موحد منتقم
نقد و بررسی فیلم «لگو» ساخته کریس میلر و فیل لرد
The Lego Movie (2014)
انیمیشن لگو قطعاً جزو بهترین انیمیشن های تاریخ سینما است. انیمیشنی پیشرو که آن را می توان آغاز کننده فصل جدیدی در صنعت انیمیشن سازی دانست.
انیمیشن لگو بر مبنای اسباب بازی های شرکت دانمارکی به همین نام ساخته شده است. «لگو» یا همان چورچین نوعی اسباببازی، شامل قطعات کوچک عموماً کائوچویی یا پلاستیکی است که میتوان آنها را بر روی هم سوار کرد و برای بازی و سرگرمی چیزهایی مانند خانه و قطار و کشتی ساخت که همه ما تقریبا در کودکی با آن ها بازی کرده ایم. «لگو» یک مارک تجاریِ ثبت شده با ارزش 14.6 میلیارد دلاراست. کمپانی «لگو» بزرگ ترین سازنده اسباب بازی در دنیاست که فقط با تولید یک محصول منحصر به فرد، که بی نهایت قابل تغییر است، از بدو تأسیس، بیش از 560 میلیارد قطعه ی لگو تولید کرده است. به عبارتی تقریبا 80 قطعه برای هر انسان روی کره زمین!
شخصاً هیچ رغبتی به تماشای انیمیشن لگو نداشتم، چون در ظاهر گویی برای گروه سنی «پیش از الف» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شده است. اما شمت هم پس از تماشای فیلم متوجه می شوید که اگرچه این فیلم در اصل برای کودکان طراحی شده است، ولی مشتری اصلی آن بزرگسالان هستند!
در دوره ای که گویا چشمه ی خلاقیت کمپانی «پیکسار» خشک شده است و «دیزنی» هم با انیمیشن بد یخ زده فقط می فروشد تا فراموش نشود، انیمیشن لگو از راه می رسد. فیلمی که ایده های فیلمنامه ای و کمدی بی شمار آن مثل چشمه تا دقایق آخر فیلم می جوشد!
این انیمیشن خوش شاخت و به شدت خنده دار تمام آنچه از یک انیمیشن انتظار دارید همچون غول چراغ جادو برآورده می کند. این انیمیشن را از لحاظ تند و تیز بودن شوخی های آن و پیام های سیاسی ریز و درشت اش باید در کنار انیمیشن سیمپسون ها قرار داد. نکته مثبت اینجاست این طنز کلیشه ای نیست، بلکه کاملاً خاص است و از سوی دیگر تکنیک به کار رفته در مفهوم داستان ساده و قابل درک آن همه را میخکوب صندلی های سالن سینما می کند! ههیچکس نمی خواهند حتی یک لحظه از فیلم را از دست بدهد.
فیلم از همان فرمول کلیشه ای انیمیشن های موفق استفاده می کند: چند کاراکتر جذاب+ نسخه های کمدی تغییر یافته شخصیت های کمیک+ مقادیری موسیقی پاپ+ مقادیری ارجاعات فرهنگی پاپ روز! ولی رمز موفقیت و غیر کلیشه ای بودن این فیلم این است که خودش می داند و می گوید که دارد از این فرمول استفاده می کند و خودش را دست می اندازد و بساط خنده تماشاگران را فراهم می کند.
فیلم لگو بر خلاف دیگر انیمیشن ها از داستان و درونمایه اصلی، حتی برای پوشاندن ایرادات خود، استفاده نمی کند، بلکه از همان ابتدا با ایده کلی داستان خود نیز با تمسخر و خنده برخورد می کند و عملاً آن را کنار می زند. این انیمیشن به نوعی بسیاری از دیگر محصولات نه تنها این صنعت را، بلکه صنعت فیلم سازی را نیز به باد سخره و شوخی می گیرد.
تقریباً به جرات می توان گفت هیچ صحنه ای ازفیلم نیست که خنده دار نباشد و تمام شوخی های تند و تیز فیلم اعم از سیاسی و اجتماعی و سینمایی و... به بهترین شکل و بهترین زمان بندی اجرا شده است و به اصطلاح شوخی های فیلم گرفته است.
کارگردانان و نویسندگان انیمیشن لگو فیل لرد و کریستوفر میلر هستند.با دیدن فیلم های دیگرشان از قبیل ابری با احتمال بارش کوفته قلقلی و فیلم پر ماجرای 21 جامپ استریت، بینندگان اصلاً انتظار ندارند که این کارگردانان توانائی این را داشته باشند که تکه های پلاستیکی با صورت های رنگی و بی دست و پا را، به شخصیت های دوست داشتنی و پرتحرکی تبدیل کنند، که بتوان به سرعت آنها را قبول و باور کرد. آنها در گستره وسیعی از ژانرهای سینمایی قدم برداشته اند و تقریباً هرآنچه را که هالیوود در طول این سالها در آثار مطرح و «بلاک باستری» خودش عرضه کرده به سخره گرفته اند. داستان فیلم بدون هیچگونه معطلی و سرعت بسیار زیاد پیش می رود و سکانس زائد و خسته کننده ای در فیلم وجود ندارد.
