پرده سینما

«آن سوی باد» اورسن ولز، بدون در نظر گرفتن مشارکت ایران بر پرده می آید

مریم پزشکپور

 

 

 

 

 

 

 

 

در مطبوعات سینمایی ایران در دهه 1350 نام کشور ایران به عنوان یکی از سرمایه گذاران فیلم آن سوی باد مشاهده می شود. این سرمایه گذاری از طریق «شرکت گسترش صنایع سینمایی ایران» صورت گرفت. اما به نظر نمی رسد پس از حدود چهل سال از آن زمان، نامی از این مشارکت به میان آورده شود یا حقوق مادی و معنوی ایران لحاظ گردد.

 

 

ولز و فیلمبردارش سر صحنه آن سوی بادخبر در وهله اول ساده است: ایسنا به نقل از روزنامه گاردین، گزارش داد آن سوی باد فیلم گمشده اورسن ولز، كارگردان صاحب‌نام سینمای جهان سال‌ها پس از مرگ وی به پرده سینماها خواهد آمد. ولز در سال 1972 برای اولین‌بار آن سوی باد را مقابل دوربین برد و بازیگران نامداری چون جان هوستون، دنیس هاپر و كلود شابرول قرار بود در آن ایفای نقش كنند.

این فیلم به دلیل كمبود بودجه و همچنین بیماری اوسن ولز نیمه‌تمام ماند، هرچند این كارگردان بزرگ هر زمان پولی به‌دست می‌آورد،‌ سكانس‌هایی از آن را مقابل دوربین می‌برد. آن سوی باد فیلم هرگز به پایان نرسید و پس از مرگ اورسن ولز در سال 1982، برای همیشه به كنار گذاشته شد. اما كنت سیدل، وكیل مدافعی كه به دنبال دریافت حق ساخت این فیلم است اعلام كرد ساخت این پروژه به‌زودی آغاز می‌شود و علاقه‌مندان سینما قادر به تماشای آخرین دستاورد اورسن ولز خواهند بود.

 اما نکته ای که به نظر من قابل توجه می آید این است که در مطبوعات سینمایی ایران در دهه 1350 نام کشور ایران به عنوان یکی از سرمایه گذاران فیلم آن سوی باد مشاهده می شود. این سرمایه گذاری از طریق «شرکت گسترش صنایع سینمایی ایران» صورت گرفت. اما به نظر نمی رسد پس از حدود چهل سال از آن زمان، نامی از این مشارکت به میان آورده شود یا حقوق مادی و معنوی ایران لحاظ گردد. بهمن فرمان آرا به عنوان مدیرعامل وقت این شرکت در گفتگوی مفصلی که با رضا درستکار و سعید عقیقی در  کتاب «بهمن فرمان آرا، زندگی و آثار» انجام داده است در این باره چنین گفته است:

 

*بر سر آن فیلم آن سوی وزش باد، اورسن ولز می گفت هنوز یک کلوزآپ کم دارد و فیلم را به طور کامل تدوین نمی کرد. در حالی که چهل دقیقه از آن تدوین شده بود، هشت میلیون دلار می خریدند. این در شرایطی بود که قرارداد صد و پنجاه هزار دلاری شرکت (که پیش از ورود من بسته شده بود) بر سر این فیلم تا 5/1 میلیون دلار پیش رفته بود، و با این وضعیت، سهم شرکت در این فیلم عملاً از بین می رفت.

 

*سرنوشت این فیلم به کجا کشید؟

 

نمایی از فیلم آن سوی باد*بسیار فیلم قابل توجهی است. من نسخه ای از فیلمنامه آن را در اختیار دارم و می توانم به شما بدهم. ولز انواع بازی ها را برای تمام نکردن فیلم درآورد. یک بار به بهانه بیماری، کار را تعطیل کرد. یک بار ناپدید شدن وسائل فیلمبرداری و حتی غیبت خود کارگردان، همه چیز را به هم ریخت و زمان فیلمبرداری را بیشتر کرد... همه می دانیم که یک کلوزآپ نمی تواند فیلم را به طور کامل متوقف کند. ساعت دوازده تا چهار صبح تدوین می کرد و به دلیل غیرعادی بودنِ وقت، دستمزد مونتور سه برابر می شد. من مدام تکرار می کردم که تاریخ دقیق تحویل فیلم را به ما بدهد و او می خواست قبل از تاریخ تحویل فیلم، پول بیشتری بگیرد. وقتی فهمید تا تاریخ تحویل فیلم به او پول نمی دهیم، بلند شد و با من خداحافظی کرد و رفت و پول ناهاری را که او دعوت کرده بود، در نهایت من پرداخت کردم! اما فیلم ماند و پس از انقلاب، کسانی که «خانه ایران» را تصرف کردند، فیلم را به قیمت 250000 دلار فروختند! الان خیلی ها دنبال فیلم اند چون آخرین فیلم ولز است. نمی دانم تکلیف مالکیت فیلم به کجا کشیده است؟»

کتاب «بهمن فرمان آرا، زندگی و آثار» صفحات 164 و 165

جمله آخر بهمن فرمان آرا قابل تأمل است! «نمی دانم تکلیف مالکیت فیلم به کجا کشیده است؟» آیا مالکیت ایران بر فیلم به طور کامل واگذار شده است؟ آیا واگذارکنندگان اختیارات قانونی و کامل برای این کار داشته اند؟ یا این واگذاری محدود و احیاناً بدون اختیارات قانونی بوده است و حقوق ایران همچنان پابرجاست، ولی کسی خیال توجه به آن را ندارد؟


 تاريخ ارسال: 1389/11/6
کلید واژه‌ها:

فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.