مقدمه غلامعباس فاضلی

برای علاقمندان قدیمی سینما واژه «تکنی کالر» مفهومی فراتر از یک اصطلاح تکنیکی دارد. این کلمه مترادف با بخش مهمی از دوران دست نیافتنی سینماست. در دوران سینمای کلاسیک معمولاً هر کمپانی شیوه ی رنگی مخصوص به خودش را داشت که فیلمهای رنگی اش را به آن طریق فیلمبرداری می کرد. به این ترتیب کمپانی متروگلدوین مایر از «مترو کالر»، فوکس قرن بیستم از «دولوکس کالر»، و برادران وارنر از «وارنر کالر» استفاده می کردند. کمپانی های کوچکتر و کشورهای اروپایی یا احیاناً آسیایی از سیستم های رنگی عمومی تر نظیر «ایستمن کالر» یا «آگفا کالر» استفاده می کردند. اما «تکنی کالر» یک سیستم رنگی فوق العاده درخشان، به شدت متمایز، و البته در سطح قابل توجهی پر هزینه تر از سایر سیستم ها بود که در موارد خاص استفاده می شد. «تکنی کالر» البته قدیمی ترین شیوه ی فیلمبرداری رنگی نیز محسوب می شود. در سیستم رنگی «تکنی کالر» در سالهای نخست از یک دوربینِ سه نواره، و در سالهای بعدتر با پیشرفتهای تکنیکی از یک نوار نگاتیو، اما به صورت سه لایه که هر کدام یک طیف رنگی را جذب می کردند استفاده می شد. هیچکدام از سیستم های رنگیِ بعدی با وجود فراگیر بودن به دقتِ رنگی و عمرِ طولانیِ سیستم «تکنی کالر» نرسیدند. به خاطر پرهزینه بودنِ این سیستم، تنها پروژه های خاص، یا کارگردانان صاحب نفوذ می توانستند از سیستم «تکنی کالر» استفاده کنند. کارگردانانی همچون آلفرد هیچکاک –که اکثر آثار رنگی اش را به این شیوه ساخت- و پروژه هایی استثنایی همچون بربادرفته، فانتازیا، یک آمریکایی در پاریس، آواز در باران، و مرد آرام به این شیوه فیلمبرداری شدند. البته فیلمهای متعددی هم به این شیوه فیلمبرداری شدند اما فاقد اعتبار یا ارزش هنری از آب درآمدند. امروزه سال های زیادی است که برخلاف گذشته واژه «تکنی کالر» عظمت و رویایی را در ذهن تماشاگران تداعی نمی کند. در مجموعه مقالات «ظهور و سقوط تکنی کالر» که توسط «امریکن واید اسکرین میوزیوم» تألیف شده است تلاش می کنیم تا خوانندگان را با سیر این پدیده فنی که نماینده طلایی ترین دوران سینما بود آشنا کنیم.

**********

تاریخ و فن آوری تکنی کالر

در سال 1912 شرکت «کالموس، کامستوک و وسکات» که توسط هربرت کالموس، و دانیل کامستوک که فارغ التحصیلان دانشگاه ماساچوت آمریکا بودند و برتون وسکات مردی که به رغم اینکه هرگز مدرک دانشگاهی نداشت، اما نابغه مکانیک بود تشکیل شد. شرکت به دلیل دنبال کردن کاری درباره اثر فرسایش صنعتی به موفقیت مالی خوبی دست پیدا کرد. کالموس فرایند عمر رنگ طبیعی تصاویر متحرک را بعد از گفتگو با کمیسیون تولید سیستم سینمایی «فلیکر فری» و شرکت «تکنی کالر» در سال 1915افزایش داد. واژه «Tech» در Technicolor از نام انجمنی در دانشگاه تکنولوژِی ماساچوست گرفته شده است. و این اسم تسلط چشمگیری بر آن دارد.

نظام تکنی کالر- بخش اول: رنگ الحاقی (1922-1917)

اولین فرایند تولید فیلم رنگی شرکت ها، یک سیستم افزایشی دورنگی شبیه به  «کینماکالر» شد، البته با دو تفاوت عمده. دوربین تکنی کالر تصاویر قرمز و سبز-آبی را به صورت همزمان از درون یک عدسی واحد ثبت می کرد که با شیوه تجزیه نور و فیلترهای رنگی، تصاویر مجزایی راکه یکی یکی روی هم انباشته می شدند ضبط می کرد.

هیچ چرخ چرخشی رنگی در دوربین یا پروژکتور درگیر نمی شد. چاپ آن هم طبق روال تصاویر سیاه و سفید بود که یک پروژکتور مخصوص با دو روزنه و سوراخ  و لنز به همراه یک فیلتر رنگی انجامش می داد و نتیجه این بود که به نصویر یک ته رنگ و سایه اضافه می شد!

دوربین تکنی کالر شماره 1: تنها یک بار ساخته شد وبرای عکسبرداری در سیستم نخستین استفاده می شد. این دوربین در کلکسیون موزه تاریخ طبیعی آمریکا بخش «کلکسیون وسایل عکاسی تاریخ» نگهداری می شود و در رده ی گنجینه های ملی  ایالات متحده آمریکا قرار می گیرد.

در حالی  که این طرح توانایی ارائه رنگ های جذاب را بر پرده سینما داشت ولی اشکال آن این بود که برای نمایش آن باید از پرژکتورهای مخصوص  و تکنولوژی اولین فیلمهای تکنی کالر استفاده می شد. مانند اولین فیلم تکنی کالر تاریخ سینما در میان خلیج (1917). ولی این طرح در مرحله ای که منشور پروژکتور های سینما باید برای یک تصویر خوب و شفاف دورنگی تنظیم می شدند دچار مشکل می شد و تنظیم کردن تصویری که قرار بود بر پرده ظاهر شود بسیار دشوار بود.

با این همه مشکلات آنها مشغول گسترش و توسعه تکنیکی بودند که بر نواقص غلبه کند و ذات متغیری در اولین طراحی داشته باشد بودند.

موحد منتقم