از همان صحنه ابتدایی و مشابه لگویی آتشفشان موردور، بیننده پی می برد این انیمیشن قصد بازی و دستکاری قهرمانان دیگر فیلم ها و انیمیشن ها را دارد. «امت بریکوسکی» (با صداپیشگی کریس پرت) یک کارگر ساختمان سازی معمولی است، یک شمایل کوچک ساخته از لگو که جای سرش دندانه ای دارد. هر روز، به همراه همسایه هایش خانواده ی بریکسبرگ، با لذت به تماشای یک قسمت از مجموعه ی کمدی موقعیتی به نام «شلوار من کجاست؟» می نشیند، برای خریدن یک لیوان قهوه کلی پول باید بپردازد و با نسخه ی روبوتی شده ی آهنگ سر حال آور «همه چیز فوق العاده است» دم می گیرد. ولی یک روز او مرتکب اشتباهی می شود که باعث می شود او را با فردی انتخاب شده و آن طور که در پیشگویی ها آمده منجی است اشتباه بگیرند. و حالا این «امت» فردی بسیار معمولی و بی عرضه است که باید خودش را به خود و دیگران اثبات کند و وارد ماجراجویی پیچیده می شود. فیلم، یک پرده سوم دلگرمکننده حساب شده دارد، که قرار نیست آن را برایتان بازگو کنم؛ اما به هر حال از جهان غیر لگویی میآید و یادآور نقاط عطف جادویی ادبیات کلاسیک کودکان است.همه اینها با چنان ریتم سرسامآوری ـ که برای مخاطبان خردسال زیاده ازحد سریع است ـ یکی پس از دیگری میآیند که نمیشود مرز بین ماجراجویی حماسی و طنز را مشخص کرد.
بخش عمده ای از این طنز و کمدی بر امده از کار عالی صداپیشگان و پیچ و تاب هایی است که ]نها به صدای خود داده اند. بدون شک اگر توانایی گویندگانی چون ویل آرنت (صدای بتمن، کریس پرت (صدای امت)، لیام نیسون (صدای پلیس بد) و مورگان فریمن (صدای ویچروویوس) طنزآلود ساخت فضای فیلم کاری دشوار می نمود و ارتباط مطلوب کاراکتر ها با یکدیگر و با مخاطب برقرار نمی شد..یک دستا ورد عمده فیلم خلق شوخی هایی است که در تضاد با ارزش های اخلاقی ای که فیلم عرضه می کند قرار نمی گیرد.
خیلی از فیلم های ژانر کودک و نوجوان در سینمای امریکا با این مشکل روبرو هستند که می خواهند هم خنده دار باشند و هم منادی ارزش های اخلاقی. اما در عمل آنقدر شوخی ها زشت و افراظی از کار در می آیند که با ارزش های موردنظر در تضاد است. اما انیمیشن لگو با ظرافت و هوشمندی از این ورطه عبور کرده است تا ثابت کند که می توان تماشاگران کودک و نوجوان و در این مورد حتی بزرگسالان را خنداند بدون اینکه متوسل به شوخی های زشت و غیراخلاقی شد.
فیلم لگو انتقاد سنگینی است به نظام حاکم بر عالم سرگرمی و فرهنگ پاپ جهان است. نظامی که در شرکت های محصول آن، هر لذت لحظه ای بایستی از قبل به بیننده دیکته و امر شود. نوک انتقادات فیلم به جهانی است که انتظار آرمان گرایی را دارد، اما در واقع در یک دنیای یکنواخت آرمان های هیچ کس به واقعیت نخواهد پیوست و مردم ترس انتقاد از این وضعیت را دارند. این نظام سرگرمی سازی علناً افراد جامعه را مردمی ساده می پندارد که در نهایت چیزی جز کارگرانی مطیع نیستند اما تصور زندگی که در آن ظاهراً همه چیز فوق العاده ست (Everything Is Awesome) به آنها داده شده است!
لگو آخرین نمونه تلاش هالیوود است که سعی می کند پیام های ضدسرمایه داری را در مغز بچه ها و نوجوانان حک کند. فیلم بسیار وامدار داستانهای افسانه گریز پستمدرن راجع به دنیاهای ساختگی و تلاش های محکوم به شکست انسان در رویارویی با خویشتنِ خود، با واقعیت است.
انیمیشن لگو قطعاً جزو بهترین انیمیشن های تاریخ سینما است. انیمیشنی پیشرو که آن را می توان آغاز کننده فصل جدیدی در صنعت انیمیشن سازی دانست.
موحد منتقم- مرداد نود و سه
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|