کابوس در خیابان الم

یك ...دو، "فردی" اومد، بدو! شاید خیلی از مخاطبین سینما این جمله برایشان آشنا باشد و آنها را به یاد فردی کروگر بیاندازد. فردی که امروزه با «فردی علیه جیسون» او را می شناسند و قدیمی ترها یا آنها که عاشق سینما هستند سریعا به کابوس در خیابان الم و فضای فیلم های ترسناک دهه 80 پرتاب می شوند. چند روزی است که فیلمبرداری قسمت جدید این سری که از پنجم ماه مه امسال شروع شده بود به پایان رسیده و بهانه ای شد تا  یادی از اولین قسمت این سری بکنیم. خالق این کاراکتر کسی نیست جز وس کریون که ژانر وحشت همه جوره مدیون این نابغه سینمای وحشت است. او اغلب داستان هایش را بر اساس وقایع حقیقی با کمی دست کاری می ساخت. هالیوود در سال 1969 ممیزی ها را از خود دور می دید و چند کار ترسناک را هم بر روی پرده دیده بود ولی هنوز هیچ کس نتوانسته بود از قواعد ژانر بهره کافی را ببرد در سال 1972 وس کریون با اثر بسیار متفاوتش آخرین خانه سمت چپ چنان جنجال بزرگی به راه انداخت و کمک کرد سینمای وحشت در دهه 70 مورد توجه قرار گیرد اگر سینما با کارگردان های خوبی چون برایان د پالما و ویلیام فردکین در دهه 70  شاهد کری و جن گیر بود، این مدیون کارهای وس کریون بود. نسخه ای از همین آخرین خانه سمت چپ در امسال هم چنان جنجالی را برانگیخت که تا به حال بهترین فیلم وحشت سال معرفی شده است و جزء 50 فیلم تاریخ Exploitation (سینمایی که در وهله اول در پی این است تا به خواسته ها و امیال تماشاگر پاسخ مساعدی بدهد و آن را ارضاء کند) از نظر مخاطبین قرار گرفت. کریون در دهه 70 یک فیلم وحشت دیگر به سینما هدیه داد که ((کالیبالیسم)) را به گونه ای متفاوت به سالن های اصلی سینما آورد و آن فیلم تپه ها چشم دارند (1977) نام داشت. بارها و بارها حتی در چند سال اخیر از روی این فیلم سری هایی ساخته شده است ولی هیچ کدام به پای بدعت های این فیلم که یکی از بهترین های سینمای Cult (سینمایی که با بدعت به قواعد دور از عرف سینما می پردازد و خود نیز بدعت گذار می شود) لقب گرفت نمی رسد. او بالاخره در سال 1984 به سراغ کابوس در خیابان الم رفت که برگرفته از مطلبی بود که در «لس آنجلس تایمز» نوشته شده بود گروهی پناهنده کامبوجی که همراه فرزندان خود از دست «خمرهای سرخ» به رهبری پل پوت به آمریکا گریخته بودند، با کابوس هایی هولناک دست و پنجه نرم می کردند. چیزی نگذشت که بچه ها یکی پس از دیگری در خواب مردند. این فیلم یکی از محبوب ترین فیلم های دهه لقب گرفت و  کمپانی «نیولاین سینما» چنان از موفقیت آن خوشنود شد که دست به کار شد و 5 دنباله دیگر را روانه سالن های سینما کرد ولی هیچ کدام موفق نشدند تا دوباره به سراغ وس کریون بیاید و پس از ده سال کابوس تازه وس کریون باز هم مخاطبان این سری را راضی کند . اما دین دیگری که این سینما به این روانشناس بزرگ سینمای وحشت دارد سری جیغ Scream است. او بر اساس فیلمنامه ای از کوین ویلیامسون با نگاهی طنزآمیز سینمای اسلشر (سلاخی) رایج را به سخره گرفت و منتقدان و مخاطبان یک پارچه او را ستودند.

خواستگاه ژانر وحشت را می بایستی در رمان گوتیک ویکتوریایی اواخر قرن نوزدهم جستجو کرد هر چند که مری شلی در 1818 فرانکشتاین را تقدیم مخاطبین کرد. هالیوود سابقه طولانی از این ژانر دارد و نکته مورد نظر این است که غالبا قاتلین و خون آشامان مرد هستند . در فیلم های وحشت روان شناختی آن چه که نمودی عینی دارد ، نوعی زن ستیزی است که در بعضی اوقات صبغه ی جنسی هم به خود می گیرد. پایه ریزی مباحث این ژانر در تفسیر از گفته های زیگموند فروید روانشناس معروف نهفته است بنا بر این تفسیر مرد برای گریز از ترس اختگی به بدن زن پناه می برد یا با او یکی می شود یا اینکه از طریق سلاخی کردن بدن زن وابستگی خود به زن را از بین می برد و این دو میلی است که در مخاطب این ژانر به وجود می آید.

