وضعیت سینمای ورشکسته و بی تماشاگر کشور درسالی که در انتهای آن قرار داریم و پیش بینی ادامه همین وضعیت برای سال آینده را نه از آمار و ارقام فروش و گیشه، که از برخی ویدیوهای وایرال شده شبکه های اجتماعی می توان به وضوح دریافت. جاییک ه یک برش کوتاه از نشست خبری یکی از فیلمهای جشنواره فیلم فجر امسال هم می تواند راهنما باشد. فیلمی با هزینه چند فیلم نرمال سینما ساخته شده و تازه به قول کارگردان این شروع کار است و این قسمت اول از یک سریال چندین قسمتی است و بماند که چرا و چگونه یک قسمت از چندین قسمت سریال در جشنواره به نمایش درمی آید. حالا فیلمساز در مقابل پرسشی در خصوص شایعه خداحافظی از سینما برمی آشوبد و پرسش کنندگان را با بی ادبی احمق می خواند. فیلمسازی که دو دهه پیش، صرف نظر از نگاه ایدئولوژیکش به سینما، حداقل ملودرام ساز خوبی در سینمای ایران بود، اما حمایت و رانت در سینمای ایران او را به جایی رسانده که از تعریف یک قصه آشنا، نوشتن یک دیالوگ و درآوردن یک موقعیت عاطفی هم عاجز است، با صرف هزینه زیاد فیلمی ساخته که در غیبت هنر روایت و سینما، تنها نکته قابل افتخارش استفاده از تکنولوژی تی وی وال برای نمایش لوکیشن های تاریخی است. از هزینه که با آن می توان بودجه ساخت دهها فیلم مستقل را در شرایط اقتصادی فعلی برای جوانان مستعد فیلمساز تامین کرد بگذریم، فیلمساز و تهیه کننده اگر نیم نگاهی به سینمای روز دنیا داشتند، درمی یافتند، شاید چند دهه پیش روایت تاریخ روی پرده با شکوه و عظمت برای جذب تماشاگر کافی بود، اما در سالهای اخیر اگر سینما به سراغ متون تاریخی می رود برای صرفا نقل تاریخ نیست، بلکه آنچه این نوع سینما را برای مخاطب جذاب می کند، روایت و نگاه تازه به متون تاریخی است. روایتی که اغلب از نقل دقیق تاریخ فاصله می گیرد و ضمن دراماتیزه کردن تاریخ از منظری نو و دیده نشده به تاریخ می نگرد.

فیلم حتی از نمونه های قبلی که به روایت دقیق این بخش از تاریخ پرداخته اند باز می ماند و هیچ همدلی برنمی انگیزد. بنابراین در غیبت درام و بازیگری و داستان و دیالوگ تنها چیزی که برای فیلم، داوران جشنواره و سازندگان فیلم به عنوان دستاورد باقی می ماند همین استفاده از فناوری تی وی وال در طراحی صحنه است که البته در غیاب آنچه سینما می نامیم چیزی به فیلم نمی افزاید.

به نشست خبری برگردیم، به جای هنر سینما با فیلمسازی مواجه هستیم که به عنوان یک هنرمند با اصلی ترین خصیصه حضور روی صحنه، در عصر مدرن بیگانه شده و یا شاید هم هیچ گاه آن را نیاموخته و آن احترام به پرسشگری است، که از بی اعتنایی به پرسش و پاسخگو نبودن هم مهمتر است. در دنیای مدرن هنرمند می تواند به پرسش ها بی اعتنا باشد و یا پاسخ ندهد و یا مثل همان صحنه آشنایی که بارها در سینما دیده ایم فقط در حضور وکیلش لب به سخن بگشاید، اما حق ندارد به پرسشگر و حق پرسشگری بی احترامی کند. این را باید حتی اگر در این سن و سال توان ذهنی اش برای  آموختن کم شده با مرارت و سعی بیاموزد وگرنه به سرعت مانند فیلمهایی که سالهای اخیر ساخته از خاطره جمعی حذف می شود.

سعید توجهی