پل نیومن در آیینه ی زندگی و فیلمهایش

پل لئوناردو نیومن متولد 26 ژانویه 1925 در کلیولند اوهایو از پدری یهودی آلمانی و مادری کاتولیک مجارستان به دنیا آمد. به شدت عاشق ورزش (به خصوص اتومبیل رانی) و بازیگری بود. او پس از پایان تحصیل در دبیرستان در 1943 به خدمت نیروی دریایی ارتش آمریکا درآمد و 3 سال در جنگ جهانی دوم اپراتور رادیو بود. پس از پایان جنگ به کنیون کالج رفت و به تحصیل بازیگری پرداخت . نیومن جوان بهترین تصمیم زندگی خود را در انتخاب «آکتورز استودیو» گرفت. تا در آنجا فنون بازیگری را بهتر بیاموزد.  «آکتورز استودیو» اسم یک مدرسه ی معروف هنرپیشه تئاتر و سینما در نیویورک بود که توسط الیا کازان و چریل کرافورد در 1947 ایجاد شد و بعدها لی استراسبرگ به این دو نفر ملحق شد . بازی هنرپیشه های وابسته به این کارگاه، ناتورالیستی و با استفاده از بداهه سازی و بحث های گروهی بود که جز نیومن بزرگانی چون مارلون براندو، شلی وینترز، جیمز دین، آنتونی کوئین، مونتگمری کلیفت، راد استایگر و الی والاک از آن ظهور کردند. سال 1950 برای نیومن 25 ساله سال غم و شادی بود. در این سال او از دانشگاه اوهایو فارغ التحصیل شد و اولین بچه او (اسکات) از همسر اولش چری بدنیا آمد. در همین سال بود که پدر او از دنیا رفت و نیومن هنگامی که فرزندش به دنیا آمد با چشمانی اشک بار از پدرش یاد کرد که این موفقیت های او را نتوانست ببیند. پل نیومن به زودی توانست بر روی صحنه برادوی بدرخشد و در 1953 هنگام بازی در نمایش پیک نیک با جوآن وودوارد آشنا شد و در همین سال دومین فرزندش سوزان متولد شد. او در کنار تئاتر در چند کار تلویزیونی هم استعداد خود را نشان داد تا کمپانی «برادران وارنر» با او قرارداد ببندد و منجر به اولین فیلمش جام نقره ای (1954) شود. او در این فیلم در کنار ناتالی وود ایفای نقش کرد ولی فیلم یک شکست محض بود. نیومن چنان از بازی خود در این فیلم، خجلت‌زده بود که هنگامی که ده سال بعد قرار شد از تلویزیون لس آنجلس پخش شود، یک آگهی به مجله ورایتی داد و طی آن به خاطر بازی‌اش از مردم معذرت خواست ولی بعدا متوجه شد که دقیقا به خاطر همین آگهی این فیلم پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی شده است. اما با  آن بالا کسی دوستم دارد (۱۹۵۶) جزو محبوب ترین بازیگران جوان شد.  این یکی از دو نقشی بود که پل نیومن در پی مرگ جیمز دین از او به ارث برد. او برای بازی در نقش راکی گراتزیانو این فیلم، دو هفته‌ای با گراتزیانو زندگی کرد تا طرز حرف زدن و حرکات و رفتارش را یاد بگیرد. خیلی زود برای اولین بار برای فیلم گربه ای روی شیروانی داغ (1958) نامزد جایزه اسکار شد. این فیلم را ریچارد بروکس به خوبی از نمایشنامه تحسین برانگیز تنسی ویلیامز اقتباس کرد و الیزابت تیلور نقش مقابل نیومن را بازی می کرد. در ژانویه همین سال از همسر اولش که سه فرزند از او داشت جدا شد و در سپتامبر با جوآن وودوارد ازدواج کرد.

او برخلاف میل باطنی‌اش، «محبوب قلب‌ها» شد. کمپانی وارنر در ابتدای کار، نقش‌هایی رمانتیک به وی سپرد، ولی او خود به دنبال نقش‌هایی بود که غیرمتعارف و چالش‌برانگیز بودند.  ولی آنچه را دنبالش بود به فیلم‌هایی پرفروش تبدیل کرد و به عنوان یکی از جذاب‌ترین قهرمانان شورشی دورانش شناخته شد. نیومن پس از فسخ قراردادش با وارنر، با بازی در فیلم‌هایی چون بیلیاردباز (۱۹۶۱) در کنار جرج سی اسکات به کارگردانی رابرت راسن، هاد (۱۹۶۲) در کنار ملوین داگلاس ساخته مارتین ریت و لوک خوش دست (۱۹۶۷) ساخته استوارت روزنبرگ سه بار دیگر کاندید جایزه آکادمی شد. لوک خوش دست نیومن را یه یکی از محبوب ترین چهره ها نزد جوانان بدل کرد و فیلم های محبوب پسران، معروف به (ملودرام مردانه) یا (فیلم های برادری) با بازیگر پای ثابت آنها پل نیومن به راه افتاد. وقتی همسرش جوآن وودوارد در هالیوود، دنبال تهیه‌کننده‌ای می‌گشت که رمان مورد علاقه‌اش ریچل، ریچل (1968) را با حضور خودش تولید کند، نیومن وارد میدان شد و فیلم را تهیه و با شرکت همسرش کارگردانی کرد و با همان فیلم، جایزه انجمن منتقدان نیویورک به او تعلق گرفت و برای تهیه این فیلم کاندید اسکار هم شد تا لیست اسکار دهه از نام او خالی نباشد.

