آزادسازی خرمشهر در روز سوم خرداد ازجمله رویدادهای مهم در تاریخ دفاع هشت ساله است که تقریبا به صورت جدی مورد توجه سینماگران قرار گرفته هرچند هنوز اثری که همه زوایای این فتح بزرگ را به تصویر بکشد، ساخته نشده است.

احمدرضا درویش، محمدمهدی عسگرپور، رسول ملاقلی‌پور، ناصر غلامرضایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، محمدحسین لطیفی، جواد افشار، مسعود جعفری جوزانی و یوسف سیدمهدوی کارگردان‌هایی هستند که با ساخت یک یا چند اثر یادآور حوادث شهر خرمشهر در زمان جنگ و بعد از آن بوده‌اند.

احمدرضا درویش با ساخته سه‌گانه کیمیا در سال ۱۳۷۴، سرزمین خورشید در سال ۱۳۷۶ و دوئل در سال ۱۳۸۲ تنها کارگردانی است که سه فیلم مختلف را با مضمون خرمشهر ساخته است. از بین این فیلم‌ها دوئل هم در کسب جوایز از جشنواره فیلم فجر و جشنواره‌های خارجی و هم در زمان اکران با اقبال و استقبال بسیار خوبی مواجه شد. دوئل جزو اولین فیلم‌های جنگی بود که در خلق صحنه‌های واقعی جنگ سینمای ایران را چند قدم به پیش برد.

اما اولین فیلمسازی که درباره خرمشهر فیلم ساخت مرحوم رسول ملاقلی‌پور بود که با ساخت فیلم بلمی به سوی ساحل در سال ۱۳۶۴ بخشی از رشادت‌های تکاروان را در فتح خرمشهر و مبارزه با نیروهای بعثی نشان داد. واقعیت‌گرایی و طبیعت‌گرایی ملاقلی‌پور در نشان دادن خشونت‌های بی‌حد و مرز نیروهای بعثی از ویژگی‌های بلمی به سوی ساحل بود.

به دنبال رسول ملاقلی‌پور؛ ناصر غلامرضایی در سال ۱۳۶۵ فیلم حریم مهروزی را کارگردانی کرد. حریم مهروزی ازجمله فیلم‌هایی است که برای اولین بار شادی مردم تهران را در زمان آزادسازی خرمشهر به تصویر کشیده است.

محمدحسین لطیفی سه سال بعد از ساخت فیلم دوئل در سال ۱۳۸۵ فیلم سینمایی روز سوم را ساخت. فیلم روز سوم در بستر روایت داستان نجات یک دختر ایرانی توسط برادرش و دوستان برادرش تلاش کرد گوشه‌ای از رشادت‌های جوانان ایرانی و محلی را در زمان دفاع مقدس و دفاع از خرمشهر و مبارزه با نیروهای بعثی نشان بدهد. فیلم روز سوم ازجمله فیلم‌هایی بود که بازیگرانی همچون پوریا پورسرخ را به سینمای ایران معرفی کرد.

در حوزه سریال‌سازی و مجموعه‌های تلویزیونی، محمدمهدی عسگرپور با ساخت سریال گل‌های گرمسیری، ابراهیم حاتمی‌کیا با ساخت سریال خاک سرخ، یوسف سیدمهدوی با ساخت سریال قفسی برای پرواز، مسعود جعفری جوزانی با ساخت سریال در چشم باد و جواد افشار با ساخت سریال کیمیا تلاش کردند بخش‌هایی از وضعیت خرمشهر در زمان جنگ را روایت کنند و تاحدودی نیز موفق بودند اما تاکنون هیچ اثری که بتواند کاملا به تمامی زوایای آزادسازی خرمشهر بپردازد، ساخته نشده است.

برگرفته از ایلنا