میكلانجلو آنتونیونی، بنیان‌گذار سینمای مدرن ایتالیا و خالق تعدادی از ماندگارترین آثار سینمایی جهان دیروز (چهارشنبه) 98 ساله ‌شد.

آنتونیونی روز 29 سپتامبر 1912 در فررا ایتالیا متولد شد، و روز سی‌ام جولای 2007 در همان روزی كه اینگمار برگمن، دیگر فیلم‌ساز بزرگ سینمای جهان چشم از جهان فروبست، درگذشت.

وی در خانواده‌ای كارگر متولد شد و از همان كودكی علاقه‌اش به هنر را با نواختن موسیقی و نقاشی نشان داد. آنتونیونی به‌عنوان یك ویولنیست متبحر، اولین كنسرت خود را در 9 سالگی اجرا كرد؛ هرچند با ورود به عالم سینما، دیگر از ویولن دست كشید. باوجود فارغ‌التحصیلی از دانشگاه بولونیا در رشته‌ اقتصاد، وی به‌عنوان یک روزنامه‌نگار سینمایی در سال 1940 در رم مشغول به‌كار شد. اولین فعالیت‌های سینمایی او در سال 1942 رقم خورد كه با همكاری روبرتو روسلینی، فیلم‌نامه‌ بازگشت خلبان را نوشت و پس از آن به‌عنوان دستیار كارگردان انریكو فولچینونی مشغول به‌كار شد.

آنتونیونی اولین فیلم كوتاه خود را در سال 1947 با نام مردم پو ساخت كه برای ساخت آن چهار سال به تكاپو افتاده بود. اما اولین فیلم بلند این كارگردان ایتالیایی در سال 1950 با عنوان خاطرات یک عشق به‌تصویر كشیده شد.

او سپس فیلم شكست‌خوردگان را در سال 1952 ساخت كه در سه كشور فرانسه، ایتالیا و انگلیس فیلم‌برداری شد. خانم بدون كاملیا (1953)، و فریاد (1957) از فیلم‌های بعدی آنتونیونی بودند كه هریك از آنها به مباحث اجتماعی طبقه‌ كارگر پرداخته‌اند.

اولین موفقیت بین‌المللی این كارگردان بزرگ در سال 1960 با فیلم ماجرا رقم خورد كه در جشنواره‌ فیلم كن با استقبال همراه شد. او موفقیت‌های جهانی‌اش را با شب (1961) و كسوف (1962) ادامه داد. این سه‌فیلم با توجه به شباهت در سبک و موضوع كه هرسه به نگرانی‌های بشر امروز پرداخته‌اند، عموما به سه‌گانه‌های آنتونیونی معروف هستند.

اولین فیلم رنگی بنیان‌گذار سینمای مدرن ایتالیا در سال 1964 با نام صحرای سرخ ساخته شد كه این فیلم نیز بعضا ادامه‌ این سه‌گانه محسوب می‌شود.

آنتونیونی یك سال بعد از ساخت صحرای سرخ، با امضای قرارداد همكاری با یک تهیه‌كننده انگلیسی، ساخت سه‌ فیلم انگلیسی‌زبان برای استودیو MGM را برعهده گرفت. اولین این فیلم‌ها، آگراندیسمان بود كه در سال 1966 ساخته شد و موفقیت زیادی كسب كرد. دومین آن نقطه زابریسكی در سال 1970 بود كه اولین فیلم آنتونیونی بود كه در آمریكا ساخته می‌شد و البته در مقایسه با آگراندیسمان درخشش كمتری داشت. سومین فیلم آنتونیونی در این توافق‌نامه مسافر/حرفه: خبرنگار بود كه در سال 1975 با حضور جک نیكلسون ساخته شد و مورد پسند منتقدین قرار گرفت.

البته آنتونیونی در فاصله ساخت نقطه زابریسكی و مسافر/حرفه: خبرنگار، فیلم مستندی به‌نام چونگ كو با موضوع انقلاب فرهنگی چین نیز ساخت كه از سوی مقامات دولتی چین شدیدا محكوم شد.

