یک‌سال با 20 خبر خوش؛ آش سینما چندان هم شور نبود

در فاصله شهریور 89 تا شهریور 90 سینمای ایران علیرغم همه حواشی، خبرهای خوشی هم برای سینماگران و مردم به همراه داشت.

در حالی که طی یکی دو سال اخیر، بیشتر جریان‌سازی‌های رسانه‌ای معطوف به اختلافات موجود و بارز بین معاونت سینمایی به عنوان متولی دولتی سینمای کشور، خانه سینما به عنوان جامعه اصناف سینمایی کشور و تشکل‌های وابسته به این دو بوده است، و علی‌رغم همه انتقاداتی که به ضعف‌ها از سویی و ناسازگاری‌ها از سویی دیگر از سوی رسانه‌ها صورت گرفته، اما می‌شود به‌مناسبت روز ملی سینما چشم‌ها را به قول شاعر شست و جور دیگر به قضایا نگاه کرد یا به عبارتی منصفانه‌تر همه اتفاقات خوب و شیرینی که در فاصله شهریور 89 تا شهریور 90 بر این سینما گذشته را پشت سر هم ردیف کرد و به این نتیجه رسید که علی‌رغم این که ظاهرا سینمای ایران دو آشپز دارد، آش سینما چندان هم شور نبوده است!

1-رونق گیشه‌ها با تنوع در اکران

علی رغم همه انرژی‌های منفی گیشه سال 89-90 از گیشه سال قبل‌ترش موفق‌تر بود. سه فیلم در شش ماهه اول سال میلیاردی شدند و چند فیلم دیگر نیز مجموع فروش تهران و شهرستان‌شان بالای یک میلیارد بود. مابقی فیلم‌ها نیز در ژانرهای مختلف فروش متوسط و متوسط رو به بالا داشتند و تعداد فیلم‌های با فروش متوسط رو به پایین و کم‌فروش در این فهرست کم‌ بود. باید به این نکته هم دقت کرد که شورای صنفی نمایش در این پروسه، کم‌تر مثل سال‌های قبل به فیلم‌های کمدی بازاری روی خوش نشان داد و سعی کرد در چینش فیلم‌ها، اصل تنوع را در نظر بگیرد و این‌گونه بود که چند فیلم‌ که روی پرمخاطب شدن آنها حسابی باز نمی‌شد (مثل اینجا بدون من) مخاطب خود را پیدا کردند. گرچه در این گیر و دار، کماکان عده‌ای هم نسبت به کلیت موضوع استقبال از سینمای ایران انتقاد داشتند اما آمار نشان می‌دهد که اوضاع سینمای ایران به ویژه در شش ماه اول سال 90 بهتر از پیش بوده است.

2-اتفاق‌نظر منتقدان، مسئولان و مردم بر سر یک فیلم

صدور مجوز ادامه تولید فیلم جدایی نادر از سیمین پس از ماجراهایی که به‌دلیل رفتار هیجانی سازنده‌اش در جشن پیشین خانه سینما به توقف آن انجامید، نمایش آن در جشنواره و کسب نیمی از جوایز اصلی فجر، در ادامه اکران موفق آن و موفقیت نزد منتقدان، پیروزی در جشنواره برلین و چندین و چند جشنواره دیگر و نیز حضور موفق در اکران کشورهای مختلف، موفقیت‌های فیلمی را رقم زد که چه بخواهیم و چه نخواهیم؛ در یک سال گذشته تولید شده و در تاریخ سینمای ایران به سال 1389- 90  ثبت شده است.

3-بازگشت سینماگران پس از سال‌ها

در یک سال گذشته سینماگرانی پروانه ساخت گرفتند و فیلم ساختند که سال‌ها از آنها خبری نبود. بازگشت آنها به سینما، در درجه اول نشان‌گر وجود فضایی است که قرار است نمایانگر عدالت و دوری از دسته‌بازی باشد. شاپور قریب، پرویز صبری از این جمله‌اند و البته صدور پروانه برای تهیه‌کنندگانی که سال‌ها از آن‌ها خبری نبود؛ مثل هادی مشکات.

 4-جوایز بین‌المللی

به‌جز فیلم اصغر فرهادی که در اکثر رویدادهای جهانی حاضر بود، فیلم‌هایی چون اینجا بدون من، آلزایمر، سیب و سلما  و... نیز حضورهای بین‌المللی را تجربه کردند. باید دقت کرد که در دوره جدید معاونت سینمایی روی چگونگی حضور فیلم‌ها در جشنواره‌های خارجی حساسیت وجود داشت و با این وجود می‌توان این میزان حضور را به طور نسبی موفق ارزیابی کرد.