ملودرام های مردانه یا فیلم های برادری به قرار مرسوم برای پسرها هستند. یعنی روایت حول رفاقت بین دو قهرمان مرد دور می زند. این ژانر در دهه های 1960 و 1970 محبوبیت عامه ی بسیاری داشت و شاید واکنشی بود به تأثیرات غیرانسانی جنگ ویتنام، که آمریکا پس از سال 1962 به شدت در آن درگیر شده بود. پل نیومن و رابرت ردفورد شمایل های این ژانر هستند و اغلب در فیلم ها با هم ظاهر می شدند . در این نوع فیلم ها قهرمان ها با هم دست به کارهای ستیززمی زنند. این نوع فیلم ها با شاهکار ژانر وسترن بوچ کسیدی و ساندس کید (1969) همراه شد خیلی از منتقدین این فیلم را بهترین و خوش ایده ترین فیلم وسترن تاریخ سینما می دانند. نیومن آغاز دهه 70 را با فیلم ضعیف WUSA (1970)     که در کنار همسرش و آنتونی پرکینز بود شروع کرد. این دومین همکاریش با کارگردان آن استوارت روزنبرگ بود. دو سال بعد هم در یک کمدی وسترن ضعیف به نام پاکت پول (1972) به کارگردانی او بازی کرد. بالاخره بهترین فیلمش در این دهه را با نام نیش (جرج روی هیل/1973) در کنار همتایش ردفورد بازی کرد. این شاهکار 7 جایزه اسکار گرفت وردفورد هم نامزد اسکار شد ولی نیومن دست خالی ماند. او در این دهه در چند فیلم ناموفق رابرت آلتمن هم بازی کرد. فیلم های او در این دهه از محبوبیت او کمی کاسته بود و مرگ ناگهانی تنها پسرش به علت مصرف مواد مخدر ضربه بزرگی به او زد. او «بنیاد اسکات نیومن» را برای کمک به خانواده‌ها و اطلاع‌رسانی تأسیس کرد. شعبه‌های این بنیاد به پدر و مادرهایی کمک می کند که به نوعی از اعتیاد فرزندان رنج می‌برند.    

در دهه بعد او دوباره موفقیت های مختلف را تجربه کرد. تا با فیلم عدم سوء قصد (1981) ساخته سیدنی پولاک و در فیلم موفق حکم (1982) به کارگردانی سیدنی لومت به ایفای نقش موفقی پرداخت و یک بار دیگر نامزد دریافت اسکار نامزد شد. در همین سال یک کمپانی مواد غذایی تأسیس کرد که انواع و اقسام محصولان غذایی از سالاد، پاستا و پاپ‌کورن گرفته تا غذاهای سالم (ارگانیک) را تولید و عرضه می کند. دو سال پیش فروش ۱۵۰ میلیون دلاری این کمپانی، همه صرف کارهای خیریه شد که دخترش خیریه ای را هم در همین راستا احداث کرد. خودش به شوخی می‌گوید: «مقداری باعث شرمندگی است که سالادهای من بیشتر از فیلم‌هایم فروخته‌اند.»

«فیلم های برادری» در دهه 1980 و 1990 توسعه پیدا کرد و شامل رفاقت پدر-پسری نیز شده است. باز هم شمایل این فیلم ها پل نیومن است اما این بار تام کروز، یک رفیق شفیق جوان تر او را همراهی می کند. بهترین این سبک را مارتین اسکورسیزی در رنگ پول (1986) با بازی نیومن و کروز به تصویر کشید،  و بالاخره پس از این همه انتظار و نامزد شدن اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را نیومن ازان خود کرد. او سال 1986 هم جایزه «یک عمر فعالیت هنری» را از آکادمی دریافت کرده بود.

نیومن و همسرش جووان وودوارد در آغاز دهه 90 آقا وخانم بریج رو بازی کردند تا به یاد روزهای جوانی بیافتند. آنها در ده فیلم همکاری داشتند و نیومن در اغلب فیلم هایش با او یاری می کرد. این فیلم آخرین همکاری این دو بازیگر خوب تاریخ سینما بود. نیومن در سال 1993جایزه (انسان دوستی) را هم دریافت کرد. به این ترتیب تنها او فرانک سیناترا بودند که سه جایزه اسکار بازیگری، جایزه یک عمر فعالیت هنری و جایزه انسان دوستی را دریافت کرده اند. نیومن 4 سال به علت کسالت در فیلمی بازی نکرد. در 1994 سال خوبی را پشت سر گذاشت و در کمدی موفق برادران کوئن به نام جانشین هادساکر و نادان بی اهمیت ساخته رابرت بنتون به ایفای نقش پرداخت که برای نهمین بار نامزد اسکار شد. در سال 1995 از طرف مجله "امپایر" هفدهمین بازیگر تمام دوران سینما و دوازدهمین بازیگر جذاب شناخته شد . بیماری به او مجال کار زیاد را نمی داد و او دوباره با گرگ و میش (1998) ساخته رابرت بنتون در کنار سوزان ساراندون و جین هاکمن بازگشت. او در ادامه رابرت بنتون (1999) و پول کجاست (2000) را بازی کرد و برای دهمین و آخرین بار برای فیلم جاده تباهی (2002) ساخته سام مندس نامزد اسکار شد. این آخرین حضور سینمایی یکی از استادان برجسته تاریخ بازیگری سینمای جهان بود. پل نیومن در 26 سپتامبر 2008 در حالی که سال ها از بیماری سرطان ریه رنج می برد درگذشت.

مجید رحیمی جعفری