پرده سینما
استفاده از كلاهگیس برای بازیگران زن دلیلحذف ساخته جدید كیانوش عیاری از بخش رقابتی جشنواره بود
نخستین حاشیه سیوپنجمین جشنواره فیلم فجر، بعد از اعلام اسامی فیلمهای بخش مسابقه ایجاد شد. حاشیهای كه در نبود غایبان بزرگ جشنواره چندان خوشایند به نظر نمیرسد و علاوه بر محروم كردن مخاطبان از تماشای بعضی فیلمها، در قدم بعدی صاحبان آثار جا مانده از بخش سودای سیمرغ را در اكران نیز با مشكل مواجه میكند. اما محمد حیدری دبیر این دوره از جشنواره، بعد از اعلام آرای هیات انتخاب، فرصت را غنیمت شمرد و برای پاسخگویی به سوالات مردم و رسانهها در برنامه هفت حاضر شد. نخستین مساله مهم این دوره از جشنواره، نبود آثاری چون كاناپه كیانوش عیاری، هجوم شهرام مكری و ملی و راههای نرفتهاش تهمینه میلانی است. حیدری با تاكید فراوان بر استقلال نظر و رای هیات انتخاب، در بخشی از صحبتهای خود، عنوان كرد شش عضو این هیات فیلمها را بهطور مستقل انتخاب كرده و اساس انتخابش را موضوع، محتوا و كیفیت قرار داه است.
كیانوش عیاری را در این چند سال میتوان یكی از ناكامهای بزرگ سینمای ایران لقب داد. قبل از اینكه فیلمهای راه یافته به بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر اعلام شود، زمزمههایی درباره عدم راهیابی فیلم كاناپه تازهترین ساخته این كارگردان به گردونه رقابت با فیلمهای دیگر شنیده شد، شایعهای كه كیانوش عیاری هفته گذشته نخواست آن را باور كند و با خوشبینی به «اعتماد» گفت كه «این خبر صحت ندارد». او تا این حد این خبر را كذب میدانست كه تاكید كرد كه فیلم كاناپه تا چند روز آینده به هیات انتخاب داده میشود و اعضا هنوز فیلم را ندیدهاند.
یكی از چیزهایی كه در مورد این فیلم بر سر زبانها افتاد این بود كه بازیگران فیلم در نمای داخلی خانه از كلاه گیس استفاده كردهاند، اتفاقی كه پیش از این در سینمای ایران چیزی بعید و دور از ذهن نبوده و در بعضی فیلمها بازیگران بعضا در صحنههایی از كلاهگیس استفاده كردهاند. اما عیاری در آن روز گفت كه خبر ممیزیها و مشكلاتی كه مطرح شده از اساس دروغ است و یادآوری كرد كه «فیلم كاناپه را سه شنبه هفته آینده در اختیار هیات انتخاب قرار میدهد.»
اما انگار عیاری دیگر باید به رد شدن و اكران نشدن فیلمهایش عادت كرده باشد، همه مخاطبان سینما ماجرای خانه پدری و پشت در اكران ماندن این فیلم را بارها و بارها از زبان مسوولان و گاهی هم خود عیاری شنیدهاند. او هم دیگر از حرف زدن درباره این موضوع خسته شده است همانطور كه به «اعتماد» گفته بود كه دیگر رغبتی برای پیگیری اكران این فیلم ندارد.
او وقتی دو روز پیش خبردار شد كه فیلماش از بخش مسابقه كنار گذاشته شده است، ترجیح داد مثل همه این سالها و اكران نشدن دو فیلم قبلیاش اعتراضی نكند یا لااقل اعتراضش را به زبان نیاورد. این فیلمساز به سایت سینما سینما گفته است كه با تصمیم قبلی خودش، هیچ كدام از خانمهای فیلم كاناپه در خانه خودشان و مقابل محارم روسری به سر ندارند و در این نماها از كلاهگیس استفاده شده است. او گفته است كه از ابتدا میدانسته كه این فیلم برای بخش جایزه انتخاب نخواهد شد، زیرا بازیگران خانم فیلم در این فیلم روسری به سر ندارند، عیاری تاكید كرده است كه در كاناپه شش بازیگر خانم ایفای نقش كردهاند كه همه آنها موهایشان را با نمره چهار كوتاه كردند. تمام سكانسهای فیلم این خانمها با كلاهگیس هستند. او در عین حال میگوید كه منتظر مسوولان جشنواره است تا از او بپرسند كه چرا بازیگران این فیلم روسری به سر ندارند؟
عیاری از پروسهای كه در این سالها بر سر ساختههایش میآید دلگیر است همین دلگیری را در حرفهایش به زبان میآورد: «دیگر هیچ فیلم سینمایی نمیسازم كه خانمها در آن روسری به سر داشته باشند چه در خلوت خودشان چه در مقابل محارم این كار را نخواهم كرد.»