5-استقلال

استقلال خانه سینما موضوعی بود که از سوی گردانندگان این خانه به عنوان یک برگ‌برنده رسانه‌ای شد. اگر تا سال گذشته، خزانه خانه سینما به‌دلیل اختلاف‌نظرها، خالی می‌نمود و حتی گردانندگانش دست به دامان اهالی سینما و مردم شده بودند، اما ناگهان یک شرکت خصوصی کار را به جایی رساند که حرف از استقلال زده شود و مدیرعامل خانه از لذت خصوصی شدن سخن بگوید. گرچه حرف و حدیث در این باره زیاد بود و حتی کار به شکایت و شکایت‌کشی هم رسید و البته کسی هم تا این لحظه نتوانست با سند ثابت کند که این استقلال، چندان هم از طریق دلسوزی بخش خصوصی به دست نیامده است.

6-شورای عالی سینما

طرح تشکیل شورای عالی سینما با حضور نفر اول قوه مجریه، اتفاق بزرگی بود که با تشکیل چند جلسه و اعلام چند محور مهم برای ارتقای سینمای ایران مطرح شد. رخدادی که برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران به این شکل و اندازه به وقوع می‌پیوست و البته سهم‌خواهی‌ها در تشکیل این شورا هم حاشیه‌هایی به همراه داشت گرچه اهالی سینما، به هرشکل تولد این شورا را برای آینده سینما، به فال نیک گرفتند.

7-سازمان سینمایی

تبدیل معاونت سینمایی به سازمان سینمایی از طرح و برنامه‌هایی بود که با روی کار آمدن جواد شمقدری به عنوان معاون امور سینمایی مطرح شد و از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد تأیید و حمایت قرار گرفت.

8-بازگشت جشنواره کودک به اصفهان

بازگشت جشنواره فیلم کودک به شهر اصفهان شاید آرزویی بود که در قلب بسیاری از فیلمسازان، اهالی رسانه، منتقدان و شاید حتی سینماگران و مهمانان خارجی جشنواره بود. در حقیقت احمد میرعلایی و همکارانش در بنیاد فارابی، قدمی برداشتند تا این جشنواره بین‌المللی به برند خود بازگردد!

9-آغاز فاز جدید مبارزه با قاچاق فیلم

در جلسه مشترک مسوولان ستاد مبارزه با محصولات غیرمجاز و پلیس اطلاعات و امنیت کل کشور مشکلات و راهکارهای جدید برای مبارزه جدی‌تر با قاچاق فیلم را مورد بررسی قرار گرفت و تمرکز بیشتری در شش ماه نخست سال 90 روی این راهکارهای مبارزاتی صورت گرفت..

10-تأثیرپذیری مخاطبان سینما از «هفت»

یک برنامه تأثیرگذار تلویزیونی درباره سینما در مایه‌های برنامه جنجالی 90، آرزویی بود که به‌تدریج در حال تحقق است. فریدون جیرانی، مسعود فراستی و همکاران‌شان به همراه اتاق فکر سیما، با «هفت» به سینمای ایران هیجان بخشیده‌اند و در بسیاری موارد، به رونق سینمای ایران و تصمیم‌گیری مردم در تمییز فیلم خوب و فیلم بد کمک کرده‌اند.

11-آغاز پروژه حضرت محمد(ص) و تولید چند فیلم درباره تاریخ اسلام

کسب پروانه ساخت و آغاز پروژه حضرت محمد(ص) به‌کارگردانی مجید مجیدی و با همکاری گروهی از حرفه‌ای‌ترین سینماگران ایرانی و خارجی از خبرهای خوب سال سینمایی اخیر بود. جالب آن که در پی این اتفاق چند پروانه ساخت دیگر برای تولید فیلم در مقطع تاریخی صدراسلام صادر شد که از آن جمله می‌توان به فیلم‌های جدید مهدی صباغ‌زاده و علی شاه‌حاتمی اشاره کرد.

12-حمایت از تولید و اکران فیلم‌های ارزشی

گرچه با توجه به حضور جواد شمقدری و همکارانش در هیئت اسلامی هنرمندان، منتقدان به جریان غالب بر سینمای ایران انتظارات بیشتری نسبت به تولید فیلم‌های ارزشی داشتند، اما به هر روی، وی - که معتقد بود رکود و کم‌کاری در این زمینه مربوط به گذشته است و برافراشتن این پرچم زمان می‌خواهد- در یک سال اخیر، گام‌هایی در حمایت از تولید و اکران این فیلم‌ها برداشت. اکران موفق ملک سلیمان در پاییز سال 89 که کسی پیش‌بینی فروش میلیاردی آن را نمیکرد، حمایت از تولید فیلم‌های سیاسی مثل اخراجی‌ها3، پایان‌نامه، خیابان‌های آرام، گزارش یک جشن و قلاده‌های طلا، تولید پروژه‌های دفاع مقدسی مثل شور شیرین و صدور پروانه ساخت چند پروژه دفاع مقدسی دیگر و نیز صدور پروانه ساخت برای تولید فیلم‌هایی درباره تاریخ انقلاب (از جمله یکی دو فیلم با موضوع تسخیر لانه جاسوسی) از جمله این اقدامات است.

