پرده سینما

سینما چیزی جز دیدن نیست! نگاهی به فیلم «شیرین» ساخته عباس کیارستمی

علیرضا انتظاری

  

 

 

 

 

 

 

 

نقد و بررسی فیلم شیرین ساخته عباس کیارستمی

 

پوستر فیلم «شیرین» ساخته عباس کیارستمیشاید اکنون و بعد از این که مدت ها از ساخت فیلم شیرین می گذرد نوشتن در مورد این فیلم کمی بی مورد و غیر ضروری به نظر برسد، وقتی به طور اتفاقی فیلم شیرین را برای سومین بار در سینمای خصوصی منزل یکی از دوستان دیدم، بر آن شدم تا این بار چند جمله ای در مورد آن بنویسم.

عباس کیارستمی همیشه به خاطر نوع نگاه و جهان بینی خاصی که دارد در معرض انتقاد بسیاری از افراد قرار گرفته است. در سینمای ایران همیشه عده ای بوده و هستند که جلوی سینمای کیارستمی ایستاده اند و بر علیه او موضع گرفته اند، این موضع به دلیل آن است که کیارستمی همیشه به دنبال تجربه کردن از طرق گوناگون و مختلف بوده است و هیچ وقت خود را به فیلم سازی در یک نوع خاص سینما محدود نکرده است. با وجود آنکه بسیاری فیلم شیرین را مورد بی مهری قرار دادند، اما این غیر قابل انکار است که شیرین بدون اغراق بی بدیل ترین فیلم در مورد زنان ایرانی است و به نوعی ادای دین عباس کیارستمی و سینمای ایران به شیر زنان ایران زمین محسوب می شود.

کیارستمی شیرین را بر اساس داستان «خسرو و شیرین» از نظامی گنجوی و کتاب «خسرو و شیرین» به قلم فریده گلبو ساخته است. فیلمنامه یا بهتر است بگویم نمایشنامه ای که محمد رحمانیان نمایشنامه نویس شهیر ایرانی نیز آن را بازنویسی کرده است.

ایده فیلم شیرین بسیار جذاب است. شیرین در ظاهر فیلم ساده ای به نظر می رسد، اما تا امروز جدی ترین و بهترین اقتباسی است که سینمای ایران از ادبیات کهن کشورمان داشته است. ادبیاتی که نه تنها دیگر در میان عوام جایی ندارد، بلکه خواص هم آن را از یاد برده اند و به همین دلیل پرداختن به آن کار ساده ای نیست. کیارستمی در این فیلم با هوشمندی و درایت هر چه تمام تر تنها روایتی کلامی از این داستان اسطوره ای را روایت می کند و هیچ گونه تصویر سازی از داستان اصلی فیلم انجام نمی دهد. کیارستمی با این کار هویتی تازه برای ادبیات کهن ایران زمین می سازد و جوانان و سایر آحاد جامعه را ترغیب و تشویق به مطالعه در مورد ادبیات کهن سرزمین مان می نماید. کیارستمی با فاصله گرفتن از سینمای کلاسیک تجربه ای انجام می دهد که نتیجه آن برای همگان در ایران و جهان خیره کننده است. کیارستمی سعی بر آن دارد تا در این فیلم نمادی از اخلاق را  در ذهن و روح مخاطبانش بیافریند.

درونمایه اصلی فیلم شیرین از خودگذشتگی زنانه است، به ویژه آن که در داستان های اساطیری ایران زمین اغلب زنان افرادی از خودگذشته و درد کشیده بوده اند و یکی از دلایل استفاده عباس کیارستمی از بازیگران زن در فیلم شیرین به همین دلیل بوده است و از ابتدای امر کیارستمی هدف خود را به عنوان کارگردان این فیلم مشخص نموده است.

شیرین روایتی نادیده را غیر مستیقم تفهیم و بازسازی می کند و  ابتکار و خلاقیت در سراسر فیلم در معرض دید قرار می دهد. شیرین فیلمی است که از آغاز تا پایان تنها ری اکشن تماشاگران یک فیلم با همراهی صدا در ذهن مخاطب شکل می دهد. داستان در این فیلم مهم نیست، بلکه این تنها احساسات است که در چشم بازیگران موج می زند و این موج احساسات دیدنی است و سینما چیزی جز دیدن نیست!

