پرده سینما
در واپسین سالهای حکومت قاجار و درست در زمانی که ایران دستخوش شرایط سختی بود، دولت ایران از خلبانی به نام والتر میتل هولتسر خواست که برای تعیین خطوط هوایی خود به ایران سفر کند.
میتل هولتسر به سرزمینهای بسیاری با هواپیما سفر کرده و حاصل این سفرها کتاب، عکس و ساعتها فیلم است. این فیلمها بهتازگی از محبوبیت زیادی در اروپا برخوردار شدهاند. او از خاطرات خود کتابی هم نوشته که دکتر سعید فیروزآبادی آن را ترجمه کرده است. نکته جالب در مورد میتل هولتسر آن است که چندان چهره شناخته شدهای در ایران نیست.
فیلم سینمایی «سفر هوایی من به ایران» به کارگردانی والتر میتل هولتسر از سوئیس روز گدشته (شنبه ۸ خرداد) در سالن ۴ پردیس چارسو نمایش داده شد.
سعید فیروزآبادی نویسنده، محقق و مترجم پیشکسوت با حضور در پردیس چارسو، فیلم «سفر هوایی من به ایران» ساخته والتر میتل هولتسر را معرفی کرد.
سعید فیروزآبادی نویسنده و محقق، با معرفی این اثر گفت: علت دعوت من برای معرفی فیلم «سفر هوایی من به ایران»، این است که کتاب آن را که هنوز به دلیل قصور ناشر به چاپ نرسیده است، به فارسی ترجمه کردهام. هولتسر که در مقطعی مسئول تلگرافخانه اصفهان بود، یک عکاس خوب اهل سوئیس است و در سال ۱۹۱۹ خلبان شده است.
همچنین مدتی افسر ارتش سوئیس و وظیفهاش عکاسی هوایی بوده و در سفر به ایران نیز تصاویر جذابی را ثبت کرده است. در سال ۱۳۳۰، وقتی ایران دستخوش تحولات دوره پهلوی اول است و رضاخان هنوز شاه نشده، او از شرکت «یونکرس» برای تأسیس خطوط هوایی در ایران درخواست میکند.
وی ادامه داد: هولتسر سفر خود را از سوئیس آغاز کرده و به ایتالیا میرسد. سفر بعدی او به یونان است و دو هفته در آنکارا میماند و اجازه عبور از این کشور نمییابد و هرگونه تلاش برای حضور در ایران از سوی او بینتیجه میماند تا اینکه او به کمک انگلیس و فرانسه به ایران سفر میکند و عکسها و نقشههایی از ایران تهیه میکند. او از بخش هایی از ایران عکاسی میکند که شاید هنوز هم ناشناخته مانده است، قبل از ورود به تهران، او در منطقهای از ورامین، هواپیمای خود را که به مشکل خورده است، مینشاند و به سفارت آلمان در تهران میآید تا کمک بگیرد.
این نویسنده بیان کرد: من درباره این دوران، چهار سفرنامه کار کردهام و به وضعیت و شرایط زندگی آن زمان تأسف میخوردم. هولتسر همچنین اولین فردی بود که در ایران سفر هوایی را تجربه کرد و از تهران به بوشهر رفت. او از دماوند تصاویر فوقالعادهای دارد که تلاش ما از سفارت سوئیس برای گرفتن آنها بینتیجه ماند و به نظرم وظیفه کتابخانه ملی است که دریافت این عکسها را پیگیری کند.
در هر حال در سال ۱۳۰۲ ایران با کمپانی یونکرس قراردادی منعقد کرد و نمایندگی این کمپانی در تهران تاسیس و با وارد کردن چند هواپیما خطوط هوایی تهران، مشهد، شیراز، بندر انزلی و بوشهر برقرار شد. وظیفه اصلی این هواپیماها حمل محمولههای پستی و مسافر بود. درضمن مردم تهران نیز در روزهای تعطیل میتوانستند با مبلغی حدود ۵۰ ریال یا ۳ دلار بر فراز آسمان تهران گشتی بزنند و به تماشای آن بنشینند.
میتل هولتسر در مقدمه کتابش «سفر به ایران» شرح میدهد، تقریبا هچ حمایت رسمی از سفر او نشد، به همین دلیل نیز بهرغم درخواست کتبی از وزارت امور خارجه سوئیس هچکس برای کسب مجوز از دولتهای مسیر حرکت او اقدامی نمیکند و به همین خاطر هم هواپیمای او را دو هفته در ازمیر توقیف میکنند و سفر او به تاخیر میافتد. البته این موضوع چندان تازگی نداشته است، بسیاری از فرستادگان اتریشی که چند دهه قبل هم به ایران آمده بودند، ابتدا موظف شدند که از خدمات دولتی اتریش استعفا دهند تا مبادا دو ابرقدرت حاضر و ناظر در این منطقه نسبت به فعالیت آنان حساس شوند.
تصویرهای هوایی موجود از ایران و مسیر حرکت هولتسر در میان مردم و شهرها جذابیتهای فراوانی دارد. صحنههایی از فیلم او یادآور بخشهایی از زندگی مردم ایران است. مجموعه این عکسها و فیلمها در آرشیو ملی سوئیس نگهداری میشود و فیلم او نیز بخش عمدهای از این مجموعه است. آنچه در کتاب «سفر به ایران» میتل هولتسر توجه خواننده را جلب میکند، نثر دشوار و گاه بس شاعرانه نویسنده است. این نثر ریشه در شیوه اندیشه و نگاه رومانتیک او به مشرق زمین از یکسو و نگرش یک هوموفابر، (انسان صنعتزده)، از دیگر سو دارد. در همان آغاز کتاب او ایران را مهد بشریت عنوان میکند و با نگاه رومانتیک به شرق و ایران به دنبال آن است که گوشههای شگفتانگیز از زندگی مردم ایران را نشان دهد، هرچند یکسره از ضرورت ایجاد راههای هوایی بین فواصل طولانی شهرهای ایران سخن به میان میآورد و در عین حال نگاه او، نگاه اروپاییها به آسیاییهاست، در دوره سخت بین دو جنگ جهانی که گوشههایی از آن را در فیلم هم میتوان مشاهده کرد.
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|