پرده سینما

شمارش معکوس آغاز شد! نگاهی به 26 فیلم راه یافته به بخش مسابقه جشنواره فجر

مجید رحیمی جعفری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روز گذشته اسامی بیست و شش فیلمی که قرار است در بخش اصلی مسابقه (سودای سیمرغ) شرکت داشته باشند از طریق همین پایگاه به اطلاعتان رسید. بیست و شش فیلمی که در روزهای آغازین بهمن ماه به رقابت با هم خواهند پرداخت. مخاطبین حرفه ای سینما اغلب به خاطر نام کارگردانان است که در صف های طویل جشنواره به حرارت آن می افزایند. با نگاهی به اسامی کارگردانان فیلم های انتخاب شده می توانیم نام های سرشناسی از کارگردانان را مشاهده کنیم. شاید کمتر سالی این همه نام آشنا را در لیست انتخاب شده داشته ایم. سال هایی که در هنگام سر زدن به سالن های سینمایی در جشنواره با خود می گفتیم : «خوب خیلی از این ها را نمی شناسیم کدامشان ممکن است کار خوبی را ساخته باشند و آیا دیدن کارشان ارزش دارد.» ولی امسال در کنار چند نام جدید اغلب چهره های شناخته شده ای هستند ولی باز هم جای بسیاری از بزرگان سینما که به این جشنواره با حضورشان ارزش داده اند خالی است کسانی چون: مجید مجیدی، مسعود جعفری جوزانی، کیانوش عیاری، جعفر پناهی، مسعود کیمیایی، سیروس الوند، رضا میر کریمی و خیلی های دیگر در این دوره حضور ندارند. کارگردان های حاضر را به چند بخش تقسیم کرد:

 

1- کارگردان های کم کار سینما

میترا حجار در فیلم آناهیتا ساخته عزیز الله حمید نژاد. فیلمی که احتمال می رفت به خاطر حضور نامناسب حجار در آمریکا به جشنواره فجر راه پیدا نکند. اما خوشبختانه آناهیتا در جشنواره استشهرام اسدی که هیچ گاه نتوانست به حد و اندازه های روز واقعه باز گردد و امسال با یک فیلم زندگینامه ای از دریاقلی به نام شب واقعه در جشنواره حضور پیدا کرده است که شاید شب واقعه بتواند خاطره ای از «روز»ش را زنده کند. شهریار بحرانی متخصص ساخت داستان های دینی که از سال 1379 که مریم مقدس را ساخت تا به حال هیچ کاری را در عرصه کارگردانی سینما نداشته است. ملک سلیمان جدیدترین ساخته او یکی از بهترین ها و پر سر و صداترین فیلم های جشنواره خواهد بود. با توجه به دیدن قسمت هایی از این فیلم می توانم بگویم استانداردهایی را از لحاظ تکنیکی و جلوه های ویژه در سینمای ایران جابجا خواهد کرد. علیرضا رئیسیان امسال با فیلم چهل سالگی در جشنواره حضور دارد. او معمولاً هر چهار سال یک بار فیلم می سازد و البته فیلم چهار سال قبلش پرونده هاوانا هنوز به اکران عمومی در نیامده است. آخرین اثر این کارگردان ایستگاه متروک در سال 1380 ساخته و در 1381 به اکران درآمد. مجتبی راعی امسال فیلم عصر روز دهم را در جشنواره دارد .راعی نیز معمولاً هر چند سال یک بار فیلم می سازد و بیشتر فیلم هایش در زمره ی فیلم های سینمای خاص لقب می گیرد و به گروه «آسمان باز» فرستاده می شوند تا بیش از چند سالن آن را اکران نکنند. ابراهیم فروزش امسال با فیلم سنگ اول در جشنواره حضور دارد. او که فعالیت خود را از سال 1364 آغاز کرده است هنوز هم نتوانسته است فیلمی موفق را به اکران درآورد. در بعضی اوقات هر شش سال یک بار و گاهی هم هشت سال برای فیلم بعدیش انتظار کشیده است. دو سال پیش هامون و دریا از او در جشنواره به اکران درآمد که مورد پسند قرار نگرفت. عزیز الله حمید نژاد با فیلم آناهیتا در جشنواره امسال حضور دارد. علیرغم موفقیت اشک سرما هنوز حمید نژاد یک فیلمساز مستقل است و مورد حمایت تهیه کننده های حرفه ای قرار نگرفته. چرا که در آناهیتا هم او تهیه کننده حرفه ای ندارد و خودش با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و نیمه حرفه ای تهیه فیلم را به عهده گرفته است. او که فیلم معروف هور در آتش را در سال 1370 ساخت در سال های بعد خیلی کم کار شد و فقط اشک سرما او در این دهه تنها توانست به صورت نصفه و نیمه اکران داشته باشد. او بیشتر در ژانر جنگی (دفاع مقدس) فعالیت داشته است.   