بر خلاف آن که این فیلم در شکل ظاهری فیلمی ساده انگارانه و با ساختاری پیش پا افتاده به نظر می رسد، اتفاقاً فیلمی پر از پیچ و خم های متفاوت است. شیرین فیلمی است در دل یک فیلم. فیلمی که قرار است مخاطب واقعی آن را نبیند و تنها بر اساس ری اکشن بازیگرانی که نقش تماشاگران فیلم را بازی می کنند و صداها و نورهایی که می بیند و می شنود به منظور و هدف فیلم ساز دست یابد. کیارستمی در این فیلم با هوشمندی هرچه تمام تر و برخلاف روال عادی تلاش نمی کند تا بازیگران را به نقش بدل کند بلکه می خواهد مخاطب هویت و شخصیت اصلی آن ها را بشناسد و به یاد آورد و با احساسات واقعی بازیگران سینمای ایران روبرو شود.

موقعیت های نمایشی فیلم همگی عالی از آب درآمده اند. یک نمایش رادیویی مدرن با بهره گیری از صداپیشگان مجرب که همه این ها دست در دست هم داده اند تا شیرین به اثری ماندگار بدل شود.

پوستر فیلم «شیرین» همه چیز در شیرین به شکلی اعجاب آور برای مخاطب واقعی می شود، ری اکشن بازیگران، صدای صدا پیشگان و داستان کهن و جذاب خسرو و شیرین به همراه ایده بکر و ناب عباس کیارستمی که همیشه جزو بهترین های سینمای ایران بوده است.

قابل تأمل ترین نکته فیلم شیرین این است که کیارستمی در این فیلم از تدوین و کات های پی در پی استفاده کرده است و این نکته ای است که در سایر فیلم های این کارگردان به چشم نمی خورد.

یکی دیگر از شاخصه های مهم و اصلی فیلم شیرین دوبله به یاد ماندنی آن است. مینو غزنوی، زهره شکوفنده، فهیمه راستکار، خسر خسرو شاهی و منوچهر اسماعیلی با شور و حال خاصی که در لحن و بیان خویش دارند مخاطب را به یاد های سال های نه چندان دور و دوران رشد و شکوفایی هنر دوبلاژ در ایران می اندازند. دوبلاژ در این فیلم اهمیت خاصی دارد. چرا که نه تنها با مخاطب فیلم ارتباطی مستقیم دارد بلکه نیمی از ری اکشن بازیگران فیلم هم مربوط به صدایی است که می شوند. صدا در فیلم شیرین به نوعی تصویر سازی می کند و مخاطب می تواند خود را در فضای مربوط به وقایع فیلم ببیند.

بازیگران فیلم شیرین اغلب عالی ایفای نقش کرده اند و به جز یکی دو مورد خاص اغراقی در بازی و میمیک صورت آن ها مشاهده نمی شود. این تحت تأثیر قرار گرفتن داستان و حس و حال بازیگران آن برای مخاطب بسیار جذاب است چرا که برای اولین بار است که مخاطب ایرانی واقعیات عینی و درونی زنان بازیگر سینمای ایران را که به صورت حقیقی بروز یافته را به نظاره می نشیند.

کیارستمی با هوشمندی هرچه تمام تر تنها از احساسات بازیگران زن در این فیلم بهره گرفته است و دلیل آن را می توان چند نکته دانست: یکی آن که نام فیلم «شیرین» است و کیارستمی خواسته تا زنانه بودن اثر کاملاً حفظ شود. دوم اینکه احساسات زنان بسیار قوی تر از احساسات مردانه است. زنان در این فیلم به خوبی تصویری از اندوه، ترس و نفرت را از خود به نمایش می گذارند حال آن که مردان چنین قدرتی در بروز احساسات خود ندارند.

