پرده سینما

یک‌بار برای همیشه؛ نگاهی به «پروژه‌ی جادوگر بلر» ساخته‌ی ادواردو سانچز و دانیل مایریک

پیمان عباسی‌نیا


 

 

 

 

 

 

 

 

هر پنج‌شنبه، طعم سینما را در پرده سینما بچشید!

 

با طعم سینما، سینما را از دریچه ای تازه ببینید!

 

نقد و بررسی فیلمهای مهم تاریخ سینما در طعم سینما

 

 

 

 

 

The Blair Witch Project

كارگردان: ادواردو سانچز و دانیل مایریک

فيلمنامه: ادواردو سانچز و دانیل مایریک

بازيگران: هدر داناهیو، مایکل سی. ویلیامز، جاشوا لئونارد و...

محصول: آمریکا، ۱۹۹۹

زبان: انگلیسی

مدت: ۸۱ دقیقه

گونه: ترسناک، معمایی

بودجه‌ی اولیه‌: ۲۵ هزار دلار [برآورد نهایی بودجه: حدود ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار دلار]

فروش: نزدیک به ۲۴۹ میلیون دلار

درجه‌بندی: R

 

 

طعم سینما - شماره‌ی ۵۷: پروژه‌ی جادوگر بلر (The Blair Witch Project)

 

 

پروژه جادوگر بلرپروژه‌ی جادوگر بلر فیلمی به نویسندگی و کارگردانی مشترک ادواردو سانچز و دانیل مایریک است. ساکنان قدیمی بُرکیتسویلِ مریلند عقیده دارند که جادوگر بلر سال‌ها قبل در بیشه‌های حوالی شهر کوچک‌شان، باعث به قتل رسیدن چند بچه به‌شکلی ناگوار شده است. حالا -در ماه اکتبر ۱۹۹۴- سه دانشجوی رشته‌ی سینما به‌نام‌های هدر (با بازی هدر داناهیو)، مایک (با بازی مایکل سی. ویلیامز) و جاش (با بازی جاشوا لئونارد) تصمیم می‌گیرند درباره‌ی این افسانه، فیلم مستند بسازند...

پروژه‌ی جادوگر بلر از نظر شرایط تولید و پخش هم‌چنین به‌لحاظ شیوه‌ی ترساندن تماشاگران‌اش، یکی از پیش‌روترین و متفاوت‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ترسناک به‌شمار می‌رود. مصاحبه‌ی گروه با مردم شهر، شنیدن اظهارنظرهای مختلف درباره‌ی جنایت‌های جادوگر بلر و بعدتر: ظاهر شدن کپه‌های سنگ، از دست رفتن نقشه، گم شدن جاش... همه و همه دست به دست هم می‌دهند تا جوی پر از استرس و وحشت -به‌خصوص هنگام فرارسیدن شب- بر عمده‌ی دقایقِ فیلم حاکم شود.

پروژه‌ی جادوگر بلر نه به‌واسطه‌ی آنچه نمایش می‌دهد بلکه به‌خاطر تمام چیزهایی که نشان نمی‌دهد، بیش‌ترین ترس را از تماشاگرش می‌گیرد و این به‌نظرم کلیدی‌ترین وجه تمایز فیلم از باقی آثار مطرح رده‌ی سینمای وحشت -تا آن زمان- محسوب می‌گردد. به‌جز تمهیداتی که کارگردان‌ها برای باورپذیری هرچه بیش‌تر حس‌وُحال فیلم‌شان اندیشیده بودند -مثل قرار دادن بازیگران در شرایطی تقریباً مشابهِ آنچه در فیلم جریان دارد و ترساندن‌شان!- دوربینْ رویِ دست‌های پروژه‌ی جادوگر بلر دیگر عامل مؤثر در وحشت‌آفرینی است.

معلوم نبود اگر آقایان سانچز و مایریک، قالب مشهور به "تصاویرِ کشف‌شده" (found footage) را در پروژه‌ی جادوگر بلر به‌کار نمی‌گرفتند، شمار قابلِ توجهی از زحمت‌کشان عرصه‌ی سینمای ترسناک حالا از چه راهی ارتزاق می‌کردند! پس از توفیق خیره‌کننده‌ی هنری و تجاری پروژه‌ی جادوگر بلر، سیل فیلم‌های این‌فرمتی روانه‌ی پرده‌ی سینماها شد که به‌جز دو مثال شاخص، یعنی [REC] -قسمت اول و دوم- [۱] و  فعالیت فراطبیعی -فقط قسمت اول- (Paranormal Activity) [ساخته‌ی اورن پلی/ ۲۰۰۷] هیچ فیلم ماندگار و حقیقتاً ترسناک دیگری را سراغ ندارم که فرمول مذکور صددرصد درموردش جواب داده باشد!

