وقتی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی ژانویه گذشته نامزدهای اسکار را اعلام کرد، غیبت گروه‌های اقلیت در فهرست نامزدهای بخش بهترین بازیگری، هجمه شدید انتقادات و تهدیدهای اعتراض‌آمیز را برانگیخت؛ البته از ۱۹۹۸ به‌بعد، این دومین‌بار ا‌ست چنین اتفاقی رخ می‌دهد. اما نمایش مراسم اهدای جوایز آکادمی که هفته پیش برگزار شد با حضور ۱۵ اهداکننده اقلیت شامل ادی مورفی، جنیفر لوپز، وایولا دیویس، ادریس البا، کوین هارت و اپرا وینفری که برای اهدای جوایز روی صحنه آمدند، متنوع‌ترین گروه هنرمندان و مجریان تاریخ اسکار را به رخ کشید.

چنین چیزی به‌هیچ‌وجه تصادفی نبوده است. در برنامه مراسم اهدای جوایز که سال ۲۰۱۲ از تلویزیون پخش شد، تنها یک اهداکننده سیاه‌پوست روی صحنه حضور پیدا کرد؛ کریس راک. وقتی کریگ زادان و نیل مرون تهیه‌کنندگی پخش تلویزیونی برنامه سال بعد را نیز به عهده گرفتند، اولویتشان این بود کاری کنند نمایش مراسم اسکار قدری بیشتر به مردمی که در خانه‌هایشان مشغول تماشا هستند بها بدهد. درنتیجه در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به‌ترتیب ۸ و ۱۲ اهداکننده رنگین‌پوست بر صحنه اهدای جوایز سالانه آکادمی حاضر شدند.

مرون در واپسین روزهای باقی‌مانده به برگزاری مراسم درحالی‌که در پشت صحنه سالن دالبی تیه‌تر هالیوود حضور داشت، در مصاحبه با خبرنگار نشریه لس‌آنجلس‌تایمز اذعان کرد: «ما همیشه به تنوع در میان مجریان و هنرمندانمان بسیار بها داده‌ایم.» او در ادامه گفت: «احساس می‌کنیم دنیا نیز به همین شیوه وجود دارد. همواره باور داشته‌ایم نمایش مراسم اسکار باید بازتاب‌دهنده موجودیت دنیای واقعی باشد.» زادان و مرون از بهار گذشته هماهنگی و تشکیل گروه اهداکننده‌ها و هنرمندان را آغاز و به‌تازگی اعلام کردند انتخاب‌‌هایشان هرگز تحت تأثیر خشمی که فهرست نامزدهای اسکار برانگیخت نبوده است. عصبانیت یادشده عمدتاً مرتبط با حذف دیوید آیلوو (بازیگر نقش مارتین لو‌تر کینگ جونیور) و آوا داورنای، کارگردان فیلم «سلما» بود که به‌عنوان نامزد در بخش بهترین فیلم انتخاب شد.

با همه این تفاصیل، باز هم تضاد فاحش میان مجریان روی صحنه و نامزد‌ها توجه بسیاری را به خود جلب کرد و انتقادات فراوانی را برانگیخت. پدر روحانی آل شارپتن، کسی که همواره به‌طور کلی درباره کمبود تنوع در میان اعضای آکادمی و هالیوود به‌صراحت سخن گفته است، در این باره گفت: «نمایش (اقلیت‌ها) بر صحنه هیچ شباهتی به نامزد‌ها و برندگان نهایی ندارد.» او ادامه داد: «این پرسش مطرح می‌شود آیا آکادمی سعی داشته از طریق بصری و با ظاهری فریبنده آن‌چه را که عملاً در انجام‌اش کوتاهی کرده است جبران کند؟»