 

2- کارگردان هایی که در صدا و سیما بیشتر معروف هستند

کیفر ساخته حسن فتحیبا بهرام بهرامیان شروع کنم که فارغ التحصیل دانشگاه صدا و سیما است و چند سال  اخیر چند سریال موفق را کارگردانی کرد تا بالاخره به سینما راه یابد و فیلم آل را کارگردانی کند. این فیلم چه در زمان ساختش که مصطفی زمانی را به سینما برد و چه در ماه قبل که تهیه کننده اش درباره آن می گفت به شرطی فیلم را به جشنواره می دهد که در چند سالن اکران شود همواره مورد توجه خبرگزاری های مختلف بوده است. رامبد جوان امسال فیلم پسر آدم دختر حوا را در جشنواره فجر دارد. او چند سال قبل فیلم ناموفق اسپاگتی در هشت دقیقه را ساخت و عدم توفیق این فیلم باعث شد او چند سالی مجدداً به خاستگاه اولیه اش صدا و سیما و  خاستگاه حرفه ای اش بازیگری برگردد.  اما این بار فیلمش در جشنواره فیلم فجر انتخاب شده و امید می رود چشم انداز خوبی پیش روی او قرار داشته باشد. حسن فتحی هم کارگردان دیگر حاضر در جشنواره امسال است و با فیلم کیفر در جشنواره حضور دارد. سریال های فتحی مانند شب دهم، و مدار صفر درجه در زمره ی  بهترین های سیما در این چند سال اخیر بوده است. فتحی که سال گذشته فیلم پستچی سه بار در نمی زند را در جشنواره فجر داشت این بار هم خود را در جشنواره فیلم فجر محک می زند. علی شاه حاتمی که هیچ گاه هیچ کدام از فیلم های سینماییش برایش شهرت سریال خوش رکاب را نیاوردند و به عنوان یک کارگردان تلویزیونی شناخته می شود، امسال با فیلم پرواز مرغابی ها در جشنواره حضور پیدا کرده است. و اما دو دوست مسعود کرامتی و داریوش فرهنگ که هر دو را همه بیشتر به عنوان بازیگران خوبی می شناسند این بار هر دو با هم  به رقابت در مقابل هم می پردازند. کرامتی که  تا به حال فیلم هایش در مورد کودکان بوده امسال با فیلم ترانه کوچک من در جشنواره حضور دارد و فرهنگ با فیلم یک گزارش واقعی. اما آیا فرهنگ با این فیلم می تواند خاطره موفقیت سالهای دور را زنده کند؟

 

3- کارگردان هایی که در دهه اخیر و در همین جشنواره فجر مطرح شدند

هنگامه قاضیانی در فیلم بیداری رویاها ساخته محمدعلی باشه آهنگرشاید بهتر باشد با بهرام توکلی شروع کنم، که پابرهنه در بهشت او در جشنواره فیلم فجر درخشید و او جوایزی را هم از آن خود کرد. توکلی با تحسین به سزایی در جشنواره فجر روبرو شد و شاید خیلی از مخاطبین را منتظر پرسه در مهر خود با حضور لیلا حاتمی، شهاب حسینی و مسعود رایگان در این دوره از جشنواره گذاشته است. محمد علی باشه آهنگر  که در جشنواره دو سال پیش فرزند خاک را با خود آورد و جایزه بهترین فیلم ملی را هم به جز چند جایزه دیگر از آن خود کرد و پس از دو سال با فیلم بیداری رویاها باز هم به جشنواره فجرآمده است. عباس رافعی تنها در جشنواره شناخته می شود چون فیلم هایش طوری است که مورد پسند هیئت انتخاب قرار می گیرد ولی نه مورد پسند منتقدان واقع می شود نه اکران درست و حسابی می شود، در نهایت مخاطب هم با آن ارتباط برقرار نمی کند. پرویز شیخ طادی که با طراحی صحنه به خصوص در کارهای حاتمی کیا شناخته شده بود با فیلم دومش دفتری از آسمان درست ده سال پیش توانست جایگاهی پیدا کند. پس از آن با پشت پرده مه باز هم در جشنواره کمی درخشید ولی موفقیت دیگری را نتوانست حاصل کند. علیرضا امینی که در همین دهه تقریبا پر کار بوده و چند فیلم هم در جشنواره فجر داشته است. ولی تنها فیلم قابل اعتنای او استشهادی برای خدا بود که با وخفه ای اکنون بر پرده سینماها است و همین امر نظرهایی را به فیلم جدیدش جلب خواهد کرد. و بیژن میرباقری که دو فیلم قبلیش در چند سال اخیر مورد پسند مخاطبین و جشنواره فجر قرار گرفت. اولین فیلمش ما همه خوبیم در خارج از کشور هم توانست جوایزی را به دست آورد و فیلم بعدیش روز بر می آید اقتباسی از «مرگ و دوشیزه» نمایشنامه مشهور آریل دورفمن بود.

