پرده سینما

جان وین، قهرمان سرگردانی که به ندرت آرام گرفت

غلامعباس فاضلی









نگاهی به زندگی و آثار جان وین

مرد آرام (1952) به کارگردانی جان فورد. از معدود فیلمهایی که جان وین بیقرار در آن آرام گرفت ه بودشاید بدون آنکه خودش هم متوجه باشد، جان وین برای بسیاری از بییندگان سینما تا سالهای سال مظهر مردانگی بود. کمتر کسی می داند نام اصلی او مایکل موریون موریسون بود. او در سال 1907 در ایالت آیووا متولد شد. اما مکانی که هم باعث شهرت و هم موجب مرگ او شد در ایالت آریزونا قرار داشت! صحرای بزرگی که «صحرای آریزونا» نام داشت و در بخش شمالی اش به دره ی معروفی متصل می شد که وین تعداد زیادی از فیلمهایش را آنجا بازی کرد: «دره ی مانیومنت». زمانی که وین هنرپیشه معروفی نبود و نقش های حاشیه ای در سینما بازی می کرد، به وسیله ی جان فورد انتخاب شد تا در فیلم دلیجان نقش «رینگو استار» را بازی کند. و همین نقش دروازه های موفقیت را به روی او گشود. بخش های مهمی از فیلم در «دره ی مانیومنت» فیلمبرداری شد. وین و فورد در دوره ای طولانی به مدت چند دهه با هم همکاری داشتند. از 1939 و فیلم دلیجان تا 1964 و فیلم صخره دانووان. در سال 1955 برای فیلمبرداری فیلم فاتح به کارگردانی دیک پاول و به تهیه کنندگی هوارد هیوز، وین به همراه تنی چند از ستارگان آن دوران به بخش جنوبی دره ی مانیومنت یعنی صحرای آریزونا رفت. ارتش آمریکا به آنها هشدار داده بود که بهتر است مکان فیلمبرداری را به بخش دیگری از صحرای آریزونا منتقل کنند. اما گروه این را نپذیرفت و فاتح در صحرای آریزونا فیلمبرداری شد. جایی که محل بسیاری از آزمایشات اتمی ارتش ایالات متحده بود. و شاید از همین رو بود که تقریباً تمام دست اندرکارانی که سر صحنه فیلم فاتح در صحرای آریزونا بودند نه به مرگ طبیعی، بلکه در اثر بیماری سرطان از دنیا رفتند. سوزان هیوارد، دیک پاول، هوار هیوز، و... جان وین!             
از زمانی که وین کار بازیگری را شروع کرد، ده سالی طول کشید تا قواره ی مناسبش را در سینما پیدا کند. قواره ای که جان فورد برایش پیدا کرد که همان نقش «رینگو استار» در فیلم دلیجان بود. اما پس از آن وین این قالب را رها نکرد و قدر آن را دانست. شمایل مردانه ای که در دشت های مرتفع سرگردان بود. تصویری که در بسیاری از فیلم های تاریخ سینما افسانه و اسطوره شد: رود سرخ (1948)، قلعه آپاچی (1948)، سه پدرخوانده (1948)، دختری با روبان زرد (1949)، ریوگرانده (1950)، جویندگان (1956)، سواره نظام (1959)، مردی که لیبرتی والانس را کشت (1962)،  چگون غرب تسخیر شد (1962)، و چندین و چند فیلم دیگر.                                                                                                                                                                                         
شاید شمایلی که جان وین روی پرده سینما تصویر کرد از سویی مردانه بود، و از سویی ماجراجو، اما این شمایل مردی بود که هرگز آسوده نیست و هرگز آرامش ندارد. مردی که همیشه در دشت ها سرگردان است. گاهی سرگردانی به شدت بی قرار مثل «ایتن ادواردز» در جویندگان، و گاهی سرگردان سرخوش مثل هاتاری (1962). اگرچه در فیلمهایی مثل مرد آرام (1952) می بینیم که وین ماجراجو، از سرزمین ماجراها برگشته و در پی آرام گرفتن است.                                                                                                                                                                          
از اواخر دهه 1960 وین یک خط در میان بازی می کرد. دوران او داشت تمام می شد. در این دوران فقط یکی دو تا فیلم جالب توجه مثل الدورادو (1967) و جرئت واقعی (1969) در کارنامه او به چشم می خورد. از طرفی درگیر شدن او در موضع گیری های سیاسی از محبوبیت او در افکار عمومی کاسته بود. وین یک «جمهوری خواه» تمام عیار بود و در سال های آخر دهه ی 1960 و اوائل دهه ی 1970 جمهوری خواهان به خاطر جنگ ویتنام و کیسینجر و نیکسون و واترگیت و.. منفورترین آدم های ایالات متحده بودند. از طرف دیگر او در سال های آخر عمرش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می کرد، و این از شدت فعالیت او کاسته بود. اگرچه در عکس ها و فیلم های آخر عمرش همچنان سرحال و قبراق می نمایاند. و شاید مهم تر از همه اینکه آن نوع سینمایی که جان وین در آن قوام گرفته بود داشت همزمان با خود او رو به قهقرا می گذاشت. شمایل مردانگی در دهه ی 1970 کمتر خریداری داشت.                                                                                                                                                                  

غلامعباس فاضلی


 

 

 


 تاريخ ارسال: 1388/8/17
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>ع ر:

صدای دوبلور ان مرحوم مرحوم علی دوستدار بود

4+0-

جمعه 11 مرداد 1392



>>>رضا ابراهیمی:

یادش بخیر یک زمانی من فیلم هاوسترن جان وین را چه قدر دوست داشتم با اون دوبله قشنگ که نمی دونم کار کدام دوبلور بود با صدای فوق العاده مردانه ولحجه خاص که با بچه ها تو کوچه بااسبهای چوبی تقلید میکردیم یادقهرمانهای بچگی بخیر.

4+0-

سه‌شنبه 26 بهمن 1389




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.