با این وجود، جالب است که پس از گذشت ۱۵ سال از ساخت و اکران پروژه‌ی جادوگر بلر [۲] تبِ مورد اشاره هنوز فروکش نکرده که چندتا از نمونه‌های تازه و صدالبته شکست‌خورده -که نگارنده موفق به دیدن‌شان شده است- این‌ها هستند: ویلوو کریک (Willow Creek) [ساخته‌ی بابکت گلدویت/ ۲۰۱۳]، مبتلا (Afflicted) [ساخته‌ی مشترک درک لی و کلیف پروس/ ۲۰۱۳]، آئین دینی (The Sacrament) [ساخته‌ی تی وست/ ۲۰۱۳] و تحت توجه شیطان (Devil's Due) [ساخته‌ی مشترک مت بتینلی-اولپین و تایلر ژیلت/ ۲۰۱۴].

کسل‌کننده است که اکثرِ قریب به‌اتفاق‌ این فیلم‌ها بهانه‌هایی همیشگی برای تصویربرداری بی‌وقفه‌شان از همه‌چیز و همه‌کس دارند: مثلاً فیلم می‌گیریم تا بقیه بفهمند چه بر سرمان آمده است! یا دوربین را خاموش نمی‌کنیم تا این روزهای منحصربه‌فرد در تاریخ خانواده‌ی ما تمام‌وُکمال ثبت شوند! و یا نظیر فیلم اورجينال -پروژه‌ی جادوگر بلر- قصد دارند پیرامون موضوعی، مستند بسازند... و دلایل تکراری و خنده‌دارِ دیگری از این دست. به‌غیر از پروژه‌ی جادوگر بلر، تنها آثار درخوری که فیلمبرداریِ تمام‌وقت‌شان یک منطق محکمه‌پسند داشته است، همان دو مورد برجسته‌ای بوده‌اند که اشاره کردم.

ویلوو کریک به‌عنوان یکی از آخرین مثال‌ها، تقلید ناشیانه و کپی‌برداریِ خام‌دستانه‌ای از پروژه‌ی جادوگر بلر است که علاوه بر فرم، به‌لحاظ مضمونی و محتوایی نیز بسیار به فیلم اصلی شباهت دارد. در پروژه‌ی جادوگر بلر هدر و مایک و جاش به‌دنبال سر درآوردن از راز جادوگر راهی بیشه‌زار می‌شدند و در ویلوو کریک کلی و جیم برای پیدا کردن پاگنده‌ها به دل جنگل می‌زنند. از آنجا که مشت نمونه‌ی خروار است فقط به ذکر یک تفاوت بسنده می‌کنم؛ در پروژه‌ی جادوگر بلر مصاحبه‌ها -با ساکنین محلی- تحمیلی و بیهوده نیستند و در ایجاد رعب و وحشت عمیقی که بعداً گریبان‌گیر جوان‌ها می‌شود، اثری انکارناپذیر دارند درحالی‌که تنها سودِ کاربست شگرد مصاحبه در ویلوو کریک بالا بردن زمان فیلم است!

موفقیت پروژه‌ی جادوگر بلر در اصیل بودن‌اش -یا درست‌تر بگویم: شدیداً واقعی به‌نظر آمدن‌اش- است طوری‌که حین تماشای فیلم گاهی به شک می‌افتید و با خودتان زمزمه می‌کنید: «نکند این تصاویر، واقعی باشند...» بله! ساختگی بودن فیلم‌های بعدی بدجوری توی ذوق تماشاگر می‌زند، اما پروژه‌ی جادوگر بلر انگار اصلِ جنس است! پروژه‌ی جادوگر بلر ثابت می‌کند که یک فیلم‌ترسناک عالی ساختن بیش از هر المان دیگر -اعم از بودجه‌ی کلان یا جلوه‌های ویژه‌ی درجه‌ی اول- نیازمندِ ایده‌های ناب است.

پروژه‌ی جادوگر بلر از آن قبیل اتفاق‌هایی است که فقط یک‌بار رخ می‌دهند. سال بعد، کتاب سایه‌ها: جادوگر بلر ۲ (Book of Shadows: Blair Witch 2) [ساخته‌ی جو برلینگر/ ۲۰۰۰] قصد تکرار توفیق فیلم اول را داشت که افتضاحی تمام‌عیار به‌بار آورد و تنها توانست کاندیدای پنج جایزه‌ی تمشک طلایی شود! سانچز و مایریک در این دنباله‌سازی ناموفق علاوه بر مشارکت در نوشتن فیلمنامه، سمت تهیه‌‌کننده‌ی اجرایی را نیز بر عهده داشتند.