شیرین یکی از ماندگار ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران است و مانند گوهری است جاودانه از تمامی نسل های بازیگران زن سینمای ایران، آلبومی زیبا و جذاب که تا نسل ها بعد می تواند زیبایی و جذابیت خود را حفظ نماید. فیلمی قابل دفاع و به نوعی ادای دینی است نسبت به سینمای ایران که از جذابیت های فوق العاده ای برخوردار است. فیلمی که البته تماشای آن سخت است و با یک بار دیدن فیلم نمی توان به تمام زوایای پنهان آن پی برد.

 

 

 


 تاريخ ارسال: 1390/7/29
کلید واژه‌ها:

نظرات خوانندگان
>>>مینا:

تو رو خدا واسه خودتون کلاس الکی نذارین که مثلا به عمق فیلم غور کردین.. یه فیلم چرند و اشغال

1+22-

يكشنبه 31 مرداد 1395



>>>shahrzad:

من فیلم های کیارستمی رو خیلی دوست دارم . فوق العاده هستن و بسیار تاثیرگذار با وجود صحنه های ساده ولی بسیار پرمعنا. احساس زیبا، لطیف. کیارستمی جزو نوابغ سینمای جهان هست. منتها برخلاف سایر فیلم های کیارستمی، فیلم شیرین طوری بود که دوست داشتم همش بزنم جلو یا در کنار دیدنش مشغول کار دیگه ای بشم و در نهایت ترجیح دادم شب قبل از خواب صوت این فیلم رو فقط بشنوم و لذت ببرم. یعنی مثه سایر فیلم های ایشون از اول تا آخر، سکانس به سکانس فیلم رو با دقت ندیدم. خود تصاویر و چهره ها آدم رو گمراه می کنه و بی حوصله و صدا رو گاهی آدم گم می کنه. هیچ ایرادی نداره کسی نقد منفی می کنه. من دیدم بعضی ها ناراحت بودن چرا چند نفر نظر و نقدی منفی کرده. هیچ کارگردانی یا فیلمی در تاریخ سینما نبوده که 100 درصد نقد مثبت داشته باشه و عالی باشه. من با نقد خانم نگار ص کاملا موافقم. نباید در مقابل نقدهای منفی سریع احساساتی شد. روحش شاد

0+0-

يكشنبه 24 مرداد 1395



>>>امین:

زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود صحنه پیوسته بجاست خوشتر ان نغمه که مردم بسپارند به یاد اقای کیارستمی نغمه های خود را خواند و رفت ما خیلی هنر کنیم شنونده خوبی شاید باشیم ....

1+0-

سه‌شنبه 12 مرداد 1395



>>>محمد جواد احمدی بهبهانی:

بنظر من طبیعی است که این اظهار نظرهای از صفر تابیست برای یک چنین فیلمی میشود واین خود از عظمت چنین کاری است. بدون شک درمورد همه کارهای عظیم این طیف از صفر تا بیست رخ میدهد. حتی برای بزرگترین پدیده هستی یعنی آفرینش چهان هستی نیز قطعا این اختلاف نظرها دیده میشود..در حالیکه برای اتفاقات و آثار معمولی هرگز چنین طیفی دیده نمیشودو معمولا نمره ها در طرفین عدد ده است.درک افکار بزرگ بدون شک برای همه افراد انسانی ممکن نیست. بسیاری از مردم از بزرگترین موسیقیهای تاریخ بشر هیچگونه لذتی نمیبرند .لبخند ژوگوند را تعدا دمحدودی در جهان تاکنون بانهایت لذت دیده اند. در هرحال آثار کیارستمی با همه ظاهر ساده اش قطعا بسیار عمیق است و هیچ دلیلی ندارد که وقتی آن را درک نمیکنیم به آن توهین کنیم در اینگونه موارد بهتر است بعد از یکبار دیدن نقد نقادان فیلم را بخوانیم ومجددا آن را ببینیم.متشکرم

0+0-

سه‌شنبه 22 تير 1395



>>>حسین:

سلام.تورو خدا الکی در مورد چیزی که نمی دونید حرف نزنید ای فیلم یکی از بهترین هاست حال ندارم زیاد بنویسم

3+1-

چهارشنبه 21 آبان 1393



>>>سجاد:

آخرش که چی؟ 100 تا بازیگر رو دور هم جمع کرده که فیلم ببیننکه چی ؟من نمی فهم .مثلا میخواسته ری اکشنشون رو ببینیم.