بنابر آمار و ارقام ارائه‌شده از سوی شرکت ‌نیلسن، کمتر از ۳۷ میلیون نفر از مردم ایالات متحده به تماشای برنامه تلویزیونی مراسم اسکار نشستند. پخش این مراسم که از شبکه ای‌بی‌سی روی آنتن رفت از گذشته عنوان پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی هر سال را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که نامزدهای یک‌شنبه شب گذشته بازتاب‌دهنده پسند و سلیقه گروهی بسیار کوچک‌تر و همگن‌تر از اعضای آکادمی بودند؛ گروهی که طبق آخرین تحلیل روزنامه تایمز در سال ۲۰۱۲، ۹۴ درصدشان سفیدپوست و ۷۶ درصدشان مردانی با میانگین سنی ۶۲ سال هستند.از آن زمان به‌بعد، آکادمی تعداد بیشتری از زنان و اعضای گروه‌های اقلیت را به عضویت پذیرفته است. با این حال بنابر تازه‌ترین تحقیقات انجام گرفته، درصد مردان سفیدپوست مسن‌تر این سازمان تنها حدود یک‌درصد کاهش یافته است.

زادان و مرون در برجسته ساختن و پررنگ جلوه دادن مجریان اقلیت سابقه‌ای طولانی دارند. سال گذشته، آن دو ۱۲ اهداکننده رنگین‌پوست و دو سال قبل‌تر ۸ اهداکننده رنگین پوست را روی صحنه آوردند. شماری از پروژه‌های پیشین این دو تهیه‌کننده از جمله بازسازی فیلم تلویزیونی «ماگنولیاهای پولادین» (۲۰۱۲) با حضور گروهی از بازیگران سیاه‌پوست و نیز بازتولید نمایشنامه «مویزی در آفتاب» در قالب فیلمی تلویزیونی در ۲۰۰۸، بازتاب‌دهنده سابقه طولانی همکاری این دو تهیه‌کننده به‌ویژه با هنرمندان سیاه‌پوست است.

برجسته کردن مجریان سیاه‌پوست و لاتین بازتاب‌دهنده حمایت شریل بون آیزاکس، رئیس آکادمی و داون هادسن، مدیر اجرایی این سازمان است که در حال حاضر با چگونگی توسعه نمودار جمعیتی گروه ۶۲۹۲ نفری آکادمی دست به گریبان هستند. تنوع و گوناگونی، تمرکز اصلی برنامه دوشنبه صبح گذشته بود؛ چنان‌که دوربین‌های تلویزیونی بازیگران رنگین‌پوست را اغلب در جایگاه حاضران در سالن (کارمن اجوجو و مورفی) یا روی صحنه در حال اهدای جوایز (لوپیتا نیونگ‌اُ) نشان می‌دادند و نیل پاتریک هریس مجری برنامه (اکتاویا اسپنسر) نیز در اغلب مواقع سعی می‌کرد با شوخی‌های طنزآمیز خود به آن‌ها اشاره کند.

هریس همچنین با قدم زدن در میان حاضران در سالن سعی کرد دیوید اویلوو را درگیر نمایش کند و به‌نوعی دل بازیگر جوان را که از راه یافتن به فهرست نامزدهای بازیگری بازمانده بود به‌دست آورد. هریس در گفت‌و‌گو با خبرنگار لس‌آنجلس تایمز درباره اجرای اویلوو اذعان کرد او «واقعاً خارق‌العاده بود.» وقتی جمعیت حاضر در سالن شروع به تشویق بازیگر اصلی «سلما» کردند، مجری برنامه با گوشه و کنایه گفت: «اوه، حالا دیگر از او خوشتان می‌آید.»