پس از فیلم استثناییِ پروژه‌ی جادوگر بلر، گویا نفرین این جادوگر مرموز واقعاً گریبان ادواردو سانچز، دانیل مایریک، هدر داناهیو، مایکل سی. ویلیامز و جاشوا لئونارد را گرفت! زیرا هیچ‌کدام بعد از آن دیگر نتوانستند فعالیت قابلِ اعتنایی در سینما داشته باشند. در این میان، از همه دردناک‌تر سرگذشت خانم داناهیو بود که کارش به اعتیاد کشیده شد و کتاب "چطور زندگی من بعد از پروژه‌ی جادوگر بلر به ماری‌جوانا رسید" [۳] را سال ۲۰۱۲ در همین رابطه، به چاپ رساند.

این فیلم -چنان‌که اشاره شد- از پرمنفعت‌ترین تولیدات سینماییِ تاریخ نیز به‌حساب می‌آید؛ پروژه‌ی جادوگر بلر با بودجه‌ای زیرِ یک میلیون دلار -بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار- تهیه شد و توانست نزدیک به ۲۵۰ میلیون دلار فروش کند! بازگشت سرمایه و سودی رؤیایی که هر سینماگری فقط شاید خواب‌اش را بتواند ببیند! پروژه‌ی جادوگر بلر بدون نشان دادن هیچ چیز تهوع‌آور و یا موجوداتی دفرمه و خبیث، طوری مضطرب و هراسان نگه‌مان می‌دارد که در انتها -به‌جای ابراز تأسف از فریب‌خوردگی و یا اظهار پشیمانی از تماشای فیلم- نفسی راحت می‌کشیم!

 

پیمان عباسی‌نیا

دو‌شنبه ۱ دی ۱۳۹۳

 

[۱]: قسمت اول و دوم [REC] به‌ترتیب محصول ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ و ساخته‌ی مشترک خائومه بالاگوئرو و پاکو پلازاست.

[۲]: تاریخ انتشار این نقد، ۲۲ دسامبر ۲۰۱۴ است و پروژه‌ی جادوگر بلر در جولای ۱۹۹۹ به نمایش درآمد.

[۳]: عنوان اصلی: Growgirl: How My Life After The Blair Witch Project Went to Pot.

 

 

برای مطالعه‌ی شماره‌های دیگر، می‌توانید لینک زیر را کلیک کنید:
     نگاهی به فیلم‌های برتر تاریخ سینما در صفحه‌ی "طعم سینما"


 تاريخ ارسال: 1393/10/1
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>عاصب:

فیلمی یکنواخت و گمشده در علیت چرخشی زمان ومکان ، تلاش در مسیر دور باطل برای یافتن راه نجات

0+0-

سه‌شنبه 20 دي 1401



>>>من:

واقعی نیست دوست گرام. اگر توجه میکردین با تمام قدرتی که باهاش فیلم رو ساختن،بعضی جاها فراموش میکردن که به برخی نکات حین فیلم‌برداری دقت کنن. و حتی میتونم بگم فیلم ذکر شده از جانب شما هم صددرصد واقعی نیست. این نوع فیلمبرداری تنها یک نوع ایده‌ی فیلمبرداریست

2+0-

شنبه 17 مهر 1395



>>>blanca :

این فیلم واقعی است یا نه؟؟؟؟آخه فیلم willow creek واقعی است

3+2-

جمعه 12 دي 1393



>>>زهرا:

^_^ پروژه‌ی جادوگر بلر نه به‌واسطه‌ی آنچه نمایش می‌دهد بلکه به‌خاطر تمام چیزهایی که نشان نمی‌دهد، بیش‌ترین ترس را از تماشاگرش می‌گیرد!!!!!!!!!!!

34+0-

سه‌شنبه 2 دي 1393



>>>♥:

♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥

32+1-

سه‌شنبه 2 دي 1393



>>>100 از 100 :

100 از 100

48+2-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>کاظم:

این فیلم بدون اغراق و زیاده گویی یکی از بهترین های تاریخ سینمای وحشته :-O

50+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>*سالاری*:

ممنون از نقدتون.

47+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>یه نفر:

مخلص همه ی دوستان هستیم :-)

48+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>هیچکس:

بهترین تشکراتم را از جناب "یه نفر" خدمت ایشان ابراز میکنم. ایشان مدت مدیدی است که بدون حتی چشمداشت "شناخته شدن" در پی هر مقاله، کامنتهایی پر ارزش بر آن مینگارند که گاه به ارزش یک "پست" مستقل میرسد. ممنون از شما عالیجناب. بازهم بیشتر و بهتر بنویسید.

49+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>خادم:

سپاس..................

48+1-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>jim☆:

Hello. Good. Thanks my friend.