13-تأثیر اکران رمضانی بر فروش فیلم‌ها

امسال و در طرح نمایش فیلم بعد از افطار ماه رمضان، فیلم‌های بسیاری سود بردند و حتی فیلمی مثل سوت پایان در این ایام توانست به مخاطب عام‌تری نسبت به داشته‌هایش برسد.

14-رونق چشمگیر شبکه نمایش خانگی با تولید مجموعه‌های مستقل

تولید و توزیع مجموعه فیلم قهوه تلخ و مجموعه‌های دیگری چون قلب یخی‌ از اتفاقات یک سال سینمایی اخیر بود که رونق خاصی را در شبکه نمایش خانگی حاکم کرد. پخش نسخه‌های رسمی فیلم‌های اکران با فاصله کم از پایان نمایش عمومی نیز با همه اشکالات موجود، در این دوره ادامه یافت که این روند به نفع صاحب فیلم بود و هم نظر مردم را جلب میکرد.

15-حرکت شورای پروانه ساخت به سمت صنف

واگذاری بخشی از مسئولیت‌های صدور پروانه فیلمسازی به تشکل صنفی اتحادیه تهیه‌کنندگان از اتفاقاتی بود که گرچه با واکنش‌هایی روبه‌رو شد اما در کلیت قضیه مورد تأیید بسیاری از اهالی سینما بود.

16-آزادی سینماگران

در سال اخیرچند سینماگر که به‌دلایل گوناگون امنیتی بازداشت شده بودند و در حبس به سر می‌بردند، آزاد شدند.

17-خدمات مالیاتی برای سینمایی‌ها

فروردین 90 اعلام شد که طبق توافقات انجام شده، به‌زودی صنف واحد اتحادیه تهیه‌کنندگان خدمات مالیاتی رایگان به اهالی سینما ارایه می‌کند. بابک خانیان مشاور اجرایی معاونت سینمایی خبر داد طبق توافقی که با سیدضیاء هاشمی رئیس صنف واحد اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران صورت گرفت، تفاهم‌نامه‌ای بین این صنف و معاونت سینمایی به امضاء درخواهد آمد تا صنف واحد اتحادیه تهیه‌کنندگان با حمایت‌های مالی و معنوی که از سوی معاونت سینمایی صورت میگیرد خدمات مالیاتی رایگان به اهالی صنوف مختلف سینما ارایه دهد.

18-از سینماسازی تا کمکهای شهرداری به سینما

تلاش «سینما شهر» و مجموعه معاونت سینمایی برای سالن‌سازی در تهران و شهرستان‌ها امسال نیز ادامه یافت. از سویی شهرداری تهران نیز به دفعات در این زمینه پیش‌فدم شد که زده شدن کلنگ پردیس باران از آن جمله بود. آخرین پردیسی که خبر آن رسانه‌ای شد، پردیس کیان بود. افتتاح ایستگاه سینما در مترو و اقدامات شهری دیگر را نیز میتوان در این زمینه مورد ارزیابی قرار داد.

19-جشن‌ها و جشنواره‌های داخلی

در سال سینمایی اخیر، برپایی جشن‌های ریز و درشت سینمایی، هر کدام جذابیت و هیاهوی خاصی را برای سینما و مخاطبانش رقم زد. از مهم‌ترین رویداد سینمایی سال (جشنواره فیلم فجر) گرفته که امسال یکی از متفاوت‌ترین دوره‌های خود را از نظر تعداد فیلم، حجم فیلم خوب، داوری متفاوت و البته جنجالی پشت سر گذاشت تا جشنواره‌هایی مثل میلاد سرخ یا آموزشگاه‌های سینمایی که اولین دوره خود را پشت سر میگذاشتند. جشن‌های صنفی نیز امسال به طور مرتب برگزار شد و جشن‌های منتقدان و مجلات سینمایی نیز هر کدام برای سینما، رونق و جذابیت مضاعفی به همراه آورد.

20-ادامه نمایش فیلم‌هایی که رنگ پرده را ندیده بودند

در پی سیاست‌ معاونت سینمایی جدید، در یک سال سینمایی اخیر نیز نمایش فیلم‌هایی که رنگ پرده را ندیده بودند با تمهیدات خاصی مثلا اکران محدود یا اکران در شهرستا‌ن‌ها با نظر مقامات استانی ادامه یافت. در سال 90 نیز برخی فیلم‌ها که در جشنواره بیست و نهم فیلم فجر به بخش نوعی نگاه رسیده بودند، با کم‌ترین مشکل روی پرده رفتند.

امسال خبرهای سینمایی دیگری هم به گوش رسید و خبرهای خوش دیگری هم در راه است!

منبع: فارس