قانع کنند و نتیجه جدال نظری دو طرف در حال حاضر یک نوع عدم تعیین است.

نکته مهم در این بحث چیزی است که فیلم «نابودگر» درمورد آن حرفی نمی زند: آیا ما انسان ها برای ماشین آن قدر مهم هستیم که به ما آسیب برساند و یا بخواهد منابع ما را غصب کند؟ پاسخ صادقانه این است که هیچکس با اطمینان نمی داند. نظر خود من این است: اسکای نت با تمام روبات هایش که می توانند گلوله های سنگین شلیک کرده و به صورت فلزات مذاب شکل خود را تغییر دهند، مسخره است. تردیدی نیست که هیچگاه درآینده نزدیک روبات ها از چنان مهارتی برخوردار نخواهند شد که بتوانند به جنگ آرنولد شوارتزنگر بروند. برای هر کسی که مسابقات روبات ها ماه گذشته و فیلم های خنده دار منتشر شده روی شبکه یوتیوب از به زمین افتادن و استیصال روبات ها را دیده باشد این نکته کاملاً روشن است.

وضعیت فعلی هوش مصنوعی و به خصوص بخش مربوط به گنجاندن هوش مصنوعی در وسائل متحرک که به زبانی دیگر روبات خوانده می شوند، چندان پیشرفته نیست. شاید آن طور که در فیلم «نابودگر» تصویر می شود تا سال ۲۰۱۷ یک شبکه جهانی از سیستم عملیاتی این ماشین ها شکل بگیرد ولی بدون تردید ما در آینده نزدیک روبات هایی نخواهیم دید که بتوانند به راحتی در جهانی که بشریت آن را طراحی کرده و ساخته است مانور بدهند. فارغ از اینکه زمانی اسکای نت واقعاً تحقق پیدا کند و یا نه موضوعات مهم دیگری هست که ممکن است جای نگرانی داشته باشند.

در درجه اول باید یادآوری کرد که بر هوش مصنوعی هیچ کنترلی اعمال نمی شود و فقط در حالت گنجاندن آن در روبات های فیزیکی، خطرآفرین نیست. در حال حاضر هر کسی کاملاً آزاد است که تا هرگونه برنامه و نرم افزاری که می خواهد بنویسد و نرم افزارها برای ایجاد خطر و آسیب رساندن لازم نیست حتماً شکل فیزیکی به خود بگیرند. در گذشته نرم افزارها توانسته اند تلاطم و سقوط شدیدی در بازارهای بورس را موجب شوند و هر چه دسترسی آن ها به جهان گسترش یابد خطر بالقوه آن ها افزایش خواهد یافت (شاید تنها نکته ای که این فیلم به درستی آن را نشان می دهد خطرات ناشی از ایجاد شبکه های کامپیوتری جهانی و به هم پیوسته برای تمام چیزهاست).

نکته دوم این است که روبات ها و اشکال دیگر هوش مصنوعی برای ایجاد خطر لازم نیست حتماً و مطلقاً به شکل مستقل عمل کنند. در حال حاضر تبهکاران از هوش مصنوعی برای سرقت اطلاعات کارت های اعتباری مردم و اشباع ارتباطات ما به وسیله اسپم استفاده می کنند. هر چقدر که ماشین ها هوشمندتر شوند به وسیله مؤثرتری در دست بازیگران بد بدل خواهند شد. البته این موضوع درمورد همه فناوری ها صادق است ولی هر چه سیستم ها به شبکه های یکپارچه تری بدل شوند این خطر افزایش می یابد. (فرض کنید چه اتفاقی خواهد افتاد اگر ۲۰ سال دیگر یک ذهن تبهکار و شیطانی بخواهد شبکه جهانی کنترل ماشین های خودکار را هک کند؟)

در عین حال تمام مباحث مد روز درباره ابرهوش ممکن است بی راهه باشد. هوش برخلاف قد و وزن یک خصیصه تک بعدی نیست و آن را نمی توان با یک عدد اندازه گیری کرد بلکه ترکیب پیچیده ای از خصیصه های ادراکی و تحلیلی گوناگون است. هوش مصنوعی حتی در حال حاضر نیز برای محاسبه و به حافظه سپردن از ما انسان ها ظرفیت و توانایی بیشتری دارد ولی از نظر توان برنامه ریزی، تحلیل، استدلال و ادراک از ما عقب تر است. پیشرفت در هر یک از این عرصه به مرور صورت خواهد گرفت. بنابراین نمی توان برای ظهور ابرهوش زمان دقیقی را پیش بینی کرد و پیشرفت هوش مصنوعی طی دهه ها به وقوع خواهد پیوست. اما نکته در این است که ماشین ها برای تبدیل شدن به وسائل خطرناک لازم نیست در تمامی عرصه ها از ما هوشمندتر باشند، فقط کافی است قدرتمند شوند.

خوشبختانه هنوز کسی نمی داند چرا اصلاً ما برای این ماشین ها مهم خواهیم بود. در حال حاضر به خاطر بی تفاوتی آن ها ما کاملاً امن هستیم. اما مشکل دراین است که کسی نمی داند چطور می توان شرایط فعلی را تضمین کرد و بی تفاوتی ماشین در قبال انسان و بی علاقگی آن ها به منابع ما تا چه زمانی ادامه خواهد یافت. مزایای هوش مصنوعی بسیار بیشتر از آن است که بتوان آن را نادیده گرفت. هوش مصنوعی با افزودن بر درک عمیق ما از علوم و با تسهیل پیشرفت ما در فناوری های مختلف می تواند به سادگی فقر را ریشه کن کند، برای بیماری هایی مثل سرطان و آلزایمر راه علاج پیدا کند و با کمک های شایان به سفرهای فضایی (احتمالاً در سده ها و هزاره های آینده) راه را برای نجات نسل بشر در صورت اصابت اجرام آسمانی به زمین و حوادثی شبه آن هموار خواهد کرد.

در بزرگترین چالش ذهنی دوران ما کامپیوترهایی که هر نسل هوشمندتر خواهند شد نقش اصلی (نقش ستارگان) را بازی خواهند کرد اما به این معنا نیست که در کنار مزایای هوش مصنوعی خطرات آن را در نظر نگیریم. نکته جالب در مجموعه فیلم های «نابودگر» از نظر من این است که مردم را به فکر وامی دارد و حداقل برای چند لحظه هم که شده بیننده را به فکر کردن درمورد این خطرات تشویق می کند. و آنچه مرا از این فیلم ها متنفر می کند این است که آن قدر مضحک اند که نمی توان آن ها را جدی گرفت. امروزه هوش مصنوعی به یک موضوع علمی- تخیلی شبیه است ولی سلاح های هسته ای نیز زمانی یک موضوع علمی - تخیلی بودند. با در نظر گرفتن احتمال خطر واقعی این پدیده برای مقابله با آن باید آماده باشیم.»

 

 

پرده سینما، ترجمه این مطلب را برای انتشار از مهر برگزید.



 تاريخ ارسال: 1394/5/2
کلید واژه‌ها:

فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.