یکی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات اسکار ۲۰۱۵ با اجرای کامن و جان لجند، هنرمندان افریقایی - امریکایی، رقم خورد. آن دو ترانه «افتخار» فیلم «سلما» را با همراهی یک گروه کُر مذهبی بر صحنه به اجرا گذاشتند. ماکت بازسازی شده پلی که کینگ و دیگر تظاهرکنندگان در آلاباما از آن عبور کردند تا دولت آن زمان را برای به تصویب رساندن قانون مربوط به برابری حق رأی تحت فشار بگذارند، بر صحنه خودنمایی می‌کرد و اجراکنندگان حین خواندن ترانه فیلم به‌شکلی نمادین از پل یاد شده عبور کردند. «افتخار» جایزه اسکار بهترین ترانه را از آن خود کرد. یکی دیگر از لحظه‌های به‌یادماندنی این مراسم زمانی بود که آلخاندرو جی. ایناریتو، کارگردان مکزیکی، بعد از اعلام نام «بردمن» به‌عنوان برنده اسکار بهترین فیلم با تشویق ایستاده حاضران در سالن روبه‌رو شد. او اسکارش را به مردم مکزیک تقدیم کرد و در برابر نگاه میلیون‌ها مخاطب تلویزیونی در سراسر جهان عنوان کرد دولت امریکا باید «شأن و احترام» مهاجران را حفظ کند.

با وجود تلاش تهیه‌کنندگان به‌منظور جلب مخاطب وسیع‌تر، نمایش تلویزیونی مراسم با افت ۱۶ درصدی مخاطب نسبت به سال گذشته روبه‌رو شد. گناه چنین شکستی به گردن فیلم‌های منتخبی است که احتمالاً کمتر کسی موفق به تماشای آن‌ها شده و همچنین نبود یک مجری سر‌شناس و کاربلد مانند الن دی‌جنرس (مجری مراسم اسکار سال گذشته) که با حضور قدرتمندش باعث سرگرمی بی‌وقفه مخاطب بشود، در به هدر رفتن تلاش تهیه‌کنندگان بی‌تأثیر نبوده است.

بعضی منتقدان عقیده دارند مسأله اصلی مراسم اسکار نیست و مشکل بزرگ‌تر مربوط به صنعت فیلمسازی است که بازتاب‌دهنده جامعه امریکا نیست. فرناندو گوئرا استاد علوم سیاسی در دانشگاه لویولا ماریمانت در این باره می‌گوید: «ما بزرگ‌ترین جمعیت (اقلیت) در سراسر ایالات متحده هستیم و به‌لحاظ نمودارهای سنی بیشترین تعداد سینمارو‌ها را در اختیار داریم. اهالی امریکای لاتین از نظر خرید بلیت بخش عمده‌ای از نمودار را به خودشان اختصاص داده‌اند، با این حال هالیوود هنوز حاضر به پاسخگویی در این زمینه نیست. آن‌ها اغلب متهم به پول‌پرستی می‌شوند. خب، به پول‌پرستی‌تان ادامه دهید!»

درحالی‌که بسیاری از مهم‌ترین رشته‌های اسکار امسال شاهد نبود رنگین‌پوست‌ها در فهرست نامزد‌ها بود، شماری از سخنرانی‌های مراسم هفته گذشته در لحظه دریافت جوایز مسائل گوناگونی را مورد توجه قرار دادند. لجند خواننده در این باره اذعان کرد: «سلما متعلق به اکنون است زیرا تلاش برای دستیابی به عدالت هم‌اکنون وجود دارد. ما می‌دانیم قانون حق رأی که ۵۰ سال پیش برای تصویب‌اش مبارزه کردند امروز در این کشور به خطر افتاده است. ما می‌دانیم هم‌اکنون تلاش برای دستیابی به آزادی و عدالت یک واقعیت است.» شارپتن درباره سخنرانی‌های یادشده عقیده دارد: «بسیاری از هنرمندان بسیار پیشرفته‌تر از قدرت‌هایی هستند که هالیوود را در اختیار گرفته‌اند. آن‌ها باید پاسخگوی دغدغه‌های اجتماعی هنرمندان باشند. آن‌ها بازتاب‌دهنده فرهنگ هستند.»

● پرده سینما، این گزارش را که آیدا تدین از لس‌آنجلس‌تایمز ترجمه کرده است، برای انتشار از روزنامه صبا برگزید.