نزاع نت‌فلیکس با سینماداران فرانسه

جشنواره فیلم کن با جلوگیری از ورود فیلم‌های اکران‌نشده به بخش رقابتی‌اش خود را وارد نزاعی میان نت‌فلیکس و صنعت جهانی فیلم کرد. یک هفته پیش از مراسم افتتاحیه، چهارشنبه گذشته مسوولان جشنواره کن اعلام کردند که فیلم‌های اوکجا و داستان‌های مایروویتز را که هر دو از سوی کمپانی نت‌فلیکس توزیع شده‌اند، برخلاف مخالفت سینماداران فرانسوی در بخش رقابتی حضور خواهند داشت اما از سال آینده تمامی فیلم‌هایی که برای دستیابی به نخل طلا وارد این بخش می‌شوند ابتدا باید متعهد به اکران در سینماهای فرانسه شده باشند.

هفتادمین دوره جشنواره کن، نخستین دوره‌ای است که فیلم‌های کمپانی‌های نت‌فلیکس و آمازون به بخش رقابتی کن راه پیدا می‌کنند. ماه گذشته زمانی که تیری فریمو، مدیر هنری جشنواره، فهرست‌ فیلم‌های شرکت‌کننده را معرفی کرد و از حضور این کمپانی‌هایی که بیشتر برای خدمات پخش آنلاین سریال شهرت دارند، خبر داد، جشنواره کن را «آزمایشگاهی» سینمایی نامید که پذیرای تغییر است.

اما این اقدام جشنواره مخالفت شدید اتحادیه سینماهای فرانسه را در پی داشت چرا که هیچکدام از فیلم‌های نت‌فلیکس_ درام داستان‌های مایروویتز به کارگردانی نوآه بامباک و با بازی داستین هافمن و آدام سندلر و فیلم حماسی فانتزی اوکجا ساخته نوآ بامباک با بازی تیلدا سویینتون_ برای نمایش در سالن‌های سینمای فرانسه ارایه نشده‌اند.  بنابراین این درخواست سه‌شنبه گذشته هیات‌مدیره جشنواره جلسه‌ای در مورد امکان بیرون کشیدن هر دوی فیلم‌ها از بخش رقابتی تشکیل دادند. گرچه این ایده رد شد اما جشنواره روز چهارشنبه بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن از تصمیم نت‌فلیکس مبنی بر عدم اکران گسترده فیلم‌ها در سینماهای فرانسه ابراز پشیمانی کرده‌اند. در این بیانیه می‌خوانیم: «کن از تنشی که عدم توزیع این فیلم‌ها در فرانسه سبب شده، آگاه است. جشنواره کن از نت‌فلیکس درخواست کرد بپذیرد که این دو فیلم می‌توانند در دسترس مخاطبان سینماهای فرانسه قرار بگیرند و فقط برای مشتریان آنلاین کمپانی پخش نشوند. اما هیچگونه توافقی حاصل نشد.»

مسوولان جشنواره بعد از مشورت با هیات‌مدیره تصمیم به «تعدیل قوانین» برای دوره‌های بعد گرفته است. این تعدیل که اجرای آن از سال آینده شروع می‌شود از این قرار است که «هر فیلمی که آرزوی حضور در بخش رقابتی کن را دارد متعهد به توزیع در سینماهای فرانسه است.»