0+53-

سه‌شنبه 6 آبان 1393



>>>کاوه:

این فیلم بهترین هدیه ای میتونه باشه که من به همسرم تقدیم کنم

3+0-

چهارشنبه 29 شهريوž



>>>فرشاد:

این نقد را دوست داشتم و بینهایت از فیلم لذت بردم. مطمئنام اون دوستی هم که با اسامی گوناگون سعی داره بگه فیلم و آقای کیارستمی را دوست نداره و توی تمام جملهاش از متاسفم استفاده کرده هم کلی از فیلم لذت برده!

2+0-

پنجشنبه 29 تير 1391



>>>وحید ق:

وای که این فیلم چقدر زیباست. بهترین توصیف همین یه کلمه س: زیبـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــا

2+1-

دوشنبه 26 تير 1391



>>>نگار ص:

خیلی ممنون از برسی که راجب فیلم کردین راستش من از فیلم لذت بردم و دوستش داشتم. ولی فکر میکنم این زنها میتونستن زنهای دیگه باشن تا فیلم و راکشن های طبیعی تری رو شاهد باشیم . و دلیل اینکه این حرف رو میزنم اینه که بازیگرها بنظره من کمی اغراق در هیاجاناتشون بود. و اینکه چون این بازیگر ها چهره های هستند که اکثر ما میشناسیم ولی هیچ وقت به این صورت تصویر ساده و نمای نزدیک به صورتی که در فیلم دیدیم نادیده بودیم ازشون من میدیدم که مخصوصن در اوایل فیلم بیشتر چهری بازیگران جلب توجه میکرد و اجزای صورتشون و حتی بعضی مردم سعی میکردن حدس بزنند که بازیگر چه کسی هست و این کمی حواسپرتی ایجاد کرده بود.

1+0-

جمعه 12 اسفند 1390



>>>شهرزاد:

برای خدمت به فرهنگ و تشویق مردم به خواندن داستانهای کهن آقای کیارستمی می توانستند CD صوتی این کار رو بیرون بدهند.شیرین یک فیلم نبود بلکه توهینی بود به بیننده فیلم.بعد از یک ساعت از تماشای فیلم تحمل آن فضای تاریک غیر ممکن بود.

0+2-

دوشنبه 10 بهمن 1390



>>>محمد :

نگاه نسبت به شاهكار خيلي سطح پايينه متاسم . و اينكه شيرين كيارستمي اساسا فيلم نيست تا بخواي در موردش صحبت بشه كه خوبه يا بده عاليه يا محشره اصلا شيرين تو رده فيلم نيست هيچ كدوم از مشخصات فيلم رو نداره اره ميشه گفت فيلمه يه فيلم خانوادگي انقدر مسخره كه هيچ نميتوان گفت

0+2-

يكشنبه 29 آبان 1390



>>>محسن:

شیرین یک شاهکار واقعی بود و واقعا از دیدن اون لذت بردم زنده باد عباس کیارستمی.

16+0-

پنجشنبه 26 آبان 1390



>>>وقتي كه :

وقتي كه شيرين فيلم شد فرهاد هم سينما دار وقتي رحمانيان نوشت عباس ساخت بازيگران بي عار

0+0-

سه‌شنبه 24 آبان 1390



>>>محمد:

یه خبر شیرین برای سینمای ایران فیلم شیرین بزودی در سینماهای سراسر کشور اکران می شود و قرار داد نمایش آن امروز بسته شده

0+0-

دوشنبه 2 آبان 1390



>>>سمیرا شیرزاد:

شیرین یکی از بهترین فیلم های هنری و تجربی تاریخ سینمای ایران هست من به این نوع فیلم های علاقه زیادی دارم اما متاسفم که خیلی از مردم مثل نهادهای ذیربطی که برای پخش چنین فیلم هایی هستند چیزی از هنر و تجربه در هنر نمی فهمند و خودشون رو به سینمای کلاسیک وابسته کردن نقد آقای منتظری هم بسیار موجز و روان بود اما کمی در مورد بازیگران فیلم بی انصافی کرده بودن