 

4-کارگردان های پر آوازه سینما

طهران، تهران فیلم دو اپیزودی ساخته داریوش مهرجویی و مهدی کرم پورداریوش مهرجویی، ابراهیم حاتمی کیا، تهمینه میلانی و پوران درخشنده تنها 4 کارگردانی هستند که به صورت مداوم در جریان فیلمسازی و حتی در جشنواره فیلم فجر حضور داشته اند. مهرجویی تنها نماینده نسل اولی کارگردان های ایرانی در این دوره است که طهران تهران را با مهدی کرم پور به صورت مشترک کارگردانی کرده اند. حاتمی کیا هم با به رنگ ارغوان حضور دارد، که شاید باید پنج سال پیش به اکران در می آمد ولی اوضاع به میل او پیش نرفت و این فیلم در محاق قرار گرفت. تهمینه میلانی که در این دهه هم همچون دهه قبل بسیار فعال هست با سوپر استار در سال گذشته در همین جشنواره حضور داشت و امسال فیلم تسویه حساب را در جشنواره دارد که تا همین حالا هم سروصدای زیادی به پا کرده است. پوران  درخشنده با تله فیلم خواب های دنباله دار در بخش مسابقه فیلم های تلویزیونی همان دوره شرکت داشت.

 

و در آخر دو کارگردان که دو فیلم پر فروش در این دو سال گذشته داشته اند معلوم نیست چقدر پیشرفت داشته اند که به جشنواره فجر راه یافته اند. همایون اسعدیان و سید مسعود اطیابی که هر دو، دو فیلم بسیار سخیف ده رقمی و خروس جنگی را در کارنامه داشته اند توانسته اند با دو ساخته جدید به جشنواره فجر راه یابند. می مانند دو فیلم و سه کارگردان: شکلات داغ به کارگردانی و تهیه کنندگی حامد کلاهداری که در چند فیلم نقش های کوتاهی را به عنوان بازیگر ایفا کرده است و نفوذی به کارگردانی مشترک  احمد كاوری و مهدی فیوضی    که هر دو به عنوان کار اولشان این فیلم را سخته اند.

با توجه به توضیحات بالا بیست و هشتم فجر را چگونه می توان ارزیابی کرد؟ شاید بهتر باشد بگویم با توجه به انبوه نام های آشنا برای همه در این دوره عیار اغلب آن ها پایین تر از این رقابت است و نام های آشنا تنها دلیل جذابیت یک دوره نمی شوند شاید بسیاری از مخاطبین ترجیح بدهند فیلم های مستقل سینمایی را در جشنواره به تماشا بنشینند تا اینکه کار کسانی که پادرهوا فیلم می سازند یا اصلا کارشان تنها در مدیوم تلویزیونی خریدار دارد. جای چند فیلم هم به نظر می آید بسیار خالی است و شاید آن ها بهتر از دیگر فیلم ها می درخشیدند.  پاداش ساخته کمال تبریزی که قرار بود عید فطر به اکران درآید و در آخر سر تصمیم بر اکران در جشنواره شد از این بخش توسط هیئت انتخاب کنار گذاشته شد. آتشکار ساخته محسن امیر یوسفی دیگر فیلم کنار گذاشته شده بود که در جشنواره های جهانی درخشیده بود. سن پترزبورگ ساخته بهروز افخمی که یک فیلم گیشه ای هم به نظر می آید توسط برادران قاسم خانی نوشته شده بود و از بخش مسابقه کنار گذاشته شد. دیگر فیلمی که به توان به آن اشاره کرد لطفا مزاحم نشوید! ساخته محسن عبدالوهاب همکار سال های اخیر رخشان بنی اعتماد است که این بار به صورت مستقل این فیلم را کراگردانی کرده است و بازیگران سرشناسی در آن ایفای نقش می کنند. می توان گفت این چهار فیم جلوه خوبی به جشنواره می دادند ولی مورد اغماض قرار گرفتند. البته امیدوارم فیلم های منتخب آثاری درخور باشند و حرف های ما همه پیش داوری های اشتباه از کار درآید.

 


 تاريخ ارسال: 1388/10/23
کلید واژه‌ها:

فرم ارسال نظرات خوانندگان

نام (ضروري):
نظر شما (ضروري):
كد امنيتي (ضروري) :
كد امنيتي تركيبي از حروف كوچك انگليسي است. توجه داشته باشيد كه كد امنيتي به كوچك و بزرگ بودن حروف حساس است.