کابوس در خیابان الم با اینکه مثل خیلی از نمونه های خود یک مرد دست به این شرارت ها و سلاخی ها می زند ولی با نمونه های خود کاملا فرق دارد و تنها کسانی را سلاخی می کند که از فرهنگ غالب (عرف) به دور هستند. فردی کروگر خود را در رویای نوجوانان نمایان کرده و در خواب آنها را سلاخی می کند و نوجوانان وقتی داستان را به والدینشان می گویند آنها موضوع را قبول نمی کنند و متوجه می شویم که یک موضوعی دیگر در پشت پرده نهفته است و اینکه والدین بچه ها سال ها پیش، فردی را به دلیل مجازات نشدن به وسیله قانون، در شوفاژخانه زنده زنده سوزانده اند. اکنون پس از گذشت سالها، فردی به فکر انتقام افتاده است و به رویای فرزندان آنها وارد می شود و آن را تبدیل به کابوس می کند. مرز بین رویا و واقعیت در این فیلم مدرن وحشت زا شکسته می شود. عامل اصلی که این فیلم را بالاتر از نمونه های معاصر خود کرد خط داستانی و شخصیت پردازی کریون در فیلمنامه قویش بود. کریون می خواهد تماشاگر را به مرز واقعیت و رویا ببرد خیلی از ما ممکن است از بعضی از کابوس هایمان وحشت داشته باشیم چه برسد که بخواهد این کابوس به دنیای بیداری ما هم کشیده بشود. کریون در کابوس در خیابان الم روی فوبیای (ضمیر ناخودآگاه ترس هر شخص) انگشت گذاشت و تأثیر به سزایی گرفت .

در این داستان سه گروه کاراکتر داریم: دسته اول نوجوانان فیل (نانسی، تینا، گلن و راد) که به حرف های والدینشان چندان توجهی ندارند، مهمانی پنهانی برگزار می کنند، یکی از آنها راد اهل مواد مخدر است و... در کل آنها از عرف پیروی نمی کنند. دسته دوم بزرگترها (والدین، پلیس ها، دکتر، کشیش و ..) که خود در واقعه ی اصلی نقش داشته اند. با اینکه سعی می کنند فرزندان خود را مطیع کنند (پدر نانسی: «در این چند روز اخیر به اندازه کافی پیش من سابقه منفی داری» – یا در جایی دیگر که نانسی می خواهد با گلن صحبت کند، پدر گلن (تلفن را قطع می کند): «باید با بچه ها قاطعانه رفتار کرد.» خودشان مقصر اصلی هستند. پدر نانسی به او و مادرش توجه لازم را ندارد تا جایی که مارگ (مادر نانسی) یک دائم الخمر شده. مادر تینا به همراه دوستانش  به خوش گذرانی رفته و او را تنها گذاشته. دکتر با اینکه کلاه فردی را به وضوح بر روی تخت آزمایش نانسی می بیند باز هم مسئله را نمی پذیرد. ابتدا همه راد را به اشتباه قاتل می خوانند حتی کشیش هنگام مراسم تدفین راد او را قاتل می خواند (کشیش: «هر کس با شمشیر بکشد با شمشیر کشته می شود.» در دسته سوم فقط یک شخص است فرد کروگر قاتل و بدمن داستان. شخصیت او هم با ظرافتی خاص پرداخته شده است. او فردی اهریمنی با صورتی سوخته، لباسی چرک به تن دارد و چند تیغ آهنی به انگشتان خود. یک شخصیت سادیستی و شرور را به ما نشان می دهد که بر خلاف کاراکترهایی از این قبیل شخصیتی مستقل و متلک پران است، او نقاب ندارد و روزی مانند دیگر افراد در همین خیابان زندگی می کرده است.