13+0-

دوشنبه 2 آبان 1390



>>>امین:

شیرین آشغال ترین فیلم سینما است.این شر و ورها چیه به اسم نقد. می خوای چاپلوسی کنی؟ اصلا اسم شیرین را می شود فیلم گذاشت.سینما جز دیدن نیست را هم فهمیدیم.اصلا انقدر بد نوشتی که جای بحث منطقی هم نمی مونه.واقعا متاسفم

2+61-

يكشنبه 1 آبان 1390



>>>رها:

شیرین فوق العاده است من فیلم رو دوست داشتم این فیلم میتونه تاریخچه و یادگار سینمای ایران باشه 113 بازیگر زن مگه شوخیه؟ با همشون خاطره داریم و شیرین این خاطره ها رو یک جا در خودش جمع کرده درود بر آقای کیارستمی عزیز که چنین هوشمندانه دست به ساخت این فیلم زده

1+0-

يكشنبه 1 آبان 1390



>>>عاشق سینما:

من این فیلم رو خیلی دوست داشتم

4+7-

شنبه 30 مهر 1390



>>>سینماگر:

چه تیتر مسخره و بی معنایی . سینما چیزی جز دیدن نیست؟؟؟ واقعا که براتون متاسفم

2+2-

شنبه 30 مهر 1390



>>>شقایق:

من زیاد از فیلم شیرین لذت نبردم به نظر من فیلمنامه بسیار ضعیفی داشت و کیارستمی میتونست با یک متن بهتر و قوی تری شیرین رو بسازه همینطور ری اکشن اغلب بازیگران فیلم غیرمنطقی و غلو شده و تصنعی بود بعضی ها که خیلی ادا و اصول الکی در می آوردن و فقط می خواستن جلب توجه کنن همینطور به نظرم دوبلورها هم زیاد کارشون رو خوب انجام نداده بودن در کل با این که با ایده کیارستمی موافقم و ازش خوشم اومده اما پرداخت فیلم مشکل داره و می تونست خیلی بهتر از این که هست باشه در ضمن جای خیلی از بازیگران هم توش خالی به نظر می رسه

1+3-

شنبه 30 مهر 1390



>>>محمد:

فیلمهای عباس کیارستمی همیشه برای مخاطب همراه با شوک هست کیارستمی هیچوقت تو یه سبک و سیاق فیلم نمیسازه و این خیلی جالبه من اغلب فیلمای کیارستمی رو دوست دارم و شیرین هم یکی از همون فیلماست خیلی ها شیرین رو یه نمایش رادیویی دونستن اما به نظر من بهترین فیلم تاریخ سینما مینونه باشه کیارستمی کارگردان تیزبین و زیرکی هست و خوب میدونه که چی کار کرده من چند بار تا حالا فیلم شیرین رو دیدم اما هیچوقت برام تکراری به نظر نیومده

3+1-

شنبه 30 مهر 1390



>>>M:

Merci az inke bar khalaf aghlab montaghedan bar zed kiarostami jebhe nagereftid

1+1-

شنبه 30 مهر 1390



>>>کارشناس سینما:

شیرین تجربه بسیار دل انگیزی از عباس کیارستمی و یکی از افتخارات سینمای ایران به شمار می رود درود بر آقای منتظری که چنین منصفانه شیرین را مورد تحلیل و بررسی خود قرار داده اند. شیرین فیلمی است یادگاری که تا ابد در اذهان سینماگران و سینمادوستان ایران باقی می ماند. بنده اعتقاد دارم در سال های نه چندان دور تازه سینمای ایران به ارزش واقعی این فیلم دست میابد

2+1-

شنبه 30 مهر 1390



>>>كودك فهيم:

داستان فيلمسازي عباس كيا رستمي همون داستان " پادشاه و خياط" هانس كريستين اندرسونه ! عباس كيا رستمي يه فيلم ساز محليه و نه بيشتر . همين .

5+10-

شنبه 30 مهر 1390




فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.