آنتونیونی در سال 1980 فیلم راز اوبروالد و دو سال پس از آن تشخیص هویت یک زن را در ایتالیا ساخت. وی در سال 1985 دچار عارضه‌ سكته مغزی شد، اما با وجود فلج نسبی و مشكل تكلم، همچنان به فیلم‌سازی ادامه می‌داد. آن سوی ابرها در سال 1995 اولین فیلم آنتونیونی پس از این عارضه بود كه ویم وندرس، كارگردان آلمانی چند صحنه از آن را كارگردانی كرد كه نتیجه‌ آن كسب جایزه‌ فدراسیون جهانی منتقدین فیلم از جشنواره‌ فیلم ونیز بود.

آنتونیونی در سال 1996 جایزه‌ یك عمر دستاورد هنری را از آكادمی اسكار از دستان جك نیلكسون دریافت كرد، اما چندماه بعد از آن دزدان این تندیس را به سرقت بردند. این كارگردان فقید آخرین فیلم خود را در سال 2004 با نام اروس ساخت.

محتوای فیلم‌های آنتونیونی را اغلب اضطراب، تردید و نگرانی‌های بشر امروز و عدم توانایی او در برقراری ارتباط معنوی با دیگران تشكیل می‌دهند. نكته‌ بارز در فیلم‌های او، سكوت‌ها و خلاء‌های فراوان است.

وی در طول شش دهه فعالیت سینمایی موفق به كسب عناوین و جوایز سینمایی فراوانی شد كه مهم‌ترین آنها عبارتند از:

* جایزه افتخاری آكادمی اسكار برای یك عمر دستاورد هنری در سال 1995؛

* نامزد جایزه اسكار بهترین كارگردانی و فیلم‌نامه اصلی برای آگراندیسمان در سال 1966؛

* جایزه فدراسیون جهانی منتقدین فیلم از جشنواره برلین برای مجموع آثار در سال 1961؛

* جایزه خرس طلایی جشنواره‌ برلین برای فیلم شب در سال 1961؛

* جایزه بهترین فیلم اروپا از جوایز فیلم بودیل دانمارك برای فیلم حرفه؛ خبرنگار در سال 1976؛

* جایزه سی‌وپنجمین سالگرد جشنواره‌ كن برای تشخیص هویت یک زن در سال 1982؛

* جایزه نخل طلای جشنواره كن برای آگراندیسمان در سال 1967؛

* جایزه‌ ویژه هیات داوران جشنواره كن برای كسوف در سال 1962؛

* جایزه هیات داوران جشنواره كن برای ماجرا در سال 1960؛

* جایزه‌ لوکینو ویسكونتی در سال 1976؛

* جایزه فیلم اروپا برای یك عمر دستاورد هنری در سال 1993؛

* جایزه بهترین فیلم خارجی از انجمن منتقدین فیلم فرانسه برای آگراندیسمان در سال 1968؛

* جایزه یك عمر دستاورد هنری از جشنواره‌ فیلم استانبول در سال 1996؛

* جایزه‌ بهترین كارگردانی از انجمن ملی روزنامه‌نگاران سینمایی ایتالیا برای فیلم حرفه؛ خبرنگار در سال 1976؛

* جایزه روبان نقره‌ای بهترین كارگردان فیلم خارجی برای آگراندیسمان در سال 1968؛

* جایزه‌ یوزپلنگ طلایی جشنواره‌ فیلم لوكارنو برای فریاد درسال 1957؛

* جایزه‌ گرند پریكس جشنواره‌ فیلم مونترال برای دستاورد هنری در سینما در سال 1995

* جایزه فدراسیون جهانی منتقدین فیلم از جشنواره‌ ونیز برای آن سوی ابرها در سال 1995.

-آنتونیونی در سال 1975 به‌عنوان با فیلم حرفه:خبرنگار برای حضور در جشنواره‌ جهانی فیلم تهران به ایران سفر كرده بود.

منبع: ایسنا