اما مهمترین دلیل هیات انتخاب برای رد فیلم كاناپه استفاده از كلاه گیس برای بازیگران زن این فیلم است. مسالهای كه ظاهرا با اعمال ممیزیها نیز برطرف نمیشود و اصلاحات تازهترین فیلم عیاری با چنین شرایطی غیرممكن است. این در حالی است كه یكی از منتقدان سینما در واكنش به عدم حضور كاناپه در بخش مسابقه سینمای ایران، در صفحه شخصی خود اینطور نوشته است: «دارم به پاسخ صادقانه و صد در صد سینمایی و خالی از حسابگری عیاری فكر میكنم وقتی سر صحنه كاناپه از او پرسیدم نگران نیستید بابت استفاده از كلاهگیس اذیتتان كنند؟ و او گفت: «واقعگرایی من را به این جا رسانده. دیگر توانش را ندارم. در روزگار قریب از آبدارچی پروژه هم خجالت میكشیدم كه دارم پرستارهای دهه پنجاه را با مقنعه تصویر میكنم.»
محمد حیدری، دبیر جشنواره فجر هم درباره انتخاب نشدن فیلم كاناپه در بخش مسابقه سینمای ایران، در برنامه هفت، ضمن ادای احترام به كیانوش عیاری به عنوان پیشكسوت سینما، گفته است: «درمورد فیلم آقای عیاری، درباره محتوا و موضوع بسیار صحبت شد و فیلم انتخاب نشد. یعنی فیلم كاناپه، شرایطی داشت كه برای انتخاب آن به نتیجهای نرسیدیم و مراجع بالاتری باید درباره آن تصمیمگیری كنند. فیلم هجوم را هم ندیدم.» دبیر جشنواره فیلم فجر امسال باید در مورد راه نیافتن فیلمهای زیادی به بخش مسابقه جشنواره توضیح دهد، او در برنامه «هفت» فعلا توضیحات مختصری داده است. او درباره آباجان هاتف علیمردانی و یواشكی رضا درمیشیان گفته است كه فیلم درمیشیان به جشنواره این دوره نرسید و آباجان هم در لیست فیلمهای رزرو جشنواره است و اگر موانع آن برطرف شود، هیات انتخاب در مورد آن تصمیمگیری میكند.
این در حالی است كه حیدری در صحبتهای خود بعد از اعلام فیلمهای بخش مسابقه تاكید كرد به هیچوجه فیلمی به بخش مسابقه سینمای ایران اضافه نمیشود. دبیر جشنواره فجر اما حرفی از چرایی عدم حضور فیلم تهمینه میلانی در بخش سودای سیمرغ نزد. البته خود كارگردان بعد از اعلام لیست نهایی فیلمهای مسابقه، در صفحه شخصیاش دلیل پذیرفته نشدن اثرش در بخش مسابقه را اینگونه روایت كرد: «واقعیت این است كه فیلم بدلیل موضوع آن (خشونت خانگی) كه از نظر من و همسرم اولویت فرهنگی است و میتواند راهگشای زوجهای جوان به زندگی بهتر شود، مورد پذیرش هیات انتخاب قرار نگرفته است و فقط همین. امیدوارم در اكران عمومی تاثیر خود را در كاهش خشونت خانگی بگذارد. به نظر ما عوامل فیلم شایستگی تشویق داشتند كه ممكن نشد. »
دبیر جشنواره فیلم فجر در بخش دیگری از صحبتهای خود اعلام كرد، كمیته انتخاب جشنواره مسوولیت همه فیلمهایی كه انتخاب نشدند برعهده میگیرد: «امسال همه فیلمهایی كه فرم پر كرده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند و تنها فیلمی كه از نظر موضوعی و محتوایی و ممیزی موردبحث بود، فیلم آقای عیاری بود و بقیه فیلمها مشكل ممیزی نداشتند.» این حرف حیدری به این معناست كه دلیل بازماندن فیلمهای ارایه شده به جشنواره از بخش مسابقه ملی، تنها ساختار و فرم بوده است. او در میان صحبتهای خود یادآور شد كه در تجربه دو دوره برگزاری جشنواره فجر، هیچوقت فردی سفارشی در خصوص فیلمها نكرده است.
در پایان حیدری توضیحاتی درباره تغییرات شیوه برگزاری جشنواره سی و پنجم داد. به گفته او جمعآوری آرای مردمی برای اهدا سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران امسال برای نخستین بار به صورت مجازی و توسط سایت در تهران انجام میشود. همچنین جشنواره سیو پنجم نهم بهمن ماه در برج میلاد افتتاح میشود و اختتامیه آن هم ٢١ بهمن است. فیلمهای جشنواره فجر در برج میلاد یك روز زودتر یعنی ١٠ بهمن منتقدان و اصحاب رسانه روی پرده میرود و مردم هم میتوانند از ١١ بهمن مخاطب آثار جشنواره سی و پنجم در سینماها باشند. همچنین در این دوره از جشنواره با اختیار رییس سازمان سینمایی جایزهای به اثر منتخب صنف فیلم كوتاه اهدا میشود.
الهام نداف
برگرفته از روزنامه «اعتماد»
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|