رید هستینگ، مدیرعامل نت‌فلیکس در صفحه فیسبوک خود به این اقدام واکنش نشان داد و نوشت: «این تشکل علیه ما متحد شده است. فیلم «اوکجا» را ٢٨ ژوئن در نت‌فلیکس ‍[آنلاین] تماشا کنید. فیلمی عالی که سینماهای زنجیره‌ای قصد داشتند مانع حضور ما در بخش رقابتی جشنواره کن شوند.» نزاع میان نت‌فلیکس و سینماداران فرانسه حول قانونی است که می‌گوید تنها سه سال پس از اینکه فیلمی اکران خود را در سینماها گذراند می‌تواند در پایگاه‌های پخش فیلم آنلاین در فرانسه نمایش داده شود، قانونی که نت‌فلیکس از اجرای آن سرباز می‌زند. هر چند، سال گذشته نت‌فلیکس حق پخش آنلاین درام «آسمانی‌ها» را در جشنواره کن خرید اما براساس این قانون «آسمانی‌ها» تا سال ٢٠١٩ در دسترس کاربران فرانسوی نخواهد بود. از سوی دیگر منابع گزارش کرده‌اند نت‌فلیکس مذاکرات خود را با «جوکر» کمپانی توزیع‌ فیلم فرانسوی و CNC هیات ملی فیلم فرانسه برای دریافت اجازه موقتی اکران فیلم‌های اوکجا و داستان‌های مایروویتز روز و تاریخ پخش آنلاین آن به همراه اکران یک‌هفته‌ای در چند سالن سینما را بدهد. نت‌فلیکس با این اکران محدود قانون ممنوعیت فیلم‌هایی را که به صورت گسترده اکران نشده‌اند، دور می‌زند.  اما CNC تحت فشار صنف‌های سینمایی داخلی قرار گرفته است به خصوص سینمادارانی که اکران موقتی را کافی نمی‌دانند.  گرچه جشنواره کن حضور فیلم‌های نت‌فلیکس در بخش رقابتی را بدون اکران در سینماها انتخاب کرده است اما قانون جدید جشنواره مانعی برای نت‌فلیکس به شمار می‌رود مگر اینکه فرانسه قوانینش را اصلاح کند. سال‌هاست که بحث حول اصلاح این قوانین با وقفه مواجهه شده است اما افرادی که در این صنعت ایفای نقش می‌کنند امیدوارند رییس‌جمهور بعدی امانوئل مکرون رویکردی کاربردی اتخاذ کند و برنامه‌های اکران را تغییر دهد.

نت‌فلیکس پیش از این برای شرکت دادن آثارش در جشنواره‌های معتبر اروپایی از جمله ونیز جنجال‌هایی به پا کرده بود. سال ٢٠١٥ وقتی جشنواره ونیز تصمیم به نمایش «جانوران بدون سرزمین»، یکی از مشهورترین فیلم‌هایی که به صورت آنلاین نمایش داده شده بود، گرفت آلبرتو باربرا، مدیر هنری این جشنواره با واکنش روبه‌رو شد اما بر سر انتخاب خود ایستادگی کرد.

باربرا در مصاحبه‌ای با نشریه ورایتی با مدیر هنری کن همدردی کرده و گفته است: «تصمیم ساده‌ای برای فریمو نبوده است.»

او با اشاره به این موضوع که صنعت سینما بدون اینکه قانونی اتخاذ شود خیلی سریع تغییر می‌کند، گفته است: «بسیاری از علایق و موضوعات مورد بحث افراد در خطر هستند؛ از جمله علایق نمایش‌دهنده‌ها، توزیع‌کننده‌ها، نماینده‌های فروش، تهیه‌کننده‌ها و فیلمسازان. اما نقش یک جشنواره این است که از همه اینها فاصله بگیرد. نقش جشنواره این است که صحنه‌ای برای سینمای کیفی باشد؛ آن را انتخاب کند، سبب پدیدار شدن آن شود و از آن حمایت کند، بدون اینکه شرایط دیده شدن آن را در نظر بگیرد.»

اما فریمو پیش از این با چنین فشارهایی از سوی سینمادارها و صنف‌های دیگر دست و پنجه نرم کرده بود؛ سال ٢٠٠٩ انتخاب فیلم کارلوس ساخته اولیویه آسایاس برای حضور در بخش رقابتی با اعتراضی از سوی هیات‌مدیره جشنواره که از نمایندگان صنف سینماداران و CNC و صنف‌های دیگر این صنعت تشکیل شده است، روبه‌رو شد. معترضان معتقد بودند کارلوس مینی‌سریالی است که برای نمایش در سالن‌های سینما ساخته نشده است. در آن وهله فریمو عقب کشید و کارلوس را از این بخش حذف کرد.

برگرفته از روزنامه «اعتماد»

بهار سرلک