در نگاهی دیگر به مضمون فیلم کریون بعضی قواعد اجتماعی را هم به هجو می کشد و فرهنگ غالب را در زیر ذره بینش موشکافی می کند. والدینی که خود هر کدام مشکلات اخلاقی داشته اند حال می خواهند فرزندانشان را مطیع خود کنند. آنها به هیچ وجه حرف فرزندان خود را قبول نمی کنند و سرشان به زندگی خود گرم است. نانسی برای اینکه بخواهد از دست فردی کروگر فرار کند ابتدا باید با بزرگترها که نماینده فرهنگ غالب هستند بجنگد. او برای از مدرسه بیرون رفتن با مشکل مواجه است و از او برگه می خواهند. برای اینکه به کمک گلن برود باید از خانه فرار کند ولی آنقدر به در و پنجره حصار زده اند که او کاری از پیش نمی برد . راد درست در دل مرکز قانون اداره پلیس به میله های سلول بازداشتگاه آویخته می شود و می میرد و همه این نمونه ها حاکی از این است که کریون خیلی از سخت گیری ها را قبول ندارد و برای آنها چاره می خواهد.

قسمت جدید این سری بار دیگر با همین نام  در 30 آوریل 2010 بر روی پرده خواهد رفت و ساموئل بایر که در کلیپ سازی تبحر دارد کارگردانی آن را بر عهده دارد .

لازم می دانم برای كسانی كه فردی را تابحال كم یا اصلا نمی شناسند توضیحاتی بدهم . كاراكتر «فردی كروگر» با حضور در این مجموعه فیلم، تبدیل به یكی از معروف‌ترین كاراكترهای شرور و خبیث فیلم‌های ترسناك شد. نقش این كاراكتر را در قسمت‌های قدیمی این مجموعه فیلم «رابرت انگلوند» بازی می‌كرد كه چهره‌اش در زیر یك گریم سنگین و ترسناك اصلا قابل شناسایی نبود. او در این مجموعه فیلم نقش قاتل بیرحمی را داشت كه با كلاهی بر سر و دست‌هایی كه شبیه پنجه‌های آهنین بود، وارد خواب و رویای كاراكترهای نوجوان قصه می‌شد و آن‌ها را به قتل می‌رساند. این بچه‌ها‌ اگر در خواب باقی می‌ماندند، می‌مردند و تنها در صورتی زنده می‌ماندند كه دوستان‌شان آن‌ها را از خواب بیدار كنند. در حقیقت فردی كروگر یك قاتل زنجیره‌ای نوجوانان بود كه توسط تعدادی از والدین خشمگین به قتل رسیده بود و روح او برای انتقام گیری برگشته و نوجوانان را در خواب و رویاهایشان به وحشت می‌انداخت.

اما در قسمت جدید نقش "فردی" را «جكی ارل‌هالی» ایفا می كند و  کمپانی"نیولاین سینما" كارگردانی را به ساموئل بایر سپرده  است. او قبل از این تعدادی ویدئو كلیپ كارگردانی كرده است. كلید فیلم‌برداری فیلم پنجم ماه می در شهر شیكاگو زده می‌شود.

«جكی ارل‌هالی» كه نقش فردی كروگر را در نسخه جدید بازی می‌كند هم‌اكنون فیلم ابرقهرمانانه و كمیك استریپی موفق و پرفروش نگهبانان را روی پرده سینماها دارد.
او كار بازیگری را از دهه هفتاد و به عنوان یك بازیگر كودك، با حضور در یك مجموعه تلویزیونی شروع كرد و سپس راهی دنیای سینما شد. اوایل دهه نود او سینما و بازیگری را رها كرد و یك زندگی معمولی را در شهر تگزاس شروع كرد. بازگشت او به عنوان یك بازیگر بزرگسال به دنیای سینما به سال 2006 بر می‌گردد كه در فیلم بچه‌های كوچولو ظاهر شد. وی یكی از بازیگران فیلم جدید مارتین اسكورسیزی به نام جزیره شاتر نیز هست.قسمت های قبلی این فیلم همگی به كارگردانی یا نویسندگی "وس كریون" به این شرح می باشند:

 كابوس در خیابان الم (1984)

كابوس در خیابان استریت 2: انتقام فردی (1985)

كابوس در خیابان استریت 3 : جنگجویان رویا (1987)

 كابوس در خیابان استریت 4 : ارباب رویا (1988)

كابوس های فردی (مجموعه تلویزیونی( 1988)

كابوس در خیابان استریت: كودك رویا (1989)

فردی مرده است: آخرین كابوس (1991)

كابوس تازه وس كریون (1994)

فردی در برابر جیسن (2003)

فردی در برابر شكارچیان روح (2004)

مجید رحیمی جعفری