48+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>یه نفر:

توضیحات احتمالی برای پایان فیلم: یکی از توضیحات رایج این است که جاشوا و لئونارد همه این برنامه را برای ترساندن هیثر ترتیب داده‌اند و در سکانس پایانی این جاشوا است که به سر وی ضربه می‌زند. دیگر توضیح، این است که همان اتفاقی که برای پار افتاده، برای جاشوا افتاده: جادوگر بلر پس از ربودن او به او دستور داده نزدیک‌ترین دوستانش را به قتل برساند. در این توضیح نیز، فردی که به سر هیثر ضربه می‌زند جاشوا است. جادوگر بلر، می‌خواهد از شیوه قتل محبوبش که روی پار استفاده کرده بود روی سه جوان استفاده کند. او جاشوا را همان ابتدا می‌کشد؛ و در ضحنه پایانی نیز این جادوگر بلر است که هیثر را بیهوش می‌کند. جادوگر بلری وجود ندارد، و جادوگر بلر همان راستین پار است. وی که به دار آویخته شده، روحش به خانه برگشته و از روش محبوب قتلش روی سه جوان استفاده کرده و در سکانس پایانی نیز راستین پار است که هیثر را با ضربه‌ای نقش زمین می‌سازد. البته نپریه‌های دیگر هم برای پایان این فیلم وجود دارند و این‌ها رایج‌ترین باورها هستند.

52+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>یه نفر:

فیلم در قالب یک مستند هیچ وقت پخش نشده از سه دانشجو است؛ یعنی به صورتی فیلم‌برداری شده که انگار آن‌ها دارند فیلمبرداری می‌کنند. داستان فیلم، با رسیدن فیلم مذکور به دست پلیس آغاز می‌شود. پلیس که فیلم را مبینید، تصور می‌کند سه جوان قصد نوعی شوخی داشته‌اند و فیلم را به نمایش عمومی میگذارنند.در سال ۱۹۹۴ میلادی، سه مستندساز جوان به نام‌های هیتر دانهو، جاشوا لئونارد، و مایکل سی. ویلیامز تصمیم به تهیه فیلمی مستند از یک رویداد واقعی در زمان‌های گذشته می‌شوند که "پروژه جادوگر بلر" نام گرفته است.

48+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>یه نفر:

پروژه جادوگر بلر (به انگلیسی: The Blair Witch Project) یک فیلم ترسناک محصول سال ۱۹۹۹ میلادی کشور ایالات متحده آمریکا، به نویسندگی، کارگردانی و تدوین دانیل مایریک و ادواردو سانچز است؛ که توسط شرکت "هاکسان فیلمز" تهیه شد. داستان فیلم زوایت سه دوست مستندساز است که در نواحی بورکیتسویل، مریلند در سال ۱۹۹۴ به دنبال تهیه فیلمی مستند درباره یک افسانه محلی به نام "جادوگر بلر" هستند. کسانی که آن‌جا زندگی می‌کنند، می‌گویند دیگر هیچ اثری از آن‌ها دیده نشده؛ به جز ردپاهایی که از آن‎ها به جا مانده است. فیلم، موفقیتی باور نکردنی در همه رسانه‌ها و عموم کسب کرد، به طوری که به عنوان یکی از موفق‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما شناخته می‌شود. دی‌وی‌دی این فیلم نیز در دسامبر سال ۱۹۹۹ منتشر شد. از این فیلم یک بازسازی نیز به صورت دنباله انجام شد که با عنوان "کتاب سایه‌های: جادوگر بلیر ۲" شناخته می‌شود. کتاب سایه‌ها فیلم بسیار ضعیفی شناخته شده و دو جایزه تمشک طلایی را از آن خود کرد.

48+2-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>نونا:

سلام ، منم موافقم باهاتون در رابطه با اين كه عمر تغيير قيافه هاي رعب آور و چندش آور در فيلماي ترسناك تموم شده. ممنمونم كه حاشيه هاي فيلم رو هم عنوان مي كنيد. موفق باشيد

64+0-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>eli:

Like ♥♡♥♡♥♡

62+1-

دوشنبه 1 دي 1393



>>>زینب کریمی:

سلام و عرض ادب. نقد بسیار سنجیده و منسجمی بود. خیلی به جا و جالب اشاره فرمودید: \"پروژه‌ی جادوگر بلر بدون نشان دادن هیچ چیز تهوع‌آور و یا موجوداتی دفرمه و خبیث، طوری مضطرب و هراسان نگه‌مان می‌دارد که در انتها -به‌جای ابراز تأسف از فریب‌خوردگی و یا اظهار پشیمانی از تماشای فیلم- نفسی راحت می‌کشیم!\" متشکرم و موفق و شاد باشید.

64+2-

دوشنبه 1 دي 1393




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.